Iraq: Cudahiya di navbera guhartoyan de
Content deleted Content added
999 Etîket: Xist şûnê blanking |
B Undid edits by 209.66.196.42 (talk) to last version by Mohajeer Etîket: Betal bike SWViewer [1.3] |
||
Rêz 1:
{{Infobox welat
| nav = الجمهورية العراقية <br /> al-Jumhūrīyat al-‘Irāqīya''
| navê_fermî =
| navê_kurdî = Komara Iraqê
| al = Flag of Iraq.svg
| girêdana_alê = Alaya Iraqê
| nîşan = Coat of arms of Iraq.svg
| girêdana_nîşanê = Nîşana Iraqê
| dirûşm = Allahu Akbar
| sirûda_netewî = [[Mawtini]] <ref>Sirûda neteweyî ya kurdan [[Ey Reqîb]] e</ref>[[Wêne:United States Navy Band - Mawtini.ogg]]
| cîh = Iraq (orthographic projection).svg
| cîh_sernav =
| zimanên_fermî = [[Erebî]], [[Kurdî]] <ref>Zimanê fermî li Kurdistanê [[kurdî]] ye wek [[asûrî]], [[turkmenî]] û [[ermenî]]</ref>
| zimanên_tev =
| paytext = [[Bexda]] <ref>Serbajarê Başûrê Kurdistanê [[Hewlêr]] e</ref>
| koordînat_paytext = {{Koord|33|20|N|44|26|E|type:country}}
| bajarê_mezin = [[Bexda]]
| sîstema_siyasî = [[Komar]]
| serok_cure = Serkomar
| serok_nav = [[Berhem Salih]]
| serok_cure1 = Serekwezîr
| serok_nav1 = [[ Adil Ebdulmehdî]]
| serok_cure2 =
| serok_nav2 =
| rûerd = 438.317
| av = 1,1
| gelhe = 38.146.025
| gelhe_sal = [[2016]]
| berbelavî = 71.5
| serxwebûn = - 1'ê kewçerê [[1919]] ji [[Împeratoriya Osmanî]].<br />- 3'ê kewçerê [[1932]] ji [[Brîtanya]].
| TBH_giştî =
| TBH/kes =
| TBH_sal =
| dirav = Dînarê îraqî
| dem = [[UTC+3]]
| nîşana_înternetê = .iq
| koda_telefonê = 964
| nexşe = Iraq-CIA WFB Map.png
| nexşe_sernav =
}}
'''Iraq''' an jî '''Îraq'''<ref>[[Rojnameya Evro]], Dihok; [[rojnameya War]], Dihok.</ref> (bi [[soranî]]: ''Êraq''; bi [[erebî]]: العراق ''al-‘Irāq'') an jî '''Komara Iraqê''' (bi [[erebî]]: الجمهورية العراقية ''al-Jumhūrīyat al-‘Irāqīya'') navê [[dewlet]]eke federal di [[Rojhilata Navîn]]ê de ye. [[Başûrê Kurdistanê]] di nav sinorên Iraqê de ye.
==Dîrok==
Piştî encamdana [[Şerê Cîhanî yê Yekem]], di navbera [[Împeratoriya Osmanî]] û dewletên Ewropî de [[Hevpeymana Versailles]] hate destnîşan kirin. Bi dûçûna vê hevpeymanê Osmanî dê serxwebûna dewletên Ereb bi şerta mandatiya Fransa û Îngilîstanê dê qebûl bike. Li sala 1922yê de di Cemiyeta Netewan de ev mafên van dewletan hatin pejirandin. Bi dûçûna vê rêkeftinê [[Îraq]] û [[Filistîn]] dê di bin berpirsiyariya [[Brîtanya]]yê de, Libnan û Suriye jî dê di bin berpirsiyariya Fransa de be. Li vî demî kurê Şerîfê Mekeyê Huseyîn; Faysal li dijî Fransayê serhildanek da destpê kirin ku Suriyeyê bike di bin desthilata xwe de lê ev serhildan hate vemirandin. Piştî têkçûnêe Faysal tê Îraqê. Li vê derê di bin mandaya İngîlîzan de ji sala 1921ê heta 1933yê kraliya Îraqê dike û dewletê birêve dibe.
Di navbera İngilîzan û Kral Faysal da, li sala 1930ê de hevpeymanek hate destnîşan kirin. Bi dûçûna vê hevpeymanê, dewleta Îraqê êdî azad dibe. Dibe endamê [[Cemiyeta Neteweyan]].
Berî [[şerê cîhanê yê duyem]] di nav dewletên ewropayî de li her derê cîhanê de miadeleyek hebû. Ji ber tirsa ketina Almanan bo rojhilata navî di gulana 1941ê de Brîtanyayê cardîn Îraq dagir kir û hikûmeteke nêzî xwe ava kir. Li sala 1955ê de hikûmeta Îraqê bi armanca alikariya berxwedanê û aboriyê bi Tirkiyeyê re [[Pakta Bexdayê]] destnîşan kir. Îran, Pakistan û Brîtanya jî tevlî vê hevpeymanê bûn.
Li sala 1968ê de bi rêberiya hindek pisporên leşkerî derbeya leşkerî pêkhat, di encamê grûbeke têkildarî partiya Bees bû desthilat. Di nav vê grûbê de jî Seddam Husên jêhatî bû û xwe dida pêş.
==Polîtîkayên derve==
* [[Têkiliyên Başûrê Kurdistanê û Îraqê]]
* [[Têkiliyên Îran û Iraqê]]
* [[Têkiliyên Tirkiyeyê û Iraqê]]
== Parêzgehên Iraqê ==
'''Parêzgehên Iraqê''':
{|
|+
| [[Wêne:Iraqi Governorates ku-latn.svg|250px]]
|
* [[Parêzgeha Bexda]] (بغداد)
* [[Parêzgeha Selahedîn]] (صلاحالدین)
* [[Parêzgeha Diyala]] (دیاله)
* [[Parêzgeha Wasit]] (واسط)
* [[Parêzgeha Meysan]] (میسان)
* [[Parêzgeha Besre]] بصره
* [[Parêzgeha Zîqar]] ذي قار
* [[Parêzgeha Misena]] المثنی
* [[Parêzgeha Qadisiye]] القادسیة
* [[Helebce (parêzgeh)|Parêzgeha Helebceyê]]
|
* [[Parêzgeha Babîl]] بابل
* [[Parêzgeha Kerbela]] کربلا
* [[Parêzgeha Necef]] نجف
* [[Parêzgeha Enbar]] الأنبار
* [[Parêzgeha Nînewa]]yê نینوا
* [[Duhok (parêzgeh)|Parêzgeha Duhokê]] دهوك
* [[Parêzgeha Hewlêr]]ê ههولێر (bi erebî: Erbîl) أربیل
* [[Te'mîm (parêzgeh)|Parêzgeha Kerkûkê]] کرکوک
* [[Parêzgeha Silêmaniyê]] (Silêmanî) السلیمانیة
|}
== Ol ==
97 % ji akinciyên îraqî [[Misilman|misilman]] in; 60 % - 65 % [[şiî]] û 35 % - 37 % [[sunî]] ne. 3 % [[Xiristiyan|mesihî]] û [[Êzîdîtî|êzîdî]] ne. <ref>[www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2122.html]</ref>
== Çavkanî ==
{{Çavkanî}}
== Girêdanên derve ==
{{Commons-b|Iraq}}
{{Dewletên Asyayê}}
{{kurt}}
[[Kategorî:Iraq| ]]
| |||