Joko Widodo
Joko Widodo (z. 21 Hezîran, 1961 li Surakarta, parêzgeha Java Tengah), ku bi navê Jokowi tê zanîn, karsaz û siyasetmedarek Îndonezyayî (PDI-P) e. Ji 20ê Cotmeha 2014an vir ve Serokomarê Îndonezyayê ye.
Jiyan
biguhêre
Joko Widodo daristanê xwend û pargîdaniyek mobîlya damezrand. Ew ji sala 2005 heta 2012 şaredarê bajarê xwe Surakarta bû. Di vê pozîsyonê de bi şêwazê siyasetê yê diyalogê, bi bernameyên li dijî gendeliyê, ji bo plansaziya bajaran û parastina jîngehê hate naskirin. Piştre ew wekî Waliyê Navçeya Paytext (Daerah Khusus Ibukota) Jakarta hate hilbijartin.[1] Ew zû navûdengê neteweyî bi dest xist. Ew ji hêla gelek medyayê ve bi serokê berê yê Dewletên Yekbûyî Barack Obama re hate berawirdkirin ji ber ku dişibihe wî.[2][3]
Di Adara 2014 de, ew ji aliyê partiya xwe, Partiya Demokrat a Têkoşînê li Îndonezyayê (PDI-P), wekî berendam ji bo hilbijartinên serokatiyê di 9ê tîrmeha 2014an de, ku sêyemîn hilbijartinên serokatiyê yên rasterast li Îndonezyayê ye, hate destnîşankirin.[4] Namzetê wî yê cîgirê serokomar Mihemed Jusuf Kalla (Golkar) bû, ku ji sala 2004 heta 2009 di bin serokatiya Susilo Bambang Yudhoyono de cîgirê serok bû. Li gorî encamên fermî yên komîteya hilbijartinê ya 22 Tîrmeh 2014, Jokowi li hember hevrikê xwe Prabowo Subianto (Gerindra) bi %53,15 dengan bi ser ket. Prabowo di destpêkê de encam nas nekir.[5] Lêbelê piştî biryara Dadgeha Destûra Bingehîn, encam derbasdar hatin ragihandin, piştî ku Prabowo têkçûna xwe qebûl kir.
Di 20ê Cotmeha 2014an de, Jokowi wek heftemîn Serokê Îndonezyayê sond xwar.
Di nîsana 2019an de ew di hilbijartinên serokatiyê de ji nû ve hate hilbijartin, dijber dîsa Prabowo Subianto bû. Anketên piştî hilbijartinan diyar kirin ku Jokowi dê di hilbijartinan de bi ser bikeve, û enstîtûyên rapirsiyê ew ji sedî 55 ê dengan dîtin.[6] Jokowi roja piştî hilbijartinê xwe serketî daxuyand, lê ev yek ji aliyê berendamê dijber Prabowo ve nehat naskirin, wek hilbijartinên berê.[7] Pênc hefte piştî hilbijartinên serokatiyê, Jokowi bi fermî ji hêla komîsyona hilbijartinê ve wekî serketî hate pejirandin. Li gorî vê yekê ji sedî 55,5 ê dengan wergirtiye û dikare heta sala 2024’an rêveberiya xwe bidomîne. Namzetê dijber Prabowo Subianto, ku encama fermî ya dawî qebûl nekir, ji sedî 44,5 derket.[8] Piştî hilbijartinê, Widodo Kabîneya Pêşketî ya Îndonezyayê ava kir, ku di nav de Prabowo Subianto jî wek Wezîrê Parastinê ye.
Joko Widodo zewicî ye û sê zarokên wî hene. Radyo amator e, nîşaneya banga wî YD2JKW ye.[9] Ew misilman e lê tê gotin ku di nêrîna xwe de laîk e.[10]
Dîtinên wî yên siyasî wek Serok
biguhêre
Binesazî
biguhêrePêşkeftina binesaziyê taybetmendiyek bingehîn a siyaseta Widodo ye. Di dema serokatiya wî de projeyên sereke yên rê, rêyên hesinî û benderê hatin destpêkirin.[11] Wekî din, piştî ku di sala 2014 de dest bi kar kir, wî ragihand ku ew ê 50.6 milyar dolarên Amerîkî ji bo berfirehkirina binesaziya deryayî bide. Hema hema nîvê wê ji bo berfirehkirina benderên stratejîk.[12] Projeyek din a mezin jî avakirina girêdana trenê ya bilez a di navbera Jakarta û Bandungê de ye, ku lêçûna wê 6 milyar dolar e. Rêwî dê herî dereng di destpêka sala 2023-an de biqede û ji hêla konsorsiyûmek Sîno-Endonezya ve wekî beşek ji Însiyatîfa Yek Kember, Yek Rê ya Chinaînê tê çêkirin. Di bin Jokowi de, lêçûnên li ser binesaziyê her sal bi qasî 10 mîlyar dolar zêde bûye. Di encamê de deynê neteweyî di çar salên ewil ên wezîfeya wî de du qat zêde bûye.[13]
Siyaseta Aborî
biguhêreDigel projeyên binesaziyê yên ku hatine behs kirin, Widodo netewebûnek qismî ya çavkaniyên girîng da destpêkirin. Pargîdaniya neftê ya dewletê Pertamina niha hilberandina neftê ji zeviyên ku berê ji hêla Total, Chevron an Inpex ve dihatin birêvebirin, digire. Armanc ew e ku zêdetir petrol û benzîn li welat bimîne da ku kêm were îthalkirin. [14] Di bin kontrola Widodo de, hikûmeta Endonezyayê duyemîn kana sifirê ya herî mezin a cîhanê, kana Grasberg xist bin kontrola xwe. Ev berê ji hêla pargîdaniya Amerîkî Freeport-McMoRan ve hatibû xebitandin. Armanca tedbîran ew e ku rêjeyek mezin a dahatê li welat bixwe bimîne.[15]
Veguheztina paytext
biguhêrePiştî ku Widodo di sala 2019-an de ji bo cara duyemîn hate hilbijartin, wî bi sosret veguhestina paytexta Endonezyayê ragihand. Paytexta nû li parêzgeha Kalimantan Tîmûr li girava Borneo ye û dê bi tevahî were avakirin. Widodo hêvî dike ku ev proje dê zexta li ser duyemîn bajarê herî mezin ê cîhanê, Jakarta, kêm bike û xetera karesatên xwezayî kêm bike. Paytexta berê li ser navê Zengala Agir ye, ku bi çalakiya xwe ya bilind a erdhejê û xetereya tsunamis tê zanîn. Wekî din, Jakarta di bin metirsiya binavbûna binê behrê de ye, heya sala 2050-an ji sêyeka bajêr dibe ku di bin avê de bimîne. Lêçûna avakirina bajarê nû 30 mîlyar euro ye.[16]
Reforma Hiqûqa Cezayê
biguhêrePlana Widodo ya ji bo reformkirina qanûna tawanan protestoyên li seranserê welat derxist. Bi taybetî bendek ku cinsiyeta derveyî zewacê û cinsiyeta hevzayendî sûcdar dike, bi nakok bû. Her wiha di pêşnûmeyê de heqareta li rûmeta Serokatî hate kirin. Kurtajên ku ji ber sedemên wek destavêtin an jî hewcedariya tibbî nayên kirin jî dê bên sûcdarkirin. Pêşnûmeya qanûnê dê rê li ber belavkirina zanyariyên der barê ducaniyê de jî bigire.[17][18] Piştî nerazîbûn û rexneyên mezin ên ji derve, pêşnûme hat taloqkirin.[19]
Gendelî
biguhêreDema ku wî dest bi wezîfeyê kir, Widodo wekî siyasetmedarek ku ji gendeliyê bêpar bû dihat hesibandin. Niha ew bi têkbirina ajansa serbixwe ya dijî gendeliyê (Komisi Pemberantasan Korupsi, KPK) tê tawanbar kirin. Piraniya lêpirsînên KPK endamên partiyên di hevpeymaniya Widodo de ne.[20] Dema ku vê ajansê kurê hevalbendê wî yê siyasî Megawati Sukarnoputri kir hedef, Widodo alîgirê Megawati bû. Pêşnûmeqanûnek hat pêşkêş kirin da ku rayeyên saziya têkoşîna li dijî gendeliyê bisînor bike.[21]
Qanûna Omnibus ji bo afirandina karan
biguhêre
Di 2ê Mijdara 2020an de, Widodo "Qanûna Afirandina Kar" an "Qanûna Omnibus" îmze kir. Ew projeyek sereke ye di serdema wî ya duyemîn de, ku ji bo geşkirina mezinbûna aborî ya welat hatî çêkirin.[22][23] Bi vê qanûnê 1187 rûpelî zêdetirî 70 qanûnên heyî wê bên guhertin. Ew herwiha rêgezên jîngehê sivik dike, mafên karkeran sînordar dike û armanc dike ku burokrasiyê kêm bike. Banka Cîhanî pêşnûmeya qanûnê erênî dinirxîne.[24] Ji ber vê yekê xwepêşandanên girseyî û grevên rêxistinên hawirdorê û sendîkayan dest pê kirin.[25]
Cezayê îdamê
biguhêreDi dema wezîfeya wî de, heta Gulana 2019, bi giştî 19 cezayê îdamên darvekirin, bi piranî ji ber qaçaxçitiya narkotîkê û hwd. li dijî Awûstralya, Brazîlya û Nîjeryaner.[26][27]
Pirtûk
biguhêre- Ben Bland: ''Man of contradictions: Joko Widodo and the Struggle to Remake Indonesia.'' Penguin, Docklands 2020, ISBN 978-1-76089-724-6.
Cavkanî
biguhêre- ^ Jakartas Hoffnung. In: taz.de, 22. September 2012.
- ^ Yenni Kwok: ‘Indonesia’s Obama’ Is Actually Nothing of the Sort. In: Time, 20. Mai 2014.
- ^ Till Fähnders: Joko Widodo gewählt. Ein Hoffnungsträger wird neuer Präsident Indonesiens. In: Frankfurter Allgemeine, 24. Juli 2014.
- ^ Megawati memberi restu Jokowi dicalonkan jadi presiden. In: tribunnews.com, dema xwendinê: 24.08.2014
- ^ Indonesien: Verlierer Prabowo will gegen Wahlergebnis klagen dema xwendinê: 2014-07-23
- ^ Indonesien: Amtsinhaber Joko laut Hochrechnung voran Maler: orf.at, dema xwendinê: 2019-04-17
- ^ Nach Wahl in Indonesien: Widodo erklärt sich zum Sieger Malper: tagesschau.de, dema xwendinê: 2019-04-18
- ^ Nach Wahlsieg: Widodo bleibt Präsident Indonesiens Malper: tagesschau.de, dema xwendinê: 2019-05-21
- ^ Indonesia’s New President, Vice President are Radio Amateurs. In: arrl.org. 21. Oktober 2014, abgerufen am 2. August 2019.
- ^ The Economist: Indonesian politics are becoming less predictable|Sammelwerk=The Economist], dema xwendinê: 2019-08-05
- ^ Dream state: Widodo struggles to build his vision for Indonesia Malper: Fincancial Times, dema xwnedinê: 15.02.2021
- ^ Indonesia sneaks up on Singapore with flurry of port projects, dema xweindinê: 2021-02-15
- ^ Indonesia's government debt ahead of 2019 presidential election: a real economic concern? Dema xwendinê: 2021-02-15
- ^ Indonesia's push to nationalize energy assets could chill foreign investment, dema xwendinê: 2021-02-15
- ^ Economic nationalism is back in Indonesia as election approaches, dema xwendindê: 2021-02-15
- ^ DW: Neue Hauptstadt im Dschungel von Borneo, 26.08.2019, dema xwendinê: 2021-02-15
- ^ Indonesia's criminal code: what is it, why does it matter, and will it be passed?, demo xwendinê: 2021-02-15
- ^ Indonesia: Draft Criminal Code Disastrous for Rights, dema xwendinê: 2021-02-15
- ^ Indonesia postpones vote on bill criminalizing sex outside marriage, dema xwendinê: 2021-02-15}}
- ^ Corruption in Jokowi's Indonesia, dema xwendinê: 2021-02-15
- ^ The weakening of Indonesia’s Corruption Eradication Commission, dema xwendinê: 2021-02-15
- ^ Bureaucratic Cuts, Talent Development Imperative for Indonesia 2045: Jokowi, dema xwendinê: 2021-02-15
- ^ Indonesian President Joko signs contentious omnibus Bill into law, dema xwendinê: 2021-02-15
- ^ World Bank Statement on Omnibus Law - Job Creation, dema xwendinê: 2021-02-15
- ^ Omnibus bill reveals Jokowi’s bedfellows, dema xwendinê: 2021-02-15
- ^ Zeit Online: Todesstrafe: Australien kündigt Rückruf des Botschafters aus Indonesien an, dem xwenidnê: 2015-09-14}}
- ^ Franzose wegen Drogenschmuggels in Indonesien zum Tode verurteilt, dem xwendinê: 2021-02-15