Hevkêşeya dîferensiyel

Wekheviya dîferensiyel ji wekheviyên fonksiyonan û derîvatîvên wan dihewîne re tê gotin.[1][2] Di zanist û endezyariyên nûjen da pirr giring in. Çimkî wekheviya dîferensiyel kanin bûyerên natûrel bi modêlan teswîr bikin. Van modêlan ji guherrbarên fîzîkî fonksîyonên matematîkî peyda dikin. Bo van fonksiyonan modêlên matematîkî tê gotin.

Derên cudabûna çendanîyekê bi cudabûna yek an jî çend hebên din diguherre, kanin bi wekheviya dîferensiyel bêne modêlkirin. Ji ber ku di zimanê matematîkê de îfade dike ku cudahiya bi cudahiya çiqas diguherre. Û wekheviya vê îfadeyê an jî ên mîna wê dihewînin jî wekheviya dîferensiyel in. Wek manend, lezgîniya (v) tiştekî ji jor dikeve kane wek fonksiyonek zeman () bête nivîsandin. Hêzên li ser vê objeyê giraniya wê (F = mg) û hêza ku ji alyê hewayê ve tesîrî wê dike ne (γv). Yanî hêza net kane wek F = mgv bête nivîsandin. Ji qanûna Newton a duyem em zanin ku:
ye.
Dûra mirov kane van herdu wekhevya bide berhev:
− γ, ew jî dibe: g − γ.

Nermalav biguhêre

· ExpressionsinBar
· Maple: dsolve
· SageMath
· Xcas: desolve(y'=k*y,y)

Cûreyên wekheviya dîferensiyel biguhêre

Wekheviya dîferensiyel bi çendîn awayî kanin bêne sinifandin.

Çend wekheviyên dîferensiyel biguhêre

Fîzîk û endezyarî biguhêre

Çavkanî biguhêre

  1. ^ Richard C. DiPrima, William E. Boyce (2010). Elementary Differential Equations and Boundary Value Problems. WILEY. r. 1. ISBN 978-0-470-39873-9.
  2. ^ http://mathworld.wolfram.com/DifferentialEquation.html "A differential equation is an equation that involves the derivatives of a function as well as the function itself"