Lûleya xwînê: Cudahiya di navbera guhartoyan de

Li Kurdistana bakur di nav gel de û di hin pirtûkan de li dewsa lûleyên xwînê, peyvên wekî porgên xwînê <ref> Sadallah S. (2000)Saladin's English-Kurdish Dictionary/ Ferhenga Inglîzî-Kurdî ya Selahedîn. weşanên avesta. Stembol. ISBN: 975-7112-85-2 </ref> damarên xwînê, demarên xwînê<ref> Botî K, (2006) Ferhenga Kamêran kurdî-kurdî. weşanxaneya spîrêz. Hewlêr </ref>, rehên xwînê<ref> Rizgar B, (1993) Kurdish -English Dictionary /Ferhenga kurdî-îngilîzî Lithosphere Printing Cooperative London</ref>, regên xwînê, boriyên xwînê û hvd. tên bikaranîn<ref> Bektaş,H (2004) Anatomîya Bedana Mirov.Weşanên Deng.Stembol. ISBN 975-7011-32-0 </ref>, lê a rastî, van peyvan ne li gor zanista biyolojiyê ( zindezanî) ye. Bi ingilîzî ev peyv wekî ”blood vessel” tê bikaranîn<ref>blood vessel. American Heritage® Dictionary of the English Language, Fifth Edition. (2011). Retrieved August 1 2018 from [https://www.thefreedictionary.com/blood+vessel]</ref>. Wateya “blood” xwîn e, wateya “vessel”jî lûle an jî borî ye. Her wisa li dibistan û zaningehên başûrê Kurdîstanê de bi salan e peyva lûleya xwînê tê bikaranîn<ref>Barewabarayti Parwarda (e-learning)Lûleyên xwînê.[https://www.youtube.com/watch?v=O-rf4UZKbA8&t=0s&index=8&list=PLlR8ANNpYLZww4QthadY631mrGhoAYOHb]</ref><ref>

Dil xwînê pompe dike nav lûleyên xwînê, aresteya herika xwînê di nav lûleyên xwînê de bi yek alî ye. Xwîna ji malikazikokeya dil tê pompekirin; dorbidor, di nav xwînbera sereke, xwînber, [[xwînberok]] mûlûleyên xwînê, [[xwînhênerok]], xwînhêner û xwînhênera sereke de derbas dibe û vedigere guhikênguhikeyên [[dil]]<ref name="OpenStax, Anatomy & Physiology">OpenStax, Anatomy & Physiology, OpenStax ,2013

[https://openstax.org/details/books/anatomy-and-physiology]</ref>. Lûleyên ku xwîn ji malikênzikokeyên dil dûr dixin, wekî xwînber tên binavkirin<ref name="OpenStax, Anatomy & Physiology"/>. [[Şahxwînber|Şaxwînber]] (Aort) û xwînbera pişikan, xwînberên sereke ne. Xwînber her ku ji dil dûr dikeve wekî mîna guliyên darê şax dide û hê pirtir xwînberên ziravtir pêk tîne, ji van xwînberan re dibêjin xwînberok . Xwînberok jî hê pirtir şax didin û ziravtir dibin, bi vî awayê mûlûleyên xwînê çê dibin. Mûlûleyên xwînê di navbera xwînberok û xwînhênerokan de cih digire. Xwînhênerok lûleyên teng û zirav in, aresteya herika xwîna nav xwînhênerokan ber bi dil ve ye. Xwînhênerok di hin beşên laş de digihîjin hev û tevî hev dibin bi vî awayê lûleyên hê firehtir çê dibin, ji vana re dibêjin xwînhêner. Xwînhênerên ji endamên laş tên, digihîjin hev. Ji van xwînhêneran , xwînhênera sereke çê dibe. Xwîna ji malikzikoke derketî, dawiya dawî bi xwînhênera sereke, vedigere guhikaguhikeya dil. Ango lûleyên xwînê tînin guhikênguhikeyên dil, wekî xwînhêner tên bi navkirin<ref name="OpenStax, Anatomy & Physiology"/>.