Famîleya panosan

Famîleya panosan, famîleya fêkîquşxanekiyên guldankan (Lecythidaceae) famîleyeke riwekan e, di Koma gezik, çay û çûxan (Ericales) de cih digire. Ev kom ji çîna riwekên bi kulîlk (Magnoliopsida) e. Li herêmên tropîk ên başûrê Amerîka, Afrîka û Madagaskar diçên. Navdara vê famîleyê dara panosê (Bertholletia excelsa) ye. Ji vê darê re şembelota brezîlî jî (ji Brezîlê) tê gotin. Riwekên wê flavonol û asîda ellagê dihewînin.

Gustavia superba, îlustrasyon.

Îlustrasyona panosê (Bertholletia excelsa).

Sîstematîk

Navê Lecythidaceae sala 1825'ê ji aliyê Achille Richard ve, di Dictionnaire classique d'histoire naturelle, 9, rûpel 259Ä'ê de hatiye lêkirin.

Di famîleya panosan Lecythidaceaeyê de bi qasî 25 cins û 250 cure hene. Ev famîle di bin 5 jêrefamîleyê de tê rêzkirin:

• Foetidioideae Engler (Syn.: Foetidiaceae): Tenê yek cins:
  • Foetidia Comm. ex Lam.: Bi qasî 17 cure.
• Lecythidioideae Beilschmied (Syn.: Lecythidaceae, Gustaviaceae): 10 cins, 215 cure:
  • Allantoma Miers (Syn.: Goeldinia Huber): 9 cure.
  • Bertholletia Bonpl. (Syn.: Barthollesia Silva Manso): Tenê cureyek:
    • Panos (Bertholletia excelsa)
  • Cariniana Casar. (Syn.: Amphoricarpus Spruce ex Miers):
  • Corythophora R.Knuth
  • Couratari Aubl. (Syn.: Curatari J.F.Gmel., Curataria Spreng., Lecythopsis Schrank, Pontopidana Scop.)
  • Couroupita Aubl.: 3 heya 9 cure.
  • Eschweilera Mart. ex DC. (Syn.: Jugastrum Miers, Neohuberia Ledoux): Nêzîkî 100 cure.
  • Grias L.
  • Gustavia L. (Syn.: Japarandiba Adans., Perigaria Span., Pirigara Aubl., Teichmeyeria Scop.): Bi qasî 40 cure.
  • Bindeqa bihuştê (Lecythis Loefl. (Syn.: Holopyxidium Ducke, Bergena Adans., Cercophora Miers, Chytroma Miers, Pachylecythis Ledoux, Sapucaya R.Knuth, Strailia T.Durand) ): Bi qasî 26 cure.
• Napoleonoideae Bentham: 2 cins, 11 cure:
  • Crateranthus Baker f.
  • Napoleonaea P.Beauv. (Syn.: Napoleona P.Beauv.)
• Planchonioideae Engler (Syn.: Barringtoniaceae): 6 cins, 58 cure:
  • Abdulmajidia Whitmore
  • Barringtonia J.R.Forst. & G.Forst: Nêzîkî 40 cure, bi tevî Barringtonia asiaticayê.
  • Careya Roxb.
  • Chydenanthus Miers
  • Petersianthus Merr. (Syn.: Combretodendron A.Chev., Petersia Welw. ex Benth.)
  • Planchonia Blume
• Scytopetaloideae O.Appel (Syn.: Asteranthaceae R.Knuth, nom. cons., Rhaptopetalaceae Solander, Scytopetalaceae Engler): 6 cins 21 cure:
  • Asteranthos Desf. (Syn.: Asteranthus Spreng.): Tenê cureyek:
    • Asteranthos brasiliensis Desf.
  • Brazzeia Baill. (Syn.: Erythropyxis Engl., Erytropyxis Pierre, Pseudobrazzeia Engl.)
  • Oubanguia Baill.
  • Pierrina Engl.
  • Rhaptopetalum Oliv.
  • Scytopetalum Pierre ex Engl.

Çavkanî

• Famîleya Panosan di APWebsite. (ne bi kurdî ye)
• S. A. Mori, Chih-Hua Tsou, C.-C. Wu, B. Cronholm & Arne A. Anderberg: Evolution of Lecythidaceae with an emphasis on the circumscription of neotropical genera: information from combined ndhF and trnL-F sequence data, in American Journal of Botany, 94, 2007, S. 289-301.
• Chih-Hua Tsou & S. A. Mori: Floral organogenesis and floral evolution of the Lecythidoideae (Lecythidaceae), in American Journal of Botany, 94, 2007, S. 716-736.
• Haining Qin & Sir Ghillean (Iain) T. Prance: Lecythidaceae in der Flora of China, Volume 13, S. 293: Online.

Girêdanên derve

• S. A. Mori & G. T. Prance: The Lecythidaceae Pages. The New York Botanical Garden, Bronx, New York, 2006 onward.
• Marc van Roosmalen: Lecythidaceae aus: Illustrated Guide to the Fruits and Seeds of the Amazonian Flora: PDF-Online. ^{Girêdana arşîvê 2009-01-05 li ser Wayback Machine}