Dibistanên Eşîran

Dibistanên Eşîran li sala 1892yê de ji aliyê Siltan Ebdulhemîd ve hatin vekirin. Armanca van dibistanan ew bû ku zarokên serhozên ereb, kurd û ernewitan perwerde bike û bixe bin xizmeta Osmaniyan.

Wêneyê Dibistana Eşîran a ku di navbera 1880 û 1893 de hatî kişandin (Abdullah Biraderler, Pirtûkxaneya Kongreya DYAyê)

Komeke xwendekarên Dibistana Eşîran (Abdullah Biraderler, 1892-1893)

Avabûn

21ê îlona 1890an Siltan Ebdulhemîd vekirina van dibistanan îlam kir û bang li serhozên kurd,ereb,ernewut kir ku zarokên xwe bihinêrin van dibistanan. Lê vekirina van dibistanan encax li sala 1892yê mimkûn bû. Li pêşiyê tenê li Stenbol û Bexdayê hatin vekirin. Lê piştî sê salên dî, li Patnos, Selmas, Toprakkale, Wan û Mudrakê jî hatin vekirin.

Armanca vekirina dibistanan

Siltanê Osmanîyan, Siltan Ebdulhemîd di bîranînên xwe de ji bo armanca avakirina van dibistanan wiha dibêje;

“ Divê em kesên tabiî Mihemed Pêxember ên li Rûmelî û Asyaya Biçûk dijîn, bihêz bikin.Berî her tiştî ji bo me ya girîng ewe ku em kurdên wan deran asîmîle bikin. Çewtiya herî mezin yên Siltanên berî me ew bû ku Slavên di nav me de nekiribûn Osmanî. Elbete asîmîle kirina ermen û yewnanan hêsan nîne ” — İmparatorluk, Sınır ve Aşiret, Nejat Abdulla, Weşanên Avesta, 2008, r:273

Her çend Siltan Ebdulhemîd bi dûçûna polîtikayên pan-osmanî ev dibistan vekiribin jî, gelek xwendevanên kurd bi xwendinê li dijî van fikrên Siltan Ebdulhemîd mezin bûn. Di vê derbarê de rojnameya ermen Ginthak li sala 1903ê de wiha dibêje;

“ Ev ciwanên li vir perwerdehiyê dibînin polîtikayên nerewa û xerab baş fam kiribûn. Van xwendevanan têkiliyên xurt li gel rêxistinên şoreşger hene.Ji bo Kurdistana Azad dibêjin 'erê'. ” — İmparatorluk, Sınır ve Aşiret, Nejat Abdulla, Weşanên Avesta, 2008, r:274

Li sala 1907ê jî ev dibistan ji aliyê Siltan Ebduhemîd ve hatin girtin.

Pirtûk

• Osmanlı Devletinde Aşiret Mektebi, Alişan Akpınar

Mijarên têkildar

• Dîroka Kurdistana Osmaniyan
• Hengên Hemîdiye