|
[[File:Countries_by_GDP_(Nominal)_in_2014.svg|thumb|370px|Welatên li ser asta Berhemên Brut a Hundir ya binavkirî.]]
<nowiki>'''</nowiki>Têrbûna Berhemên Brut a HundirHundurîn<nowiki>'''</nowiki> (Kinbûn: '''BBHTBH'''; înglîzî ''Gross Domestic Product, GDP'') hemû [[Mal]], [[Berhem]] û [[Xizmet]]an bihayê giştî yê bar dike, ên di nava salekî de di nava sînorên neteweyî yên aboriya neteweyî dikin. Bi vî awayî tenê dikarî hemû mal ên dawî ango mal ên li ser asta bikaranîna-dawî, wek encama aborî tomar bikin. Di nav bikaranîna hesaba malên ne bi rasterastî de, lê hema di Wargehê de danînê dikin, wek guherandinên di [[Pişk|Pişkên]] hesibandin.
Li hember [[Hatina Brut a Salê ya Neteweyî]] hesaba BBHTBH'ê bi tenê ji bo alîkariyên alîyê [[Nîştecîhan|Niştecîhan]] de pêk tîne, ku di bin navê ''prensîba navxweyî'' serî ye. [[Hatina Brut a Salê ya Neteweyî]] li aliyê din jî li ser rêgezên ''prensîba navxweyî'' dadmend e. Eger ji BBHTBH'ê qereçîamortîsman were dabirîn, wê ji [[Berhemên Net Neteweyî]] (BNN) were dayîn.
BBHTBH'ê di pîvana encama aborî yên di warê aborî de di demeke dayîn e. Rêjeya guhertina di BBHTBH'ê raste ku wek nîşana mezinbûna aborîyê de bikarhênerên netewîyên ji faktora herî girîng bikar tînin.
Têrbûna Berhemên Brut a HundirHundurîn dikare ji bo Dewletan û bi Yekîneyên Îdarî yên cografîk de were wergirtin. Bi qismî warê ''Berhemên Brut a Herêmî'', ''Berhemên Brut a Bajar'', ''Berhemên Brut a Cîhanê'' û yên din jî têne bikaranîn.
==Berhevkirina daneyên û Hesab ==
=== Berhevkirina daneyên ===
Bi naskirina zêdebûna buhayê ji ber ku sala basîs, dikare BBHTBH rast bikaranîna hesabkirinê ji formula BBHTBH'ê binavkirî bîne:
:<math>\mathrm{BBH}_\text{real} = \frac{\mathrm{BBH}_\text{binavkirî}}{\text{Endeksa buhayê}}</math>
=== BBHTBH-Deflator ===
:<math>\mathrm{BBH}_\text{Deflator} = \frac{\mathrm{BBH}_\text{binavkirî}}{\mathrm{BBH}_\text{real}}</math>
=== BBHTBH û BNN ===
[[Hatina Brut a Salê ya Neteweyî]] li aliyê din jî li ser rêgezên ''prensîba navxweyî'' dadmend e. Eger ji BBHTBH'ê Amortîsman were dabirîn, wê ji [[Berhemên Net Neteweyî]] (BNN) were dayîn.
{| class="wikilink" style="margin-left:2em"
|}
== BBHTBH'a bernîşane ==
=== Têrbûna Berhemên Brut a Cîhanê û Hêza Aborî ===
Têrbûna Berhemên Brut a Cîhanê (BBCTBC), jî Têrbûna Berhemên Brut a HundirHundurîn-Cîhan binav kirîye, di sala 2007 de bû bi 54.274 Mîlyar US$. Li Welatên endustrîyel parmenda ji 70,8 % ye, ev dike 38.400 Mîlyar US$. Welatên pêşxistin ku ji 25,9 % e û ev dike 14.100 Mîlyar US$. Ji 3 % parmend li ser Başûrrojhilatê-Ewrûpa ye.
Dewletên bi bilindtirînên BBHTBH – Yekbûyî yên Dewleta Amerîkayê, Japon, Almanya, Îngilîstan û Fransa – bi tenê bikarhênerên hesibandinên ji 50,7 % hilket. Ev gorî 27,5 Trîlyon US$. Tenê Dewletên di „Top Ten“ de parmenda BBHTBH'a bilindtirîn ji 67,1 % ya BBHTBH-Cîhan (36,4 Trîlyon US$).
{| class="wikitable zebra" style="text-align:right;"
|+ Têrbûna Berhemên Brut a Herêmî 2007
|- class="hintergrundfarbe5"
! Herêm !! BBH li US$ !! ji % BBC (Berhemên Brut a Cîhanê)
|}
=== {{Lenger|Berhemên Brut a Hundir ji her Serî}} BBHTBH ji her Serî û Dewlemendbûn ===
Têrbûna Berhemên Brut a HundirHundurîn ji her Serî wek. BBHTBH ji her Gelhe dide ber hev, ji hev cuda:
:<math>\text{BBH ji her Serî} = \frac{\mathrm{BBH}}{\text{Hejmara Gelhe}}</math>
{| class="wikitable zebra"
|- class="hintergrundfarbe5"
|+ Têrbûna Berhemên Brut a HundirHundurîn ji her Serî 2013
! Rêz !! Welat !! BBH ji her Serî
|-
| 