Akwa Ibom (parêzgeh)

Parêzgeha Akwa Ibomê (bi inglîzî: Akwa Ibom State), parêzgehekî (wîlayet) Nîjeryayê ye. Li parçeya başûrî yê beravî ya Nîjeryayê ye. Serbajarrê wî Uyo ye. Li parçeya başûrî yê beravî ya Nîjeryayê ye. Di navbera hêlîpanên 4°32′N û 5°33′N, û hevêrkeyên 7°25′E û 8°25′E cih distîne. Parêzgeh li rojhilatê ji aliyê Parêzgeha Cross River ve, li rojavayê ji aliyê Parêzgeha Rivers ve û li başûrê ji aliyê Okyanûsa Atlantîk ve û li serê başûrê Parêzgeha Cross River ve hatiye sinorkirin.

Parêzgeha Akwa Ibomê Land of Promise Akwa Ibom State
Damezrandin 23ê îlona 1987
Parêzgeha Akwa Ibomê Parêzgeha Akwa Ibomê (Nîjerya)
Nexşeya parêzgehê
Kargêrî
Dûgel	Nîjerya
Welat	Nîjerya
Paytext	Uyo
Walî	Udom Gabriel Emmanuel
Demografî
Navê nîştecihan	nîjeryayî (yj.) /nîjeryayiyan (pj.)
Gelhe	2,359736, 4,805,470 kes (1991, 2005 [texmînî])
Berbelavî	330 kes/km²
Erdnîgarî
Rûerd	7081 km²
Koordînat	5°00′Bk 7°50′Rh
Dem (UTC)	UTC+01
Agahiyên din
Koda postayê	520211, 520212, 520221, 520222, 520231, 520232, 520241, 520251, 520261, 520271
Malper	akwaibomstate.gov.ng
biguhêre

Akwa Ibom yek ji 36 parêzgehên Nîjeryayê ye, bi nifûsa xwe ya zêdetirî milyon kesan û bêhtirî 10 milyon kesên li diyasporayê ye. Ew di sala 1987an de bi veqetandina ji parêzgeha Cross Riverê hatiye avakirin û hêjî petrol û gaza herî bi kalîte li welatê ji vê parêzgehê tê derxistin. Bajara Uyoyê, bi zêdetirî 500, 000 rûniştvanên xwe serrbajara parêzgehê ye. Akwa Ibom xwediyê balafirgekekî (Akwa Ibom International Airport) û du benderên sereke yên li ser Okyanûsa Atlantîkê ye û tê pêşniyarkirin ku li Oronê benderekî di standardên cihanê de yê bi navê Ibaka Seaport'ê were avakirin. Hikûmet her wiha bi kompleksa sporê ya ultramodern yê 30, 000 kesî pesna xwe dide. Parêzgeha Akwa Ibomê ji E-kitêbxaneya Ibomê re, navenda agahiyê yê di standardên cihanê de, malxwêyî dike. Tevî zimanê îngilîzî zimanên sereke zimanê îbibioyî, zimanê annangî, zimanê eketî û zimanê oronî ne.

Bajarên sereke

Uyo, Eket, Ikot Ekpene, Oron, Abak, Ikot Abasi, Ikono, Etinan, Esit Eket û Uruan.

Deverên hikûmeta hêremî

Parêzgeha Akwa Ibomê ji sî û yek (31) deverên hikûmetê yê hêremî pêk tê. Ew:

• Abak (malper ^{Girêdana arşîvê 2011-10-06 li ser Wayback Machine})
• Eastern Obolo (malper ^{Girêdana arşîvê 2011-10-06 li ser Wayback Machine})
• Eket (malper ^{Girêdana arşîvê 2011-10-06 li ser Wayback Machine})
• Esit-Eket (malper ^{Girêdana arşîvê 2011-10-06 li ser Wayback Machine})
• Essien Udim (malper ^{Girêdana arşîvê 2011-10-06 li ser Wayback Machine})
• Etim-Ekpo (malper ^{Girêdana arşîvê 2011-10-06 li ser Wayback Machine})
• Etinan (malper ^{Girêdana arşîvê 2011-10-06 li ser Wayback Machine})
• Ibeno (malper ^{Girêdana arşîvê 2011-10-06 li ser Wayback Machine})
• Ibesikpo-Asutan (malper ^{Girêdana arşîvê 2011-10-06 li ser Wayback Machine})
• Ibiono-Ibom (malper ^{Girêdana arşîvê 2011-10-06 li ser Wayback Machine})
• Ika (malper ^{Girêdana arşîvê 2011-10-06 li ser Wayback Machine})
• Ikono (malper ^{Girêdana arşîvê 2011-10-06 li ser Wayback Machine})
• Ikot Abasi (malper ^{Girêdana arşîvê 2011-10-06 li ser Wayback Machine})
• Ikot Ekpene (malper ^{Girêdana arşîvê 2011-10-06 li ser Wayback Machine})
• Ini (malper ^{Girêdana arşîvê 2011-10-06 li ser Wayback Machine})
• Itu (malper ^{Girêdana arşîvê 2011-10-06 li ser Wayback Machine})
• Mbo (malper ^{Girêdana arşîvê 2011-10-06 li ser Wayback Machine})
• Mkpat-Enin (malper ^{Girêdana arşîvê 2011-10-06 li ser Wayback Machine})
• Nsit-Atai (malper ^{Girêdana arşîvê 2011-10-06 li ser Wayback Machine})
• Nsit-Ibom (malper ^{Girêdana arşîvê 2011-10-06 li ser Wayback Machine})
• Nsit-Ubium (malper ^{Girêdana arşîvê 2011-10-06 li ser Wayback Machine})
• Obot-Akara (malper ^{Girêdana arşîvê 2011-10-06 li ser Wayback Machine})
• Okobo (malper ^{Girêdana arşîvê 2011-10-06 li ser Wayback Machine})
• Onna (malper ^{Girêdana arşîvê 2011-10-06 li ser Wayback Machine})
• Oron (malper ^{Girêdana arşîvê 2011-10-06 li ser Wayback Machine})
• Oruk Anam (malper ^{Girêdana arşîvê 2011-10-06 li ser Wayback Machine})
• Ukanafun (malper ^{Girêdana arşîvê 2011-10-06 li ser Wayback Machine})
• Udung-Uko (malper ^{Girêdana arşîvê 2011-10-06 li ser Wayback Machine})
• Uruan (malper ^{Girêdana arşîvê 2011-10-06 li ser Wayback Machine})
• Urue-Offong/Oruko (malper ^{Girêdana arşîvê 2011-10-06 li ser Wayback Machine})
• Uyo (malper ^{Girêdana arşîvê 2011-10-06 li ser Wayback Machine})