Wîkîpediya

Muhemmed Emînê Heyderî: Cudahiya di navbera guhartoyan de

Bi înteraktîvî li dîroka rûpelê bigere
Cudahiya nûtir →
Content deleted Content added
DîtbarîWîkînivîs
B Rûpela nû hate tomar kirin
 
Kurteya guhartinê tine
Rêz 1:
Seyda Muhammed'''Mihemed EminEmînê El HeyderiHeyderî''' di sala 1927’a de rojek duşemê li banga limêja sibehê li gundê Kelehê[[Keleh]]ê ya Nisêbînê[[Nisêbîn]]ê hatiye dinê. Gundê Kelehê li navçeya Bunisran bi av, rez û baxçeyên xwe navdare.▼
SEYDAYÊ MUHAMMED EMİN EL HEYDERİ
▲Seyda Muhammed Emin El Heyderi di sala 1927’a de rojek duşemê li banga limêja sibehê li gundê Kelehê ya Nisêbînê hatiye dinê. Gundê Kelehê li navçeya Bunisran bi av, rez û baxçeyên xwe navdare.
 
Bavê wî alim û şair ê bi nav Edib[[Edîb Melle Ahmedê Heyderî]] ye. Melle Ahmedê Heyderî bi xwe ji hêla Wan û Bazîdê ji eşîra Asiyane. Li gor kesên ku di dema wî de jîyane, Melle Ahmed di edebiyat û ilmê tasawufê da û di ş’ir a diwanê da alimekî şareza ye. Melle Ahmed xwedî berhemên bi kurmancî, wek ''Dîwana Qasîde'', ''Dîwana Aqîde-î Îman'', ''Dîwana Munacata Heyderî'' û Pirtukek li ser astrolojî "feylosofî" psikolojî ye. Melle Ahmed piştî [[şerê cihanê yê yekemîn]], bi Sediqa ya keça seyda yê xwe Melle Elîyê Koçerê Hevêdî re dizewice û ji vê zewacê Seydayê Muhammed Emîn El Heyderî tê dinê.▼
SEYDAYÊ MUHAMMED EMİN EL HEYDERİ
▲Bavê wî alim û şair ê bi nav Edib Melle Ahmedê Heyderî ye. Melle Ahmedê Heyderî bi xwe ji hêla Wan û Bazîdê ji eşîra Asiyane. Li gor kesên ku di dema wî de jîyane, Melle Ahmed di edebiyat û ilmê tasawufê da û di ş’ir a diwanê da alimekî şareza ye. Melle Ahmed xwedî berhemên bi kurmancî, wek Dîwana Qasîde, Dîwana Aqîde-î Îman, Dîwana Munacata Heyderî û Pirtukek li ser astrolojî "feylosofî" psikolojî ye. Melle Ahmed piştî şerê cihanê yê yekemîn, bi Sediqa ya keça seyda yê xwe Melle Elîyê Koçerê Hevêdî re dizewice û ji vê zewacê Seydayê Muhammed Emîn El Heyderî tê dinê.
Seyda dersên xwe yên ilmî cara pêşîn ji bavê xwe digre û di 7 salîya xwe de Kur’an ê xitm dike.
Piştî bavê wî di sala 1937’a[[1937]]’a da wefat dike diya wî ew dişîne medresa[[medrese]]ya Şêx Ehmedê Xeznewî. Li ba Şex Ehmedê Xeznewî û li medrese yên din ilmên dînî û tassawufê dixweyinedixwûne. Şêx Mahsumê Xeznewi, Şêx Aladdinê Xeznewi, Şêx Abdulrezak ê Helêla û Şêx Abdulletif ê Dâlini çend ji seyda yên wî ne. Destûr a xwe ya ilmî ji xelîfê Şêx Ehmedê Xeznewi, Şêx Abdurrezak ê Helêla digre.
Medrese ya Şêx Ehmedê Xeznewî di jîyan a seyda da cihek girîng digre. Piştî temamkirina xwendina xwe ji li wir dimîne û muderrîsî dike. Bi vê awayê bi rîya hevdudîtin ên bi alimê hemdemê xwe ra xe pêşve dibe û ji her tiştî girîngtir dibe xwedî dîtineke mutassawuf. Ev dîtina mutassawuf di hemî jiyana wî da jê re buyê wek rêber.
Ji bilî xebatên xwe yên li medresa Şêx Ehmedê Xeznewi, Seyda li gundên wek Kelehê, Bawernê, Tinatê, Qestelunê, Salika, Girbeşkê mella ti kirîye. Ji sala 1982’a ta wefata xwe (2003) li gundê Bereketê yê Farqînê runiştî ye.
Li gundên ku lê mellatî kirîye her medresê û feqî yên seyda hebunehebûne. Ji 15 salîya xwe taa wefata xwe Seyda tu car bê feqî û şagirt nemaye û ew qet navber nedaye hînbûn û hînkirinê. Bi deh hezaran şagirt di ber tedrîsa wî de derbas bûne.
Di ilmên mutasawuf da gelek alim perwerde kirî ye û gelek alim destur a xwe (îcaze) ji ewî girtine. Seyda di hemû jîyana xwe da dev ji irşad, teblix, niqaş û şêwr ê berneda ye.
Seyda pisporê ilmên Îslamî yên wek [[tefsîr]], hedîs[[hadîs]], fikih[[fiqih]], akaid[[eqaîd]], [[sîyer]], tecwid[[tecwîd]], serf-nehûw, beyan, mantiq, munazara, belaxat, tesewuf[[tesewûf]], menaqib, rical, dirokê bu û di van ilman de wek otorîtek serta dihat naskirin. Ji bavê xwe felekiyet û aritmetikê hîn bu bubûbû. Ji bilî Kurmanci[[Kurmancî]] ku zimanê wî yê zikmakî bu bi [[erebî]], [[farisî]] û [[tirkî]] ji pir baş dizani bu.
Seyda di xebatên xwe yî di rîya Xwedê û gel de her di nav gel ê xwe de maye. Tevî ku gelek caran lê teklîfên karên wek muftîtî[[muftî]]tî, Wa’izî[[Waîzî]] û rayedarîya dibistanên Kur’an [[Quran]]ê jî hatine kirin, ew yek ji wan qebul nekirî ye û evan karan wek astengî di rîya xebatên xwe de dîtîye û xebatên xwe yên îrşadê her di nav gel, şagirt û murîd ên xwe de domandîye. Her weha bi hezaran kes li ber destên wî hidayet bune û çareserî ya derdên xwe yên manewî û dinyewî li ba wî dîtine. Seyda her di nav gel da bu ye û bi rîya irşadê xwestîye ilm, aqil û exlaqê îslamî ji mirovên dora xe re bike murşîd û rêber.
Jîyan a wî ya têr û tije bi zehmetî û tevger di 22 yê gulan a 2003’a da bi dawî buye û Seyda gihîştî ye heqî ya Xwedê.
Lê Seyda hîn jî di dilên hizkiryên xwe de bi ilmê xwe û rêç a xwe dijî.
 
 
==Berhemên Wî==
BERHEMÊN WÎ
1. Mewlud a*''Mewlûda Nebî,''( Ş’irhelbest bi kurmancî.)▼
* ''Eqîde-î Îman'', ( helbest bi kurmancî)
3.* ''Werd-ulûl Etfal'', Ş’ir( helbest bi kurmancî.)▼
4. Mewlud a*''Mewlûda Nebî'', Ş’ir( helbest bi erebî.)▼
5. *''Diwan a qesîdan'' ku (ji 400 qesîdên bi kurmanci pêk tê.)▼
 
[[Kategorî:Helbestvan]]
▲1. Mewlud a Nebî, Ş’ir bi kurmancî.
[[Kategorî:Zaneyên Îslamê]]
 
2. Aqîde_i İman, Ş’ir bi kurmancî.
▲3. Werd-ul Etfal, Ş’ir bi kurmancî.
▲4. Mewlud a Nebî, Ş’ir bi erebî.
 
▲5. Diwan a qesîdan ku ji 400 qesîdên bi kurmanci pêk tê.
Ji "https://ku.wikipedia.org/wiki/Muhemmed_Emînê_Heyderî" hatiye standin.