Xwehişmendî

Xwehişmendî jêhatîbûna hundirîn û jêhatîbûna naskirina xwe wekî takekesek ku ji hawîrdorek û mirovên din veqetandî ye.  Divê ne bi hişmendiyê di wateya ciyawaziyê de were tevlihev kirin . Dema ku hişmendî ji hawîrdora xwe û laş û şêwaz û şêwaza kesê hay jê hebe, xwehişmendî pejirandina wê hişmendiyê ye.  Xwehişmendî ew e ku kesek çawa bi hişmendî karekterê xwe, hest, motîf û xwestekên xwe dizane û fêm dike . Du kategoriyên berfireh ên xwehişmendiyê hene: xwehişmendiya hundurîn û xwe derveyî hişmend.

Bingeha Neurobiolojî

Pêşkêşkirina Danasîn

Pirsên di derheqê kîjan perçê mêjî de rê dide me ku em xwe bi xwe zanibin û ka em çawa biyolojîkî program dikin ku xwe bixwe zanibin. VS Ramachandran ev texmîn kir ku nexşeyên neynikê dibe ku bingeha neyolojîkî ya xwe-hişmendiya mirovan peyda bike.  Di gotarekê de ku ji bo Weqfa Edge di 2009- an de hatî nivîsandin , Ramachandran ev mînaka xwe ya jêrîn şirove kir : "... Min jî texmîn kir ku ev neuron ne tenê dikarin bibin alîkar ji bo simûlkirina behreyên mirovên din lê dibe ku werin veguheztin 'hundurîn' - ew bû — ku nûnertiyên rêza duyem an nûnerayetiyên xweyên xwe biafirînepêvajoyên destpêkê yên mêjiyê. Ev dikare bibe bingeha neuralî ya introspection, û wergirtina bersivê hişmendiya xwe û hişmendiyek din. Li vir eşkere heye ku pirsek mûçik-an-hêk heye ku pêşî ew derxist, lê ... Xala sereke ev e ku ew du bihevra, hevdû dewlemend dikin ku hevûdu dewlemend dikin da ku nûnertiya pîvandî ya xwe ku mirovên nûjen temsîl dike biafirîne. "

Guhertina Laş

Hişmendiya laşî (xwe-) bi proprioception û dîtbar ve girêdayî ye

Guhertina Tenduristî

Di tenduristî û dermanê de, hişmendiya laş, avahiyek e ku meriv bi gelemperî gelemperî dide mirov ku rahijmendiya xwe li ser hestên cûda yên hundurîn bi rehetî rasterast bike. Hem proprioception hem jî navbeynkirin dihêle ku mirov bi hişmendî li ser hişmendiyên cihêreng bizanibin.  Ragihandin ji kes û nexweşan dihêle ku di hest û liv û tevgerên xwe de , hest û balansê balê bikişînin , dema ku interoception ji bo destnîşankirina hestên organên hundurîn tê bikar anîn , wekî guhêzbar kirina dil, dilpaqijkirin, êşa gurçikê, an rûn. Hişmendiya laşî ya bê-giran, hişmendiya laşî ya giran-hişk, û hişmendiya laşê dûrbûyî nîşanên ku di cûrbecûr nexweşiyên şert û mercên tenduristî de hene, wek obezîteyê ,anorexia nervosa , û êşa kronîk ya hevbeş.  Mînakî, bîhnek distirê ya bîhnfirehiya ku di nexweşek ku anoreksiya nervosa tê de heye heye

Pêşketina mirovan deEdit

Hişmendiya laş di pêşveçûna mirovî de hişmendiya kesek ji laşê wan re wekî fenomenek laş, bi taybetmendiyên laşî re, ku dikare bi tiştên din re têkilî dayîne re vedibêje.Tekêşan destnîşan kir ku di temenê tenê çend meh salî de, zarokên piçûk jixwe dizane. têkiliya di navbera xwedan û agahdariya dîtbar a ku ew digirin.  Ev bi navê hişmendiya yekem-kes tête navandin.

Li dor 18 meh û şûnda, zarok dest pê dikin pêşvexistina hişmendiya refleksê, ku qonaxa din a hişmendiya laş e û tevlî zarokan dibin ku xwe di nav refan, neynikan û wêneyan de nas dikin.  Zarokên ku vê qonaxa xweseriya laşî hîn negihîştine tenduristiyê dê xwe wekî zarokên din temaşe bikin û li gorî wan bersivê bidin, mîna ku ew li rûyê yekê dinêre. Berevajî, kesên ku gihîştine vê astê haydariyê dê fêm bikin ku ew xwe dibînin, wek mînak li ser rûyê xwe çirûskê li rûyê xwe dibînin û dûv re jî rûyê xwe radikêşin da ku wiya wenda bikin.

Bi kurtî piştî ku zarok ji nûve xwe hay dibin, ew dest bi geşbûna naskirina laşên xwe wekî tiştên fîzîkî yên di dem û cîhê dikin ku têkilî û bandorên tiştên din çêdikin dest pê dikin. Mînakî, pitikek li ser pêçek hatî danîn, dema ku jê tê xwestin ku kesek devika xwe bide destê xwe, wê fêhm bike ku ew hewce ne ku wî bavêjin da ku bikaribin wê rakin.  Ev qonaxa dawîn e ku xwe-hişmendiya laş digire û jixwe-hişmendiya armancê tê gotin.

AnimêkirinaHeywanan

Her weha Binêre: Hişmendiya heywanan û ceribandina Mirror

Lêkolîn bi piranî li ser pêşîn hatine kirin da ku ceribandin heke xwe-hişmendî hebe heye. Apes , monkey , elephant û dolphins bi gelemperî têne lêkolîn kirin. Xebatên herî têkildar ên vê rojê ku di nav heywanan de xwe-hişmendiyê diafirînin , li ser şimpanze , delfîn û kûçikan hatine kirin . Hişmendiya xwe li heywanan bi navgîniya xwe naskirina miraz ve tê ceribandin. Heywanên ku xwe-naskirina neynikê nîşan didin çar qonaxan derbas dibin 1) bersivdayîna civakî, 2) teftîşa mirûzê ya fîzîkî, 3) behreya ceribandina neynikê ya dubare, û 4) testa nîşanê; ku heywan bixweberî nîşana li ser laşê xwe werdigirtin ku dê bêyî nîşanê dijwar bûya.

The test neynikê pîvana sade yên self-hişmendiya e.

David DeGrazia diyar dike ku di heywanan de sê celeb bixwe-hişmendiyê hene; yekem kes, bixweberkirina laş bixwe. Ev hişmendiya hişmendiyê dihêle heywanan fêm bikin ku ew ji hawîrdora mayî cuda ne; ev jî dibe sedem ku heywan bi xwe nexwin. Hişmendiya laşî jî xwedan xwedanîn û dilzîzî ye . Cûreyek duyemîn xwe-hişmendiya li heywanan, xwe-hişmendiya civakî ye. Vê celebê hişmendiyê di heywanên zehf civakî de tê dîtin û ev hişmendiya ku ew di nav xwe de xwedan rolek in ku bisekine bimînin. Ev celeb hişmendî rê dide heywanan ku bi hevûdu re têkiliyê daynin. Cûreyek paşîn a xweyê hişmendiya introspective ye. Ev hişmendî ji heywanan berpirsiyar e ku hest û xwestek û baweriyên wan fam bikin.

The Technique Red Spot afirandin û teorîze bi Gordon Gallup  de xwendina xwe-hişmendiya li heywanên (primates). Di vê teknîkê de, xalek bê bîhnek sor li ser eniya pêşînek anesthetized tête danîn. Kevir li ser pîvanê tête danîn da ku ew bi tenê bi mirîdan re were dîtin. Mîna ku kes şiyar dibe, tevgerên serbixwe berbi cihê ku piştî dîtina xwe di mirîşkê de mêze dike têne dîtin. Di dema Teknika Red Spot de, piştî ku li neynikê mêze kir, şimpanzeyan tiliyên xwe bikar tanîn da ku xeta sor ku li ser eniya wan bû û, piştî ku tifika sor xilas bikin ew ê tiliyên xwe jî bişewitînin. "Heywanên ku dikarin xwe di neynikan de nas bikin dikarin xwe ji xwe bifikirin," dibêje Gallup. Nimûneyek din a pêşîn jî elewî ne. Sê eleman li ber neynikên mezin ên ku ceribandan berteka ku elemanan berteka xwe dît dît vesaz bûn. Van elemanan de ji "testa nîşana lemmus" hat dayîn da ku bibînin ka ew ji tiştê ku ew li ser xwe digerin ne zane bûn. Vê nîşana nîşanî li ser elemanan hate pêkanîn û lêkolîneran ji xwe-hişmendiya xwe re pêşkeftinek mezin vegotin. Elemanan ev rêjeya serfiraziyê bi heywanên din re wek monkey û delfîn jî parve kir.

Imimpanzees û mişkên din - cûreyên ku bi berfirehî hatine lêkolîn kirin - ji mirovan re herî zêde bi baweriyên herî piştrast û bi delîlên rasterast re têkildar di navbeyna têkeliya xwe-hişmendiyê de li heywanan heya niha digerin.  Dolphîn li ceribandinek bi heman rengî hatin xistin û heman encaman bidest xistin. Diana Reiss , psîkolog-biyolojî li New York Aquarium kifş kir ku delfînên nîgarê dikarin xwe di neynikan de nas bikin.

Lekolînwanan jî testa nîşana an testa neynikê  da ku meriviya xweya magbayê bixwînin . Wekî ku pirranî çûk di binî bezê de kor in, Pêş û hevkarên xwe stûyê çûkan bi sê rengên cûda re nîşan da: sor, zer û imtek reş, wekî ku meriv bi eslê xwe reş in. Gava ku li ber neynikê radiwestin, teyrên bi xalîçeyên sor û zer dest bi qîrînê kirin li stûyê xwe, nîşana famkirina tiştê cûda yên li ser laşên wan nîşan dan. Di dema ceribandinê de bi neynikek û nîşanek ve, sê ji pênc cûrên cûrbecûr bi kêmî ve yek mînakek ji tevgera xwe-rêber nîşan dan. Mejiyan bi lêv kir û li pişt xwe mêze kir. Yek ji sêrbaz, Harvey, di çend ceribandinan de dê tiştan hildibijêre, poz dixe, hin wiya dixeniqe, hemî li ber neynikê digel tiştikên di beqa xwe. Ev yek hestek hişmendiya xwe destnîşan dike; zanibe çi di hundurê xwe de û di ya heyî de diçe.

Occurend bûyerên piçûktir ên tevgerê laşê xwedawendê mexsûs di darizandinê de bi nîşana reş û neynikê re qewimî. Di vê lêkolînê de tête biderkevtin  ku dibe ku nîşana reş li ser pêlên reş reş hinekî xuya kiribe. Pêş û hevkarên xwe,  diyar kir "Ev piştevaniyek neyekser ji bo şîrovekirinê ye ku behre li hember herêma nîşangir bi dîtina laşê xwe yê di neynikê de li ser hevûdu û xezîneyek nedîtî li ser laş hate xistin."

Sûretên behrê bi eşkereyî diyariyek nedigirt. Di ceribandinên bêhêz de, nexşek rengê kesk a nermîneyî ya heman rengî û di heman pozîsyonê de mîna ku mîr di hundurê xwe de vedihewîne hebû. Gava ku mark hebûn, bi reng, an bi reş di tu behre de tunebûn. .  Daneyên Berî û Hevberan  kêmahî li gorî findan li şimpanzeyan lihev dike. Di kurteya testa nîşanê de ,  encam nîşan didin ku şagirtan fêm dikin ku wêneyek mirîdek laşê xwe temsîl dike; kovaran nîşan dikin ku xwediyê hişmendiya xwe bin.

Di nav miletan de , 23 ji 24 milyar mezinan, ji sê cûreyan, li noqikên şîn ên piçûk ên ku li ser eniyên wan hatine xemilandin gava ku ew di berîka de dikaribin xalî bibînin. Gava ku neynikê nîn bû ku xuyangê bibîne, yekî ji milê xwe xemgîn nekir. Kes hewl neda ku xala şîn a li ser neynikê xêz bike. Gava wan xwedan mirîdek û xalek qehweyî ji ya rengê xwe ve mîna hev, tenê yek ji sisê antikan xalîçeya qehweyî xemiland; Lekolînwanan digot ku ew ji navînî tarîtir bû ji ber vê yekê xuyang xuyang bû. Wan bixwe jî berteka xwe nîşan da. Tewra bêyî dots, ji 30 milyonan 30 hebî mirûzê bi lingan, antenan û devê xwe re diqewirandin, dema ku ji 30 ants anan dişibii dabeşek gûzê ya zelal, bi milê milê din.  ^{[ duxwaz - nîqaş ]}

Hevkarî û pirsgirêkênpêşkeftinê Edit

Organîzmek bêyî ku xwe bixwe zanibe, ji cudahiyek di navbera egoîzm û altruîzmê de, an jî di derbarê yên din de jêhatîbûnê hebe dikare bi bandorek altruîst be . Ev bi reaksiyonên hêsan ên li ser rewşên taybetî yên ku di berjewendiya organîzmayê de dibe sedema kesayetiyên din. Ger self-hişmendiya ji bo pêdiviya mekanîzmeke empatiyê hest ji bo îadeyî û egoîzma ku default li dûrmayîna xwe birin, ku wê nehêst heye evolution ji dewletê bê self-hişmendiya bi dewleteke self-dizanin di hemû heywanên civakî . Theêwaza teoriya pêşveçûnê ji bo ravekirina xwe-hişmendiyê dikare bihêle hiştina hîpoteza xwe-hişmendiyê bibe bingehek hovîtiyê.

Guhertina Psîkolojî

Ji xwe-hişmendiyê hatibe gotin "aranjî mijara herî bingehîn a di psîkolojiyê de, hem ji nêrînek pêşveçûyî û hem jî pêşketinek."

Teoriya xwe-hişmendiyê, ku ji hêla Duval û Wicklund ve di pirtûka xweya 1972-an de hate pêşandan A teoriya hişmendiya objektîf , dibêje ku dema ku em bala xwe li ser xwe dikin, em behreya xwe ya heyî bi standard û nirxên xwe yên hundurîn re dinirxînin û berhev dikin. Ev rewşek bixwebaweriya objektîf derxist holê . Em wekî xwe nirxandinên objektîf ên xwe dibînin.  Lê belê self-hişmendiya ku bi tevlihev ne bê self-hişmendiya . Dewletên hestyar ên cûrbecûr bixweber bixweber dibin. Lêbelê, dibe ku hin kes bi van deran deran hewl bidin ku xwe-hişmendiya xwe zêde bikin. Dema ku mirov bixwe xwe bizane mirov bêhtirê caran bertekên xwe tev bi standardên xwe re dike. Ger li gorî standardên xwe yên kesane nebin dê bandor li wan kesan neyênî bibe. Cûreyên hawîrdorê û rewşên cûrbecûr bi hişmendiya xwe, wek mirîşkan, temaşevan, an vîdyoyek an tomar kirinê diqewimin. Van cewrikan jî rastiya bîranîna kesane zêde dike.  Di yek ji Demetriou 's tezên neo-Piagetian pêşketina hişî , self-hişmendiya pêş bi awayekî sîstematîk ji dayikbûnê bi span jiyan û ev faktoreke sereke ji bo pêşvebirina pêvajoya inferential giştî ye. Ji xeynî vê, hejmarek lêkolînên nû hatine destnîşan kirin ku xwe-hişmendiya li ser pêvajoyên cognitive di heman demê de bi fonksiyonên karîgeriyê yên pêvajoyê, wekî bîranîna kar , leza barkirinê , û sedem , di îstîxbarata gelemperî de beşdar dibe .  Teoriya Albert Bandura -yê xwemalî li ser astên cihêreng ên xwe-hişmendiya me ava dike. Ew "bawerî bi kapasîtiyên kesek heye ku qursên çalakiyê yên ku ji bo birêvebirina rewşên pêşerojê hewce ne birêxistinkirin û birêve birin." Baweriyek kesek di şiyana wan a serkeftinê de qonaxa ku ew çawa difikirin, tevdigerin û hîs dikin çêdike. Kesek bixwebaweriyek xurt, ji bo nimûne, pêşbîniyan wekî peywirên maqûl ên ku divê werin hilweşandin dibîne, û ji hêla serpêşkêşan ve bi hêsanî nayê şirove kirin. Ew ji hebûn û kêmasiyên xwe haydar in û hilbijêrin ku van taybetmendiyên bikar bînin da ku bikaribin bikaribin bikaribin bikaribin bikaribin bikaribin bikaribin bikar bînin. Kesek bi hestek xwerû ya qels ji pirsgirêkan xelas dibe û bi lez û bez ji serpêhatiyan re dilerize. Dibe ku ew ji van reaksiyonên neyînî hay bibin, û ji ber vê yekê her gav helwesta xwe guhastin. Ev têgeh ji bo teoriya bîrdoziya civakî ya Bandura navendî ye, "

Qonaxên pêşveçûnêEdit

Mirov bi riya pêşketina xwe-hişmendiyê xwe hay dibe.  Vê celebê taybetî ya xwenaskirinê têkildar e ku meriv ji laşê xwe û rewşa hişê mirovan hişyar bibe û di nav xwe de fikir, tevger, raman, hest û têkiliyên bi kesên din re vebîne.  "Xwe-hişmendî ji nişkê ve di nav yek behreke taybetî de pêk nayê: ew bi hêdî bi serûberbûna behreyên cûda cûda pêşve diçe ku her tişt bi xwe ve girêdayî ne."  monitoringavdêriya rewşên derûnî yên kesê ( metacognition) tête navnîş kirin û ew wekî nîşanek tête hesibandin ku têgehek xwenûkirinê heye.  Ew bi têgînek destpêka pêkanîna ne-xwe bi karanîna çavkaniyên hestiyar û bîra ve pêşve diçe. Di pêşxistina hişmendiya xwe bi riya lêgerîn û ezmûnên civakî de mirov dikare cîhana xwe ya civakî berfireh bike û bi xwe xwe bêtir nas bike.

Li gorî Zanîngeha Emory, Philippe Rochat, pênc astên hişmendiyê hene ku di destpêka pêşkeftinê de derdikevin û şeş pêşbîniyên potansiyelê yên ji "Aste 0" (ne xwediyê hişmendiya xwe) pêşvexistina tevliheviyê digirin berbi "Asta 5" (xwenaskirina eşkere) .

• Asta 0: tevlihevî. Di vê astê de takekes bi astek xweyîbûna xwe ya zayendî heye. Ev kes ji her refleksek neynikê an jî neynikê bixwe nezan e. Ew neynikê wekî dirêjkirina hawîrdora xwe fam dikin. Asta 0 jî dikare were xuyang kirin dema ku yekî mezin di mirîşkê de xwe ditirsîne ku bertekên xwe wekî kesek din tenê ji bo duyemîn digire.
• Ast 1: Cûdahî. Meriv fêm dike ku neynikê tiştan nîşan dide. Ew dibînin ku tişta ku di neynikê de ye ji ya derdorê wan cuda ye. Di vê astê de ew dikarin navbera tevgera xwe ya di neynikê de û tevgera hawîrdora derdorê cudahiyê bikin.
• Ast 2: Rewş. Di vê qonaxê de kesek dikare tevgerên li ser neynikê bi tiştê ku di laşê xwe de tête pejirandin ve girêde. Ev nîşana yekem a xweya lêgerînê li ser rûyek projekirî ye ku tiştê ku li ser neynikê tê xuyang kirin ji xweya taybetî ye.
• Asta 3: Nasname. Vê qonaxê bi taybetmendiya nû ya naskirina xwe tête taybetmend kirin: Kesek niha dikare bibîne ku tişta ku di neynikê de ye ne kesek din e lê bi rastî ew e. Dema tê dîtin gava zarokek, di şûna ku neynikê de dema ku xwe binav bike, tê dîtin ku dema ku di neynikê de digerin di ber xwe de digire.
• Ast 4: Permanan. Kengê kesek bigihîje vê astê ew dikarin xwe ji xuyangên dîwarên mirîdê heyî nas bikin. Ew dikarin di xweber wêneyên berê de cûrbecûr an ciwan temenê xwe nas bikin. A "xwe bi domdarî" naha ceribandiye.
• Asta 5: Self-hişmendiya an "meta" xwe-hişmendiya xwe. Di vê astê de ne tenê xwe ji dîtina kesek yekem tê dîtin lê fêm kir ku ew ji nêrînek kesek sêyemîn jî tê dîtin. Ew dest pê fêm dikin ku ew dikarin di hişê kesên din de bin. Mînakî, ew çawa ji nêrînek gelemperî têne dîtin.

Zarokbûn û destpêka zaroktiya

Pêdivî ye ku di bîra xwe de be ku gava pitikek tê vê dinyayê, wan ne têgihiştina tiştê ku li dora wan heye û ne jî ji bo girîngiya kesên din ên li dora wan hene. Ew li seranserê yekem sal e ku ew hêdî hêdî dest pê dikin ku qebûl bikin ku laşê wan bi rastî ji ya dayika xwe veqetandî ye, û ew "deverek çalak, sedem in li cîhê" ne. Heya dawiya salê, ew bi gelemperî fêm dikin ku tevgera wan, her weha, ji tevgera dayikê veqetandî ye. Ew pêşkeftinek gewre ye, lê dîsa jî ew hîn jî pir sînordar in û hîn jî nekarin bizanin ka ew çi dixuye, "di vî warî de ku pitik nikare rûyê xwe nas bike".  Wexta ku pitikek navînî bigihîje 18–24 meh, ew ê xwe kifş bikin û berhema xwe di neynikê de nas bikin, lêbelê di piraniya nifûsa Afrîkî de ev şert heya şeş salî neyê.  Ew dest pê dikin ku rastiya wêneyê ku li pêşiya wan, ku ew diqewime wan dibe, qebûl dikin; destnîşan dike ku ew nirx dikin û dikarin têkiliya sedem û bandora ku diqewimin hesibînin.  Bi temenê 24 mehan, pitik dê çalakiyên xwe ji wan kirinên mirovên din û derdorê derdor re bişopîne û têkildar bike. Carekê pitikek gelek ezmûn, û dem, li ber neynikê, tenê ew hingê ew e ku ew xwe di nav refan de nas bikin, û fêm bikin ku ew ew in. Mînakî, di lêkolînekê de, ceribandinek nîşangirek sor hildan û xalîçeyek sor a berbiçav (bi vî rengî ew ji hêla pitikê ve diyar e) li ser pozê pitikê danîn, û ew xistin ber neynikê. Berî temenê 15 mehan, pitik wê li ser vê yekê nerazî nebin, lê piştî temenê 15 mehan, ew ê pozê xwe dirijînin, dipirsin ka ew çi ye li ser rûyê wan heye, an dê bala xwe bidin. Ev nîşana xuyangê ya ku ew nas dikin ku wêneya ku ew di refikê neynikê de dibîninbixwe ne. Hin tiştek heman tişt heye ku jê re peywira naskirina neynikê-xwe tête nasîn, û ew gelek salan wekî amûrek lêkolînê tête bikar anîn, û ji bingeha bingehîn a hestê pitikê / hişmendiya xwe bixwe re daye û rê daye.  Ji bo nimûne, "ji bo Piaget, di mijara ji xwe bedenî de pêk tê ku ji kurę xwe ji bo nûnertiya peywendiyên pirralî û Marcolini ku laş bi cîhanê Link (Piaget, 1954) dibe.  naskirina Facial Cih xaleke mezin jî kûr di pêşketina xwe-hişmendiya wan de. Bi 18 mehan, pitik dikare navê xwe ji yên din re ragihîne, û piştî ku wêneyek li ku tê de hatibe nîşandin, ew dikarin xwe nas bikin. Bi du salî, ew jî bi gelemperî kategoriya zayendî û temenî digirin, gotinên wekî "Ez keç im, ne kur im" û "ez pitik im an zarok im, ne mezin im" dibêjin. Xuyaye, ew ne di asta kesek an mezinan de ye, lê her ku pitik berbi zaroktiya navîn û ber bi xortbûnê ve diçe, ew astek bilindtir ji xwe-hişmendî û xwe-danasînê pêşve diçin.

Gava ku pitikan hîsên xwe pêşve dixin, bi karanîna gelek hişmendiyan kar dikin da ku naskirina derdorê çi ye, pitikan dikarin ji tiştê ku wekî "teşebusa pirçê ya rûyê" tê zanîn bandor bibin. Di ceribandinek ji hêla Filippetti, Farroni, û Johnson ve, pitikek nêzîkê pênc mehan de, tiştê ku jê re tê gotin "illûyîna jînekariyê" tê dayîn.  "Zarok li ber dîmenek pejn-wêne ya rûyê pezê xwe ji alîyê alî ve dihatin temaşe kirin ku bi pergalî li ser çokê sekinî. Di dema pêşkêşkirina vîdyoyê de, çentê xwe yê pitikê bi hevdemî bi yek vîdyoyê re û di hevûdu de bi hevûdu re hat şkestin. "  Pitikên ku bi hevalbendiya xwe re wêneyek pezê xwe nas kirin û pêşnîyar kirin, nîşanên destpêkê yên nîşanên naskirina rûyê xwe bi xwe re, bi arîkariya ilmê re nîşan dan.

PiagetEdit

Li dora temenê dibistanê, hişmendiya zarokek di bîranîna kesane de veguherîne hestek di nav xwe de. Di vê qonaxê de, zarok bi hezkirin û nexşebûnan ​​dest bi pêşxistina berjewendîyan dikin. Vê veguhestinê dihêle ku hişmendiya kesek ji paşeroj, heyî û pêşerojê mezin bibe wekî ku ezmûnên hişmend bi gelemperî têne bîra xwe. Wekî pêşdibistanê, ew dest pê dikin ku li şûna gelemperîbûnê, hûrguliyên pir diyar ên taybetî didin. Mînakî, pitik dê li ser tîmê basketbolê ya Los Angeles Lakers, û tîmê hockey a New York Rangers biaxive, li şûna pitikan tenê diyar dike ku ew sporê hez dike. Wekî din, ew ê dest bi vegotina hin tercihan bikin (mînak, Tod ji mac û penêr hez dike) û dê dest bi naskirina hin xwediyên wan (mînakî bikin, Lara li malê xwediyê çûkê ye. Di vê temenê de, pitik di vê qonaxê de ye ku Piaget navê pêşî ya emeliyatiyê dikeqonaxa pêşkeftinê. Zarok di dadmendiya xwe de pir şaş e ji ber ku pir zêde tiştê wusa nîne. Mînakî, pitikek di vê qonaxê de dê têkildar nebe ku ew bi şiyana ku di dibistana xwe ya berbiçavê daristanê de derbas dibin xurt in û ne jî ew ê bi rastiyê re têkildar bikin ku ew dikarin pirsgirêka matematîkê ya bi hejmartina wan re çareser bikin.

Xortî

Yek di dema bi zanebûn ji hestên wan dibe baliqbûnê . Piraniya zarokan ji du saliya xwe ve ji hestên mîna şermê , sûcê , serbilindiyê û şermezariyê dizanin, lê bi tevahî fêm nakin ka ew hest çawa li jiyana wan bandor dikin. Bi temenê 13, zarok bêtir bi van hestyaran re têkildar dibin û dest bi bicihanîna wan li jiyana xwe dikin. Lêkolînek bi navê "Avakirina Xweser" hate dîtin ku pir mezinan xewn û xwebaweriya li dora hevalan destnîşan dikin, lê bêhêvîtî û hêrsa li dora dêûbav ji ber tirsa ku bêhêvîtiyek hebe. Di heman demê de xortan hatibûn xuya kirin ku li dora mamosteyan aqil û afirîner hîs dikin, û li dora kesên ku bi wan re nezan bûn şerm û ecib û nerind bûn.

Di pêşveçûna xortan de, pênase xwe-hişmendî di heman demê de ji ber gihîştina mezinan jî di derheqê mezinahiya mezinan de ji ya ku di qonaxa destpêka zaroktiyê de ye, li ser bingehek hestyarî ya tevlihev e, û ev hêman dikarin tê de bin lê tenê bi xwe-wêneyê, xwe-têgînê, û. xwe-hişmendiya li gel gelek taybetmendiyên din ên ku têkildarî asta dawî ya hişmendiya Rochat têkildar in, di heman demê de di heman demê de di heman demê de di binyata xwe ya berê de ev têgînek diyar e. Têkiliyên civakî bi gelemperî ji hêja di zaroktiyê de hêmana element-xwe-hişmendiyê ji hev cuda dike, û her weha di mezinan de jî hîmên naskirina hestyarî pêşve çûn. Sandu, Pânișoară, û Pânișoară van di xebata xwe de bi xortan re diyar dike û diyar dike ku bi xwendekarên ku temenê wan 17 salî re hişmendiyek hişmendî ya hişmendiyek hişk heye, ku di termê de avahiyek zelal peyda dike ka hêmanên mîna xwe-têgeh, xwe-wêneyê çawa ye. , û xwe-hişmendiya xwe bixwe-hişmendiyê ve girêdayî ye.

Guhertina Tenduristiya Giyanî

Her ku zarok gihîştine qonaxên jiyanê yên xortaniyê, hesta hişîn a hestî li dewletek meta-konjîtal ku di nav wan de pirsgirêkên tenduristiya derûnî ji ber pêşketina hestyarî û pêşketina wan a zexmî de pirtir dibe.  Li wir hêmanên zanistiya behre ya kontekstîkî yên mîna Xweser--nternet, xwe-wekî-pêvajoyê û xwe-wekî-naverok, di nav xwe-hişmendiya mezinan de ne ku dikarin bi tenduristiya derûnî re têkildar in.  Moran, Almada, û McHugh ev ramana pêşkêş kir ku ev qadên xwe bi tenduristiya giyanî ya xortaniyê di kapasîteyên cûda de têkildar in.  Rêvebirîya hêrsa her weha qadek tenduristiya derûnî ye ku di teensê de bi têgeha xwe-hişmendiyê ve girêdayî ye. Perwerdehiya xwe-hişmendiyê bi kêmkirina pirsgirêkên rêveberiya hêrs ve girêdayî û kêmkirina mêldarên agirbestê di mezinan de ve girêdayî ye. wê, hingê wê biceribînin. "

felsefeyê

Bêtir hîn bibin Ev beş hewceyê berfirehbûnê ye .

LockeEdit

Nîqaşek felsefîkî ya destpêka hişmendiya xweser ew e ku John Locke ye . Locke bi eşkereyî bandor li ser gotina René Descartes bû ku bi gelemperî wergerandina "Ez difikirim, ji ber vê yekê ez im" ( Cogito ergo sum ). Di beşa XXVII "Li ser Nasname û Deverbûnê" ya Locke's An Essay Li ser têgihiştina mirovî (1689) de wî hişmendiya ramanê wekî xwe-nasnameya dubare ya xwe bi navgîniya ku bi navgîniya berpirsiyariya exlaqî dikare ji mijarê re veqetand û ji ber vê yekê ceza û gunehkariyê wekî rexnegir bi nav kir. wek Nietzschedê destnîşan bike, piştrast bike "... psîkolojiya wijdanê ne 'dengê Xwedê li mirov e"; ew şiyana zordariyê ye ... tê gotin, ji bo yekemîn, wekî yek ji kevintirîn û berbiçavtirîn elementên nav bingeha çand. "  John Locke her çend wateya xwe-hişmendiyê an xwe-hişmendiyê bikar neanîne.

Li gorî Locke, nasnameya kesane (xwe) "girêdayî hişmendiyê ye, ne li ser naverokê ".  ^{[ verastkirin bi ser neket ]} Em heman kesê ne ku em bi fikir û tevgerên xwe yên paşeroj û pêşerojê bi heman awayî gava ku em ji fikr û tevgerên xwe yên îroyîn haydar in. Ger hişmendî ev "ramîn" e ku hemî ramanan dubare dike, hingê nasnameya kesane tenê li ser kiryara dubare ya hişmendiyê tête damezrandin: "Ev dikare nîşanî me bide ku nasnameya kesane di nav xwe de pêk tê: ne di nasnameya maddî de, lê ... di nasnameya bîrbirî."  Mînakî, dibe ku mirov îdîa bike ku rencarnasyonê Platato ye, ji ber vê yekê xwedî heman giyan e. Lêbelê, dê yek yek bekesê wekî Plato tenê heke yek xwediyê heman hişmendiya fikr û çalakiyên Plato yên ku wî bixwe kirî bû. Ji ber vê yekê, xwe-nasname ne li gorî giyan e. Dibe ku yek giyan xwedî kesayetiyên cûda be.

Locke amaje dike ku xwe-nasname ne li ser laş û ne jî bingehê damezrandî nîne, ji ber ku dema ku mirov heman bimîne dibe ku madde biguheze. "Nasnameya heywanê di nasnameya jiyanê de tête parastin, û ne ji naverokê", wekî ku laşê heywanê di dema jiyana xwe de mezin dibe û diguheze. meseleyek şahînet û kahrebek ku tê de giyanî ya prînsî di laşê kobikê de diguhe û berevajî. Mîrê hîna jî xwe wekî prîns dihesibîne, her çend êdî ew wekî yek xuya nake. Ev meseleya sînor dibe sedema fikirîna pirsgirêkan ku ji ber ku nasnameya kesane bingeha hişmendiyê ye û ku tenê xwe bi hişmendiya xwe haydar be, dadwerên derveyî mirovahî qet nizanin gelo ew bi rastî dadbar dikin û ceza dikin - heman kesê, an bi tenê. heman laş. Locke amaje dike ku meriv dikare ji bo kiryarên laşê yekî û ne ji giyanê yekî dadigire, û tenê Xwedê dizane ka meriv çawa meriv rast bike. Zilam jî tenê ji kirinên ku ew hişmend in berpirsiyar in. Ev bingeha parastina berevaniyê pêk tîneya ku argumana ku kes nikare were hesibandin ji bo kiryarên ku ew bi nezanebûn ji xwe iracî bûn, an nexweşiya derûnî  - Di derbarê kesayetiya mirov de, Locke îdîa dike ku "tiştê ku kiryarên paşerojê ew nikaribe lihevhatî be an jî têkildar be bi xwe ya heyî bi hişmendiyê, ew çêdibe ku ew di vê yekê de zêdetir fikar nemîne: an ku ew carî nehatiye kirin: bê hemd. "

NerazîbûnêNeşîr

Termê tibî ji bo nezanîna kêmasiyan yek anosognosia ye , an jî bi gelemperî wekî kêmbûna întizam tê zanîn. Kêmasiya hebûna hişmendiyê xetereyên dermankirin û nehiştina xizmetguzariyê zêde dike.  Kesên ku nexweiyek înkar dikin dibe ku li dijî xwestina arîkariya pispor bin ji ber ku ew pê bawer in ku tiştek bi wan re ne xirab e. Xerabûnên xwe-hişmendiyê bi gelemperî zirara lobiya pêşîn dikevin.  Du rêbazên gelemperî hene ku têne pîvandin ka kêmbûna kesek bixwe-xwe-hişmendî çiqas giran e. Pîvana Dengbêjiya Qebûlkirina Nexweşan (PCRS) bi xwe-hişmendiya di nexweşên ku zirara trawmatîk a mêjî de kişand nirxand. PCRS amûrek 30-xalî ya xwekuştinê ye ku ji mijarê re dipirse ku bi karanîna 5-xala Likert pîvanê bikar bîne da ku di asta kar û fonksiyonên cuda de asta dijwariya wî / wê binirxîne. Bi serxwebûnê, xizmên an kesên din ên girîng ên ku nexweş baş dizanin jî tê xwestin ku nexweşê li ser her yekî ji wan babetên behrê yek bi yek binirxînin. Cûdahiya di navbera nêrînên xizm û nexweşan de wekî pîvanek neyekser a bêhişkirina xwe-xwezaniyê tê hesibandin. Sînorên vê ezmûnê li ser bersivên xizmên dimîne. Encamên bersivên wan dikarin rê li ber ciyawaziyê bigirin. Vê sînorkirinê rêyek duyemîn a ceribandina xwe-hişmendiya nexweşek derxist. Bi hêsanî ji nexweşek pirsî ka çima ew li nexweşxaneyê ne yan çi bi laşê wan re şaş e dikare bersîvên dilsoz bide ku ew çi dibînin û çi analîz dikin.

AnosognosiaEdit

Anosognosia termek bû ku ji hêla Joseph Babinski ve hate danasîn da ku rewşa klînîkî ya ku tê de kesek ji hemiplegiya çepê ketiye dûv re ji hempîşeya mejî ya mêjî ya rast derbikeve, lêbelê ev înkar kir ku di destê an çepê wan de pirsgirêk hene. Ev rewş ji bo hemiplegia (AHP) wekî anosognosia tête zanîn. Ev rewş di nav salan de geş bûye û naha tête bikar anîn ji bo danasîna mirovên ku di her du rewşên neolojîkî û neuropsycholojîk de kêmbûna ezmûna subjektîf in.  Celebek cûrbecûr yên nerazîbûnan ​​bi anosognosia re têkildar in. Mînakî, nexweşên ku ji birînên kortikaliyê kor in dibe ku di rastiyê de nezan bin ku ew kor in û dikarin diyar bikin ku ew ji êşên dîtbarî çêdibin. Kesên bi aphasiaû çewisandinên din ên bîhnfirehî jî dikarin ji anosognosia jî bibin ji ber ku ew ji kêmasiyên xwe hay jê nebûne û dema ku ew hin xeletiyên axaftinê çêkirine, dibe ku ew ji ber nezaniya xwe xwe rast bikin.  Kesên ku bi nexweşiya Alzheimer re têkildar dibin nebûna hişmendiyê; ev kêmbûn li seranserê nexweşiya wan her ku diçe girantir dibe.  Pirsgirêkek girîng a vê bêserûberiyê ev e ku kesên ku anosognosia (anosognosia) dikin û ji hin nexweşiyên êşê dikişînin dibe ku ji wan hay jê nebin, ku di dawîyê de ew rê dide ku xwe di pozîsyonên xeternak û / an jîngehê de bixin.  Heya îro jî ji bo AHP-ê dermanên peyda nehatine, lê belgekirin e ku dermanê demkî li jêr vestibular hatiye bikar anînbicankirinî.

Nasnameya Dissociative tevlihevîEdit

Gotara sereke: Nexweşiya nasnameya cûdakar

Nerazîbûna nasnameya cûdaxwazî ​​an kesayetiya pirjimar a pirjimar (MPD) bêhêz e ku tê de tengasiya nasnameyê ye ku tê de du an çend dewletên kesayetiya cûda û cûda (an jî nasname) di demên cûda de tevgera kesek kontrol dike.  Dibe ku yek nasname ji ya din cûda bibe, û dema ku kesek bi DID-ê di bin bandora yek ji nasnameya wan de be, dibe ku ezmûnên xwe ji bîr bikin dema ku ew derbasî nasnameya din bibin. "Gava ku di bin kontrola yek nasnameyê de, kesek bi gelemperî nekare ku hin bûyerên ku qewimîne dema ku kesayetiyên din di kontrolê de bûn bibîr bînin." Dibe ku ew di nav kesayetiyên cûda de windabûna demê, amneziyê çêbibin, û bi awayên cuda, helwest, gotin û ramanan cihêreng bigirin. Ew bi gelemperî hay ji jiyana ciyawaz ên ku ew an rewşa wan bi gelemperî hay jê nabin, hîs dibin wekî ku ew di jiyana xwe de di bin lensa kesek din de digerin, û tewra jî nekarîn ku xwe di neynikê de nas bikin.  Du bûyerên DID-ê bi hişmendiyê re tinebûn, yekem doz ew e. Vê bîhnfirehî sê kesayetiyên cûda xemiland: Eve White jin û dayika baş, Eve Black keça partiyê, û rewşenbîrê Jane. Di bin stresê de, episodên wê wê xirabtir bibin. Wê gavê hewl da ku keça xwe xwe xilas bike û piştî vê çalakiyê bê bîra wî nehat. Hewî bi salan bi terapiyê derbas bû berî ku ew fêr bibe ka meriv çawa guh dide alîgirên xwe û ji hişmendiya xwe û episodesên wê hişyar bimîne. Rewşa wê, ku di wê demê de ew qas pir kêm bû, ji hêla adaptasyona pirtûk û fîlimê ve sê Fasikên Eve, û her weha bîranînek bi navê Eve ez bi navê Ez im. Doktor texmîn dikin ku di dema Depresyonê de mezinbûn û şahidiya bûyerên tirsnak ên ku ji mirovên din re hatine kirin dibe ku bibe sedema tengasiya hestyarî, demdirêjiya xweserî ya demkî, û di dawiyê de DIDD. Di doza duyemîn de, Shirley Mason, an Sybil, hate binavkirin ku li ser 16 kesayetiyên cuda cuda yên xwedî taybetmendî û jêhatiyên cûda hene. Hesabên wê yên xirab û sadîstîk ên diya wê di zaroktiyê de ji aliyê dayîkan ve diqewimin, doktoran bawer dikin ku ev travmayê dibe sedema parçebûna kesayetiyên wê, her weha ramanek nebaş a ku ev bêserûberî di binpêkirina zarokan de bû, di heman demê de vê nerazîbûnê navdar dike. Di sala 1998 de lêbelê, doza Sybil wekî sherm hatii derxistin. Terapîstê wê Sybil teşwîq kir ku her wekî hemî dîlanên xwe baş tevbigere. Ji bo sekinandina kirrûbirên pirtûkê û adaptasyonên televîzyonê rewşa wî pir aciz bû.  Hişmendiya vê nerazîbûnê di demeke kurt de piştî vê vedîtinê dest bi koletiyê kir. Heya roja îro, ti sedemek rastîn a DID nehatiye dîtin, lê tedawiyên wekî psîkoterapî, derman, hîpoterapî, û dermankirinên nêzan pir baş bibandor e.

Autism tevlihevî PanelîstEdit

Gotara sereke: Spektera autismê

Asta spekulasyona autismê (ASD) cûrbecûr astengiyên neurodevelmental e ku dikare bandorek neyînî li danûstandinên civakî bike û sedemên pêşveçûnên behremendiyê biafirîne (Understanding Autism, 2003).  "Nexweşiya giyana autîzmê (ASD) û autism hem têgînên giştî ne ji bo komek tevliheviyên pêşkeftina mêjî. Ev bêderfet di cûrbecûr cûrbecûr de, ji hêla tengasiyên di têkiliya civakî de, ragihandina devkî û ne-devkî û tevgerên dubare têne diyar kirin."  ASD jî dikare bibe sedema mezinbûnên xeyalî û dikare ji nermik û hişkiyê bigire, nemaze di mezinahiya hestyar-motorê, xerîb û dilovan de.  Zarokên bi ASD-ê re dikarin bi xwe-hişmendiya xwe û xwe pejirandin têkoşînê bikin. Mînakên cûda yên ramîna wan û fonksiyonên pêvajoyên mêjiyê wan ên li qada fikir û tevgerên civakî dibe ku zihniyeta wan a di fêmkirina xwe û têkiliyên civakî ji yên din re lihev bikin.  Nêzîkî 75% otomatîkên xesandî bi hin awayên gelemperî neqilandî derûnî ne û ya din jî% 25ê ku bi Sindroma Asperger hatine tesbît kirin bi navgîniya fonksiyonê baş ya bîhnfirehiyê nîşan dide. Gava ku em tevgerê xwe bi exlaq û nirxên ku em fêr bûn, em dikarin balê bikişînin ser xwe bêtir ku xwe-hişmendiya xwe zêde bike. Ji bo fêmkirina gelek bandorên çewisandina spekulasyona autismê li ser wan mirovên bi êş de, gelek zanyar rê li ber dîtina kîjan astê xwe-hişmendiyê digirin û di çi astê de ne. Lêkolînan dît ku ASD dikare di nav hevrêzî û balê de bi zehfiya rewşenbîrî û zehmetiyên têkildar re têkildar be. Ew dikare di nav pirsgirêkên tenduristiya fîzîkî de jî encam bibe, wekî xew û tengasiyên gastrointestinal. Wekî encamek van hemî pirsgirêkan, takekes bixwe jixwe ji hevûdarê xwe nezan in. Baş tê zanîn ku zarokên ku di rewşên civakî de cûrbecûr êlîzmê digirin. Zanyar li Zanîngeha Cambridge delîlan hilberandin ku xwe-hişmendî ji bo mirovên ku bi ASD-ê re pirsgirêkek bingehîn e. Lekolînwanan fonksiyona resonansek magnetîkî ya fonksiyonî (FMRI) bikar anîn ku pîvana çalakiya mêjî di nav dilxwazan de digirin ku ji wan tê xwestin ku di derheqê fikr, raman, vebijarkên xwe û her weha di derheqê kesek din de darizandin. Yek devera mêjî ya ku ji nêz ve tê vekolîn kortexek pêş-berevayî ya ventromedial (vMPFC) bû ku dema ku mirov li ser xwe difikire çalak be tê zanîn.

Strukturên mezin ên mêjî di autismê de tête kirin .

Lêkolînek ji Zanîngeha Stanfordê hewl da ku bi têgihîştina xwe-hişmendiyê di Nexweşiyên Spektrasyona otoîzmê de nexşeyên mêjî nexşe bike.  Vê lêkolînê pêşniyar dike ku xwe-hişmendî di serî de ne di rewşên civakî de wenda ye lê dema ku di taybetmendiyê de ne ew bi xwe bi xwe haydar û diyar in. Ew di pargîdaniya kesên din de ye ku dema ku têkiliya navbeynkariyê bi mirovan re têkildar dibe ku mekanizmaya xwe-hişmendiyê têk diçe. Kesên xwedî kargêrên mezintir li ser pîvana ASD ragihandine ku ew bi xwe tenê haydar in heya ku ew ne di nav bêşermiya bîhnfirehiyê de ne yan jî yekser li dû rêşbûna civakî bin. Xwe-hişmendî dema ku xweserî bi rewşek civakî ya daxwazkirî re rû bi rû dimîne xelas dibe. Ev teoriya hanê pêşniyaz dike ku ev ji ber pergala mêtîngeriya behre ya ku ji bo parastina xwe berpirsiyar e. Ev pergala ku mirov ji xwe-xirabbûnê dûr digire mîna mîna germbûna bilez a gerîdê an destên xwe li stûrek germ dixe. Carekê rewşek metirsîdar tête fam kirin wê hingê pergala nermalava behrîn dest pê dike û çalakiyên me sînordar dike. "Ji bo kesên bi ASD re, ev mekanîzmaya sekinandinê ewqas hêzdar e, ew li ser sînyala hindik mimkunê dixebite û li hember xetereya xeternak û gefên mumkin zêde hestiyarbûn nîşan dide. Dibe ku hin ji van xetereyan li hebûna biyaniyan, an jî dengek bilind ji radyoyek hatibe hesibandin. Di van rewşan de jixweber hişmendiya mirov dikare ji ber xwestina parastina xwe, ya ku lihevhatina civakî û têkiliya rast diqulipîne, tê cîbicîkirin.

Hobson hîpoteza rapor dike ku autism di zaroktiyê de ji ber kêmbûna cinsiyetparêzî û zimanî ya ku di encamê de xwe di nav hişmendiya refleksedar a bêhêzbûnê de vedide dest pê dike. Di vê lêkolînê de deh zarok bi Sindroma Asperger bi karanîna Hevpeyivîna Self-têgihîştinê hate lêkolîn kirin. Ev hevpeyivîn ji hêla Damon û Hart ve hate afirandin û li ser heft deverên bingehîn an damezrêner hene ku pîvana kapasîteya ramanê di astên dijwar ên dijwar de pîvanê dike. Ev hevpeyivîn dê asta têgihiştina xwe ya heyî diyar bike. "Lêkolîn nîşan da ku koma Asperger li domdariya 'self-as-object" û' self-as-subject "domandina Hevpeymana Self-têgihiştinê de, ku piştgiriya hizrê Hobson kir, ji bo xwe-hişmendiya xwe û xwe- berteka li kesên bi ASD re. " Xwe-têgihiştinek bi xwe di danasîna kesek / a paşerojê, ya niha û pêşerojê de ye. Bêyî xwe-têgihîştinê tête ragihandin ku xwe-hişmendiya mirovên bi ASD re kêm e.

Hişmendiya hevbeş (JA) wekî stratejiyek fêrkirinê hate pêşve xistin da ku alîkariya zêdekirina xwe-hişmendiya erênî li kesên bi nexweşîya spektera autism dikin.  Stratejiyên JA yekem hatin bikar anîn da ku rasterast li ser wêneyên neynikê têne xuyang kirin û ew çawa têkildar bi wêneya xwe vebirin. Activitiesalakiyên Pêşveçûna Xweseriya Mirror (MSAD) wekî çarçeyek çar-gav hatin bikar anîn da ku pîvana zêdebûna xwe-hişmendiya di kesên ku bi ASD-ê ve têne pîvandin. Xwe bixwebûn û zanebûn ne tiştek e ku meriv dikare bi tenê bi rêweriya rasterê were hîn kirin. Di şûna wê de, xwendekar vê têkiliyê bi têkiliya xwe bi hawîrdora xwe re digirin. Têgihiştina miraz û têkiliya wê bi pêşketina bixwe re dibe sedema zêdebûnên berbiçav di xwe-hişmendiya kesên bi ASD de. Di heman demê de ev ji bo têgihîştina qonaxên pêşkeftinê yên bi xwe-hişmendiyê de dibe amûrek pir balkêş û pir bijare.

Li ser kîjan astê xwe-hişmendiyê di nav mirovên bi êşê spektrolê autismê de, gelek teorî û lêkolînên cuda hatine kirin. Zanyar lêkolînên li ser beşên cuda yên mêjî yên têkildarî fêmkirina xwe û xwe-hişmendiyê ve girêdayî kirine. Lêkolînan delîlên deverên mêjî yên ku ji hêla ASD ve têne bandor kirin destnîşan kirin. Teoriyên din pêşniyar dikin ku alîkariya kesek bike ku di derbarê themselvesalakiyên Hevbeş de bêtir xwe di derheqê xwe de fêr bibe, wek Pêşveçûna Agahdariya Mirûz a Mîrzayî dibe alîkar ku hînbûna xwebaweriya erênî û mezinbûnê hîn bibe. Di alîkariya avakirina hişmendiya xweser de jî gengaz e ku mirov xwe-xwebawerî û xwe pejirandin ava bike. Ev di encamê de dikare bihêle ku mirov bi ASD-ê re têkiliyê çêtir bi hawîrdora xwe re bike û têkiliyên civakî yên baştir bi yên din re çêbike.

nabuhure,Edit

Gotara sereke: Skizophrenia

Skizophrenia nexweşiyek psîkolojîk a kronîk e ku bi çalakiya dopamîn a zêde di traktora mesolimbîk de û çalakiya dopamîn a neçê di laşê mesocortîkî de tête taybetmendî kirin û rê li ber nîşanên psîkozê digire û bi navgîniya hejar di civakbûnê de. Di binê Manuala Diagnostîk û Statîstîkî ya Nexweşiyên Giyanî de , kesên bi şizofreniya re hevbeşiyek nîşaneyên erênî, neyînî û psîkomotor hene. Van alozîyên cînavî di nav bawerî û / an fikrên rastînek kûrbûyî de nexşeyek digirin ku ji bo bîhnfirehiyê fonksiyonek anormal a fonksiyonê diafirîne. Sedema şizofrenyayê xwedî pêkenokek genetîkî ya berbiçav e ku gelek genê digire . Dema ku mîratbûnya şizofreniya tê dîtin ku li dor% 80 e, tenê nêzîkê% 60 ê nexweşan dîroka malbatê ya erênî ya nexweşîyê radigihînin , û di dawiyê de sedem fikirandin ku navgîniyek faktorên genetîkî û jîngehê ye.  Tê bawer kirin ku ezmûna bûyerên stresîner ên jiyanê faktorek hawîrdorê ye ku dikare bibe sedema destpêkirina şizofreniya li mirovên ku berê ji genetîkî û temenê xeternak in.  Asta xwe-hişmendiya di navbera nexweşên bi şîzofreniyê de mijareke giran vekolîn e.

Skizofreniya wekî rewşek nexweşiyê bi xetimokiya hişmendiya hişk tê destnîşankirin û ne diyar e ka nexweş ji vê kêmbûnê haydar in. Medalia and Lim (2004)  Li ser hişmendiya nexweşan li ser kêmasiya cognitive ya wan di warên bala, bîranîna neverbal, û bîranîna devkî de lêkolîn kir. Encamên ji vê lêkolînê (N = 185) cudahiyek mezin di nirxandina nexweşan de li ser fonksiyona xweya ceribandinê li gorî nirxandina bijîşkên xwe diyar kir. Her çend ne gengaz e ku meriv xwe bigihîne hişmendiya kesek û bi rastî fêm bike ka çi şîzofrenek bawer e, bêguman di vê lêkolînê de, nexweş ji hizra xwe ya cahilparêziya cewherî hay nebûn. Di DSM-5 de, ji bo wergirtina şîzofreniya şîzofreniyê, pêdivî ye ku di heyamê yek mehê de du an bêtir ji nîşanên jêrîn hebin: xapînok *, halucînasyon *, axaftina bêserûber *, behre birêkûpêk / tevgerê katatonîkî û nîşanên neyînî (* van her sê nîşanan li jor. Divê nîşanên din jî hebin da ku meriv nexweşek rastîn nas bike.) Carinan van nîşanan pir diyar in û bi tifaqa antî-psîkolojiyê têne derman kirin(ango haloperidol, loxapine), antipsyototîkên atipîkî (wekî clozapine û risperdone) û dermankirinên psîkolojîk ku navbeynkariya malbatê û behreyên civakî digirin. Gava nexweşek tê dermankirin û ji bêserûberiyê xelas dibe, bîranîna tevgerê wan bi rengek nizm diyar dibe; Bi vî rengî, xwe-hişmendiya li ser tespîtkirina şizofreniya piştî dermankirinê rûkal e, û her weha paşê jî destpêkirin û hêjahiya di nexweşê de.

Lêgerînên jor ji hêla lêkolînek ku ji hêla Amador û hevalbendan ve hatî ve hatî piştgirî kirin. Lêkolîn pêşniyar dike ku di navbêna nexweş, tevhevbûn û pêşkeftina nexweşiyê de têkiliyek heye. Lekolînwanan nêrîna nexweşiyê bi Scale ve ji Bo Nirxandina Nexweşiya Giyanî hate nirxandin û li gorî nirxandina psîkopatolojiyê, qursa nexweşiyê, û lihevhatina bi dermankirinan re di mînakek ji 43 nexweşan de hate bikar anîn. Nexweşên bi têgihîştina belengaz hindik maye ku li gorî dermankirinê tevbigerin û bi îhtîmalek mezintir pêşbîniyek hejar heye. Nexweşên bi halucinînan carinan nîşanên erênî digirin, yên ku dikarin derewan referans bikin, navgîniya ramanê / vekişandin, weşana fikrî, xapandinên dilnizmî, dilpakî, û hêj bêtir. Ev psîkolojî perspektîfên nexweşê rastiyê bi awayên ku bi rastî bawer dikin bi rastî diqewimin dikin. Bo nimûne, Nexweşek ku ceribandinên xapînok nîşan dide dibe ku dema ku pêşbîniya hewayê temaşe dike bawer bike ku dema ku hewa bêje ew ê baran bibare, ew bi rastî peyamek ji nexweşê re dişîne ku tê de baran nîşana hişyariyek taybetî bi tevahî nerehet a ku hewa hewayê ye. Mînakek din dê weşana ramanê be, ku gava nexweşek bawer e ku her kes dikare ramanên xwe bibihîze. Van nîşanên erênî carinan ew qas giran in ku şîzofrenî bawer dike ku tiştek li ser wan qehfê ye an dev ji tiştek ku di rastiyê de tune ye digire. Van halucên bihêz û tund û tengahî ji bo piştrastkirina nexweşê ku ew ji derveyî baweriya xwe ya nêrgizî ya wan tune ye, ev ji bo nexweşek zehf zehf dike ku têgihîştin û xwe-hişmendiya xwe bibînin ku tiştê ku ew diêşînin di rastiyê de tune. Ew bi rastî peyamek ji nexweşê re dişîne ku tê de baran nîşana hişyariya taybetî ya bi tevahî bêbawer a ku hewa hewayê çi ye. Mînakek din dê weşana ramanê be, ku gava nexweşek bawer e ku her kes dikare ramanên xwe bibihîze. Van îşaretên erênî carinan ew qas giran in ku şîzofrenî bawer dike ku tiştek li ser wan dizî ye an tiştek ku di rastiyê de tune ye hest dike. Van halucên bihêz û tund û tengahî ji bo piştrastkirina nexweşê ku ew ji derveyî baweriya xwe ya nêrgizî ya wan tune ye, ev ji bo nexweşek zehf zehf dike ku têgihîştin û xwe-hişmendiya xwe bibînin ku tiştê ku ew diêşînin di rastiyê de tune. Ew bi rastî peyamek ji nexweşê re dişîne ku tê de baran nîşana hişyariya taybetî ya bi tevahî bêbawer a ku hewa hewayê çi ye. Mînakek din dê weşana ramanê be, ku gava nexweşek bawer e ku her kes dikare ramanên xwe bibihîze. Van îşaretên erênî carinan ew qas giran in ku şîzofrenî bawer dike ku tiştek li ser wan dizî ye an tiştek ku di rastiyê de tune ye hest dike. Van halucên bihêz û tund û tengahî ji bo piştrastkirina nexweşê ku ew ji derveyî baweriya xwe ya nêrgizî ya wan tune ye, ev ji bo nexweşek zehf zehf dike ku têgihîştin û xwe-hişmendiya xwe bibînin ku tiştê ku ew diêşînin di rastiyê de tune. Van îşaretên erênî carinan ew qas giran in ku şîzofrenî bawer dike ku tiştek li ser wan dizî ye an tiştek ku di rastiyê de tune ye hest dike. Van halucên bihêz û tund û tengahî ji bo piştrastkirina nexweşê ku ew ji derveyî baweriya xwe ya nêrgizî ya wan tune ye, ev ji bo nexweşek zehf zehf dike ku têgihîştin û xwe-hişmendiya xwe bibînin ku tiştê ku ew diêşînin di rastiyê de tune. Van îşaretên erênî carinan ew qas giran in ku şîzofrenî bawer dike ku tiştek li ser wan dizî ye an tiştek ku di rastiyê de tune ye hest dike. Van halucên bihêz û tund û tengahî ji bo piştrastkirina nexweşê ku ew ji derveyî baweriya xwe ya nêrgizî ya wan tune ye, ev ji bo nexweşek zehf zehf dike ku têgihîştin û xwe-hişmendiya xwe bibînin ku tiştê ku ew diêşînin di rastiyê de tune.

Digel vê yekê, lêkolînek ji hêla Bedford û Davis  (2013) ve hate kirin da ku li komeleya înkar û pejirandinê ya qebûlkirina şaxên pirreng ên şîzofreniyê (xwe-xwepêşandin, xwe-peresend, û berçavgirtin) û bandora wê ya li ser xwe-refleksê were girtin. (N = 26). Encamên studyoyê diyar dikin ku nexweşên bi zêdebûna înkariya nexweşiyê ji bîra xwe kêmtir ji bo nexweşiyên derûnî yên bixwe nirxandî ne. Bi gelemperî, înkarkirina nexweşiyê tengasiyek ji bo nexweşan çêbike ku başbûnan ​​bikişînin ji ber ku hest û hestên wan zehfî ne. Lê belê bi qasî ku ev û lêkolînên jor destnîşan dikin, beşek mezin ji şîzofrennasî ji xwe re ne xwedî hişmendiya nexweşiya xwe ne ji bo gelek faktor û giraniya sedemên dermanên wan.

Bipolar tevlihevîEdit

Gotara sereke: Nexweşîya bipolar

Nexweşiya bipolar nexweşî ye ku dibe sedema guheztina giyanî, enerjî û şiyana karûbar. Hişmendiya xwe di wan kesên ku bi vê nexweşîyê dikişînin pir girîng e, ji ber ku divê ew ji ber seqet an ji ber pirsgirêkên cihêreng cihêreng bikin ku hest bi rengek diyarkirî bikin. "Kesayet, behre û bêserûber bandora xwe li nepoxa bipolar a we dike, ji ber vê yekê divê hûn xwe bi xwe bizanibin da ku cûdahiyê çêbikin."  Ev nexweşî ji bo tespîtkirin zehfek e, ji ber ku xwe-hişmendî bi xweşikê diguheze. "Wekî mînak, tiştê ku dikare ji we re wekî bawerî û ramanên biaqil ji bo karsaziyek nû ya bazirganiyê xuya dike dibe ku bibe nimûneyek ji ramana grandiose û tevgerê manîkî".  Pirsgirêkên di navbera têgihîştina iraciyetiyê ya di guhnedanek mîzê de û têlefonkirina tevahî ya li serpêsekek manic de rû didin, radigihînin ku behreyên nexuyayî normal in.

Girîng e ku meriv bikaribe cihê bike ka nîşanên bîhnfirehiya bipolar çi ne û çi nîne. Lêkolînek ku ji hêla Mathew û al ve hate kirin. bi mebesta "lêkolînkirina xeyalên nexweşiyê di xwe de û di nav kesên din de bi nexweşîya bipolar di remisê de" hat girtin.

Lêkolîn li beşa psîkolojiyê, Zanîngeha Medical Medical Christian, Vellore, Hindistan, ku navendek e ku di "rêveberiya nexweşên bi nexweşiyên derûnî û behre" de pispor e pêk hat.  Heşt û du nexweş (sî û du jin û pêncî mêr) li hev kirin ku beşdarî lêkolînê bibin. Van nexweşan bi " Klasasyona Navneteweyî ya Nexweşan re - 10 pîvanên pîvanolojiyê ji bo tespîtkirina birînên bipolar I an II girt û di bîra xwe de bûn" û berî destpêkirina xwendinê, bi gelek nirxandinên bingehîn hatin danîn. Van nirxandinên bingehîn bi karanîna vignetek vekişand, ku piştre di şopandina wan de, wekî amûrek nirxandin hate bikar anîn. Piştre nexweşan bi şaşî li du koman hatin dabeş kirin, yek ku dê li dû bernameyekê "navbeynkariyê ya perwerdehî ya strukturandî"  (koma ezmûnan) be, ya din dê li pey "lênêrîna gelemperî" (koma kontrola) be.

Lêkolîn li ser bingeha hevpeyvînekê bû, di nav de nexweşan de pirsek vekirî ya pirsan di derbarê mijarên wekî "sedemên têgihiştinê, encamên, giran û bandorên wê li laş, hest, tevna civakî û jiyana malê, û li ser kar, giranî," Kursa gengaz a çalakiyê, tevgerên alîkariyê û rola bijîşk / healger e ".  Paşê ceribandina McNemar hate bikar anîn da ku perspektîfa nexweşan li hember şiroveya wan ya nexweşiyê were berhev kirin. Encamên lêkolînê destnîşan dikin ku baweriyên ku nexweşên bi nexweşiya xwe re têkildar in sedemên mestirîn ên bêhnvedanê ne,  dema ku "lêkolînên di nav nexweşan de di nav demên psîkolojiya çalak de hatine kirin nerazîbûn di navbera nirxandinên wan ên nexweşiya xwe de tomar kirine". Vê têkilî di nav mirovên ku bi nexweşîya bipolar tûjtir dibin, hişmendiya xwe çiqas dijwar e.

Her çend ev lêkolîn li ser nifûsa ku di bêrêziyê de bû ji nexweşiyê hate kirin, cûdahiya di navbera nexweşan de di dema "psîkiyatiya çalak" de li hember yên di bîra mezûnbûnê de vedîtina xwe-hişmendiya xwe di seranserê rêwîtiya xwe de ji bo başbûnê nîşan dide.

nebatan

Xwe-cûdabûna nebatan di nav rehên wan de, tendûr û kulîlkên wan heye ku xwe dûr dixe lê ne yên din ên di hawîrdora xwe de.

Mekanîzmeya xwe-bêhevsengiyê delîlan ji bo xwe-hişmendiya li nebatanEdit

Hişmendiya xwe di nebatan de mijara bingehîn a di warê xweseriya xwe de ye, û bi piranî ji hêla botanistan ve vekolandî ye. Di îddîaya ku nebatan de nekarin xwe bihesibînin di delîlan de tê dîtin ku nebat dê bi xwe re çêbikin lewra mekanîzmayek hilbijartina genê. Digel vê yekê, nebatên nebatê hatine xuyang kirin ku ji ber hevra li dora xwe nekevin, ji ber receptorên kîmyewî yên di tendûrên nebatan de. Ji nebatan re bêhempa, hişmendiya xwe tê wateya ku nebat dikare xwe nas bike, li ku derê hemî têgihiştinên naskirî yên xwe-hişmendiyê hebûna naskirina tiştê ku ne bixwe ye.

Hînkirin û pejirandina xweyê di hilberîna nebatan deEdit

Lêkolîn ji hezîranê B. Nasrallah kifş kir ku mekanizmaya ziravkirina nebatê jî wekî mekanîzmekê li dijî xwe-hilberînê re kar dike, ku bingeha delîlên zanistî derdixe holê ku nebatan dikarin wekî organên xwe-hişmend bên hesibandin. Mekanîzma SI (Xwe-bêhevsengî) di nebatan de bêhempa ye di wê wateyê de ku hişmendiya xwe bi xwe ji kapasîteya naskirina xwe derdixe, ji bilî ne-xwe. Fonksiyonê mekanîzma SI di serî de bi têkiliya di navbera genan S -locus receptor proteîn kînase (SRK) û S -locus cysteine-dewlemend a proteîn ( SCR) ve girêdayî ye. Di rewşên xwenaskirinê de, SRK û SCR pêwendî didin ku SKR çalak bikin, Pêkanîna polenan ji fertilizandinê. Di rewşên dorpêçkirina dorpêçê de, SRK û SCR nahêlin û ji bo vê yekê SRK nayê çalak kirin, dibe sedem ku polen zêde bibe. Di şertên hêsan de, receptor genimên ku di polê de heyî dikin, qebûl dikin yan red dikin, û dema ku genim jî ji eynî nebatê ne, mekanîzma SI ku li jor hate diyar kirin reaksiyonek diafirîne da ku pêşî li zozanê bigire.

Xwe- cûdabûnê di tendûrê de hişk Cayratia japonica bi navgîniya girêdana fîzyolojîEdit

Lêkolîn ji hêla Yuya Fukano û Akira Yamawo ve girêdanek di navbera xwe-cûdabûnê de nebatên şerabê û di navbesaziyên din de ku kifşkirina mekanîzmayê jixwe hatî avakirin e. Di heman demê de ew alîkariyê dide bingeha gelemperî ya delîlên mekanîzmayên veqetandinê yên nebatan. Gotar ev îddîa dike ku mekanîzmaya xwekuştina biyolojîkî ya ku hem di nebatên kulîlandinê de hem jî di ascidiyan de heye, di nebatên vîn de jî heye. Wan vê hîpotezê bi testên pêwendiyê bi ceh û nebatên cîranên nexwe yên cîran re kirin. ceribandin hate danîn ku kelemên nebatan nêzî hev bibin da ku tendûrê wan bi hevûdu re têkevin. Li ser encamên ceribandina destikê, delîla xwe-cûdakariya li nebatên jorîn nîşan dide,

ateranoyê

Theateranoyê ji bilî xwe-hişmendiya xwe bi hişmendiya din re fikar dike. Di nav tecrûbeya temaşevanên şanoyê û xwe-hişmendiya takekesî de têkiliyek têkûz heye. Ji ber ku aktor û temaşevan ne pêdivî ye ku dîwarê çaremîn "têk bibin" da ku qada xwe bidomînin, ji ber vê yekê jî divê mirov hay ji huner, an têgihiştina çêkirî ya ji rastiya wî / wê ne hebin . Vê yekê pêşniyar dike ku hem xwe-hişmendî û hem jî avahîyên civakî yên ku li kesên din hatine sepandin, domandinên hunerî ne ku mîna şanoyê ye. Hewldanên şanoyê yên mîna ixeş Tîpên Di Lêgerîna An Nivîskarek , an Wizîrê Mîrzîn ê Oz de , dîwarê çaremîn a dîwarê çaremîn ava dikin, lê ew ilmê bingehîn hilweşînin. Binêre li Erving GoffmanAnalysis 's Frame: Gotarek li ser rêxistina ezmûna .

zanistî

Di fenomena zanistî de , xwe-hişmendî xwedan malbatek mirovî ya bingehîn diyar dike ku bi gelemperî (li gorî mercên çîrokê) kesayetiyê li ser ne mirov vedibêje. Ger komputer , xerîb an xalek din wekî "xwe-hişmendî" were binav kirin, xwendevan dikare texmîn bike ku ew ê bi rengek mirovî bi tevahî mirovahî, bi mafên wekhev, xwedîderketî û daxwazên mirovî ya normal re were derman kirin.  Gotinên " bîhnfirehî ", " bîhnfirehî " û " hişmendî " di felsefeyên zanistî de bi heman rengî têne bikar anîn.

Her weha

• Hişmendiya heywanan
• Bicameralism (psîkolojî)
• Mêjiyê Boltzmann
• Anoya Kartesî
• Amîniya zarokbûnê
• Bawerî
• Derengkirin
• Bandora daring-Kruger
• Rêbaza Feldenkrais
• Hişmendiya bilind
• Xwe-refleksa mirov
• Insight § Psîkolojî
• Xeyal Lucid
• Astengkirina bîra
• Mindfulness
• Testmtîla Mîrî
• Nermbûn
• Danûstendina xwe
• Hişmendiya derûnî
• Xwe-hişmendî
• Xwe-zanîna (psîkolojî)
• Hişmendiya rewşê
• Vedanta
• Vipasarā
• Yoga nidra

Avkanî

https://en.m.wikipedia.org/wiki/Self-awareness