Kopişkara Mezin a Hadronê
Kopişkara Mezin a Hadronê, tûşîkara mezin a Hadronê (LHC, bi Îngilîzî: "Large Hadron Collider") navê projeyeke fîzîkî ya CERN e ye ku ji sala 2008'ê destpêkiriye.
Di sînorê Fransa û Swîsreyê de, 100 m li binê erdê tunela LEP heye ku 27 km dirêj e. Li vir LHC proton û îyonan dertîne nêzîkî hêza tîrêjê û paşê jî wan dikopişîne (tûşîhevtîne, li hev dixe).LHC, protonên bi enerjiya 450 GeV a ji SPSê digire, dertîne 7000 GeV (an jî 7 TeV). Ji bo qevdên protonan berevajî bibin, kehrebarên (kişanek, manyet, miknetîs) raguhêzbar tên bikaranîn. Ji bo manyet gihîner bibin, heya -271 pileyê tên cemidandin. Qevdên protonan bi lezgîniya 40 MHzê de tên kopişandin, ji kopişînê enerjiya 14 TeV rûdide.
Ev gotara kurt şitlekê ye. Heke tu bixwazî berfireh bikî pê li biguhêre bike. (Çawa?) |