|
== Sedemên diyasporaya kurdan ==
Ku mirov bahse sedema dîyaspora kurdan bike, divê ku mirov weke sedema pêşî û ya sereka sedema şerê dewletên weke [[Îran]], Tirkiya[[Tirkiye]], [[Îraq]] û [[Sûrî]] ê bi kurdan re bêne ser ziman. Ji ber ku ji welatên ewropîEwropî ên weke [[Almanya]], Firansa[[Fransa]], [[Îngilistan]] û [[DYA|Emerika]] û hwd, piştgirîyeka mazin ji wî şerê bikurdan ên welatên weke Tirkiya, Îran, Îraq û Sûrî re hebû, êdî ew şer jî bi deh salan domiya. Kurdan, zêde bo sedemên aborî, welatên xwe ne berdana. Ji ber ku civate kurdan civateka kevneşopî û bi nirxên xwe girêdayî bû, zêde ji bo wan sedeman goç ne kirin. Ji sadî 90´î sedemên diyasporaya kurdan, ew şweê ku ji destpêka sadsalê destpê kirîya û ta dawîya sadsalê domîya ya û piştre di sadsale 21´ê de jî hê jî ku didimê, ew a ku sedema sereke ya diyasporaya kurdan.
Tirkiya, tenê, di nava salên 1990´î û 1995´an de ser 4 hezar û -5 sadsed gundê kurdan şawitand û vala kir. Her wusa, heta roja bi sadan oparasyonên dewleta tirk li ser serê kurdan li dijî kurdan li herêmên wan bûna. Komkujiyên weke komkujiya Dersimê jî ji aliyê tirkiya ve pirr hatina kirin. Rejima baasê ya Îraqê, di dema xwe de komkujiyên weke komkujiya Helepçe li ser serê kurdan kirin.
Bi sedema [[şer]] re, sedemeke dîn jî weke ku li rojevayê kurdistanê rejima baasê ya Esad kir, kurd li ser axên wan bê [[nasnema]] hatin hiştin. Bi sad hezaran kurd bê li ser axên xwe weke mirovên beyan hatin jîn kirin. Di ancama wê poliitkayapolitkaya rejima baasê ya Sûrî de jî, bi deh hezaran kurdan cih û warê xwe berda. Cihên kurdan bi navê araban[[ereb]]an dihatin qayd kirin. Ew politika li Tirkiya jî dihat kirin. Lê tirkiyaTirkiye, herî zêde di bin navê "malê Xazînê" de ew politikaya rejima baasê ya Esad di nava xwe de meşand.
Bi vê re, sê sedemên giring bo diyaspora kurdan li vir mirov dikarê rêz bike, sedema pêşî şer, sedema dûyamin bênasnema kirin û sedema sêyemin jî bi sedema pêşî ve girêdayî oparasyonên leşkerî weke ku tirkiyaTirkiye dike li ser serê kurdan herdayimî hatina meşandin in.
== Çavkanî ==
|
