Kozmogonî yan jî çêbûna gerdûnê, navê têgîn û an jî zanista di derbarê fezeyê û gerdûnê de ye. Teoriyên di derbar fezeyê, destpêk û fehmkirina wê de ye. Têgîn û teoriyên di derbarê afirîna fezeyê de têne ser ziman. Derka kozmogonî ji fra girêka kevn tê, κοσμογονία (an jî κοσμογενία), ji κόσμος, kosmos, ango "dunya", û bêjîna kokî γί(γ)νομαι / γέγονα, "ya ku bûyî", "çêbûyî", "guharîna xwe" û hwd. Bi têgîna xwe ya taybet a di derbarê fezeyê de zanîn û stêrnasî de jî derka wê di koka têgîna afirandinê û pergale rojê de jî ye. Kozmogoniyê, divê ku mirov, wê û gerdûnnasî weke hevdû neyêne ser ziman. Gerdûnnasî jî derk û zanîna gerdûnê a derbarê koka wê de têne ser ziman.