Zelandaya Nû
| New Zealand | |||||
| Zelandaya Nû | |||||
| |||||
| Sirûda netewî: Advance Australia Fair | |||||
| |||||
| Zimanên fermî | Îngilîzî, maorî
| ||||
| Paytext | Wellington 41°17′Bş 174°27′Rh / 41.283°Bş 174.450°Rh | ||||
| Sîstema siyasî | Monarşiya parlamenterî | ||||
| - Keybanû - Waliyê giştî - Serokwezîr |
Elizabeth II Cindy Kiro Jacinda Ardern | ||||
| Rûerd - Giştî - Av (%) |
268.021 km2 kêm | ||||
| Gelhe - Giştî (2021) - Berbelavî |
5.132.870 kes 19,1 kes/km2 | ||||
| Serxwebûn | - 26'ê rezbera 1907 (Kolonî) - 25'ê sermaweza 1947 (Serxebûn) | ||||
| Dirav | Dolara nûzelendî (NZD) | ||||
| Dem | UTC+12 (havîn +13) | ||||
| Nîşana înternetê | .nz | ||||
| Koda telefonê | +64 | ||||
Zelandaya Nû,[1] Nû Zelenda, Zelendaya Teze, (bi inglîzî: New Zealand, bi maorî, Aotearoa) welateke girav e. Ew li ser Okyanûsa Mezin de ye. Li 1.500 km bakura Zelandaya Nû Nû Kaledonya, 1600 km li bakur rojava ji Awistralya bi Deryaya Tazmanya vediqete, li başûr jî 3000 km dûr Antarktîka heye. Zelandaya Nû du giravên mezinê, girava bakur û girava başûr, û gelek giravên biçûk de pêk hatiya. Giravên herî mezin ew in: Girava Stewart, Girava Great Barrier û Girava Chatham e.
GelemperîBiguhêre
Zelandaya Nû welatekî Commonwealth Realm e. Keyaniya Zelandaya Nû bi Zelandaya Nû re tev Girava Cook û Niue û Tokelau sax dike.
Rûerda Zelandaya Nû 270.534 km² ye. Giravên mezin de ya bakur 113.729 km², ya başûr jî 151.215 km² ye.
GelBiguhêre
Gelê Zelandaya Nû bi gelemperî koçerên di Brîtanyayê de hatinî û dimatî wir maorî ne. Gorî hejmartina gelhê di 2006an de 4.141.766 kes li Zelandaya Nû dijî ye. Ji bo mezinahî rûerda welat pira xewle, serî km² 15 mirov dikeve. Li gel kêmzêde %75 yê di ewropa de hatine. Wan re Pakeha tê gotin. Li wan şunda bi %14,7 maoriyên polînesî ne.
DîrokBiguhêre
Li Zelandaya Nû bi piranî xristiyan hene. Li wan bêtir bi 24% kes ateîst û bi kêmaviyê budîst, hindû, misilman û cihû hene.
ZimanBiguhêre
Li Zelandaya Nû de sê zimanên fermî hêne: îngilîzî, maorî û zimanê ker û lalan (New Zealand Sign Language-NZSL). 96,1% ji gelê wir îngilîzî diaxive. Zimanê maorî bi 4,5% kesî tê axaftin. Zimanê ker û lalan jî di 10 nîsana 2006an û vir de zimanê fermî ye. NZSL bi 0,8% kesî tê bikaranîn.
AborîBiguhêre
Xudana pezî boş e, îkoturîzm jî heye.
DîrokBiguhêre
Bi gumani Zelandaya Nû di sedsala vevbara 11an û 13an de ji aliya Polynesiyan hat doz kirin.
Mirovê ji Ewropayê de gehîştiya Zelandaya Nû Deryavanê holandî Abel Tasman bû. Dûv wî re 1769/70 de James Cook çû Zelandaya Nû. Paş James Cook de koçer di Ewropayê de çûna wan giravan. Di 1840 de jî Împeratoriya Brîtanyayê ew bendiya xwe kir. 1907an de jî ew bû koloniya Brîtanyayê.
PêşangehBiguhêre
Endeavour, keştiya James Cook
Xortekî maorî
_during_the_sunrise.jpg){kind=small}
ÇavkanîBiguhêre
- ↑ Aydoğan, Mustafa (2012). Rêbera rastnivîsînê (Çapa Çapa yekem). Beyoğlu, İstanbul. r. 50. ISBN 978-605-86516-0-9. OCLC 863044667.
Giredanên derveBiguhêre
- Kargeriya Zelandaya Nû (bi îngilîzî û maorî)