Awir, carekê bi nêht, serê li tihêla xwe ya rastê û yan jî li çapê li ser milê xwe re zivirandin û meyîzendin e. Bi nêht, yanî, ku di dil de, hêrsbûnek hebe û yanî jî zexeliyek û hwd hebe. Di demên berê de di kurdî de, gotina awir, bi gotina zexeliyê re hemahema bûbû yek. Di deme meyîzendinê de, ku nêrîn dirêj ne ket, hingî dibêt awir, lê ku dirêj ket, hingî, jê re tê gotin "nêrînek". "Lê ser re nerîn", "li bin re nerîn" û hwd jî hingî gotinên ku bi bêja awirê re bûna qalib in. Mînak, hin gotinên ji wan deman yek wan ev e, "awirên te çi zaxfadar in" û hwd. Lê bi hizrî jî, di wate, nerînê de û yanî hizra xwe li ser mijare ku çav lê hat dayin û nerîn û awir pêk, hanîna ser ziman jî, ew hanîna li ser ziman, weke awirekê jî dihêt ser ziman.

Awirên zexelane