Zimanê oksîtanî: Cudahiya di navbera guhartoyan de

Content deleted Content added
Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8
GPinkerton (gotûbêj | beşdarî)
Bi-fr, bi-oc
Rêz 23:
}}
 
'''Oksîtanî''' (carina wek [['''Okzîtan]]''' jî tê nivîsandin, bi oksîtanî: ''{{Bi-oc|occitan / lenga d'òc''}}, fransî: ''{{Bi-fr|occitan / langue d'oc''}}) zimanekê [[zimanên romanî|romanî]] yê ko li sêya yekên başûra Fransayê, [[Îtalya]]yê û Spanyayê ([[Katalonya]]) tê axaftine. Lê ew bi tenê li navçeya [[Newala Aranê|Val d'Aran]] (Katalonya, Spanya) wek zimanê fermî tê naskirin.
 
== Navê zimên ==
Rêz 43:
Oksîtanî ji [[latîniya vulgar]] (latîniya xelkê) de li başûra Fransayê îroj afirîbû. Ew pê re bin bandorên hin zimanên din de ma û îroj bi zimanên dinên romanî ve pir li hev tên.
 
Heta [[sedsala 12'an]] ji derve latîniya vulgar du zimanên din ên nivisî afirîbûn. Yek zimanê ko li bakura [[Loire]] peresî ''Langue d'oïl'', yê ko îroj wek zimanê fransî tê zanîn bû, yek jî zimanê oksîtanî ko li başûr wê çaxê wek ''Langue d'oc'' dihat navkirin bû. Ew wê çaxê wek ''provensalî'' (''provençal'') an jî ''limousinî'' (''limousin'') jî dihat navkirin.
 
Pê destpêkirina navendparêziya bi dema [[LudwigLouis XIV]] (Ludwigê Çardehem) re zimanê oksîtanî di hevotîna dibistanan de hat qedexa kirin û bo bikaranîna rojana bandor li ser hat kirin. Li ser gîşkê re jî pê [[Şoreşa Fransayê]] ya di [[1789]]'an re bandora wî zimanî bi piranî zirar dît.
 
Ji [[sedsala 19'an]] û vir ve bo pêkanîna zimanekê oksîtaniya modern xebitîn hene.
Rêz 53:
Oksîtanî îroj li sisiya yekên (1/3) başûra Fransayê ko hin caran wek ''Oksîtanya'' tê nav kirin dorê 2-3 milyon kes tê axaftin. Lê ew kesên ko encax deha yekên (1/10) gelî wê derê dikin, bi piranî yên pîr bûne û ew bikaranîna jî bi gelemperî di axaftinên navbera malbatê de ne. Ew bi gelemperî êdî ne zimanekê rojane ye.
 
Ew li hin deran îroj li dibistanan bi fransî ve tê hînkirin û li hin bajaran jî bo tabelayên deran û hişyarkirinê tê bikaranîn. Mîna ko li bajarê [[Toulouse]] tabelayên bi oksîtanî jî tê darxistin û navên [[Toulouse]] û [[Carcassonne]] wek di oksîtanî de ''Tolosa'' û ''Carcassona'' tên nav kirin. Lê zimanê fermî dîsa jî fransî ye.
 
Ew ji hêla enstîtuya [[{{Girêdan|Institut d'Estudis Occitans]]|oc||en}} ê li [[Toulouse]] bi şûn bûyî tê standardîzekirin.
 
[[Wêne:Langues de la France1.gif|thumb|Nexşeya oksîtanî û zaravayên wî]]