Wîkîpediya

Enaksîmander: Cudahiya di navbera guhartoyan de

Bi înteraktîvî li dîroka rûpelê bigere
← Cudahiya kevntirCudahiya nûtir →
Content deleted Content added
DîtbarîWîkînivîs
Gejeluk (gotûbêj | beşdarî)
24 guhartin
Nûvekirdinî laperreyek
Etîket: Guhartina dîtbarî Guhartina mobîl Guhartina malpera mobîl
Gejeluk (gotûbêj | beşdarî)
24 guhartin
Nûvekirdinî laperreyek
Etîket: Guhartina dîtbarî Guhartina mobîl Guhartina malpera mobîl
Rêz 6:
Eger [[Tales|tallîs]] yekemîn [[Fîlozof|feylesuf]] bêt le cîhanî xorawada, ewa Enaksîmander [https://ku.m.wiktionary.org/wiki/xwendekar fêrxwaz] û hawrrêy yekemîn û dêrîntirîn feylesufe ke nusrawî felsefî hebêt û geyiştbêt be destî ême.. Pazde sall le [[Tales|tallîs]] mindalltire û le heman sallî mirdnî tallîsda, ewîş mirduwe (hendêk dellên çiwardesall lew mindalltire û sallêkîş ber le tallîs mirduwe). Lew biwaraneda karî kirduwe ke îmrro pêyan dellêyin [[Erdnîgarî|cugrafya]] û [[Biyolojî|bayolojiya]], herweha be yekemîn feleknasî zanistgeraş leqellem dedrêt, nexşey cîhan û gerdûnî kêşawe û [[Matematîknas|matmatîkzanêkî]] lêhatûş buwe. Ewîş weku tallîs le mîlîtos ledayik buwe, ke benderêkî deryayî buwe û êsta dekewête naw [[Tirkiye|turkyawe]]. Gêrranewekan dellên [https://ku.m.wiktionary.org/wiki/piyaw piyawêkî] gerrîde buwe û bayexîşî dawe be poşak û edgarî xoy û cidîyetêkî [https://ku.m.wiktionary.org/wiki/balk%C3%AA%C5%9F sernicrrakêş] le sîmayda hebuwe. Deşllên piyawêkî [[siyasetmedar]] buwe û çendan pile û payey billindî wergirtuwe, yekêk lew postaney werî girtuwe, fermanrrewayî yekêk le nîştecê taze dozrawekanî epollonya. Her le mawey maneweyda lew posteda bîrî le giriftî zorbûnî [[Gelhe|danîştuwan]] û [https://ku.m.wiktionary.org/wiki/qerebalix qereballixî] şare yonanîyekan kirdotewe û bediway çareserêkda gerrawe. Le gerran û pişknînekanî seretay sedey bîstemda peykerêkî Enaksîmander dozrawetewe ke xellkî ew şare boyan dirust kirdibû.
 
AnaksîmanderîşEnaksîmanderîş weku tallîsî [https://ku.m.wiktionary.org/wiki/heval hawrrê] û mamostay bîrî lew madeyemaddeye kirdotewe ke hewênî drustibûndirustbûn û hatnebûnîhatinebûnî hemû madekanîmaddekanî tretir e. Welê em bîrî le çemkêkî zyatirziyatir ebistraktebistrakit û endêşeyî kirdotewe, ta bbêtbibêt bew mademadde bnerretîyeybinerretîyey ke xoy lehîçle hîç madeyekîmaddeyekî trewetirewe peyda nebuwewnebuwe madekanîû trîşmaddekanî tirîş lemewe peyda bûn. AnaksîmanderEnaksîmander bêpayanî (nakota) îy be bnerretîbinerretî bûn danawe, be zmanî yonanî dêrîn pêy dewtirêt eypîron aperion. Pêy wabuwe ke bêpayanî esllî[https://ku.m.wiktionary.org/wiki/resen resenî] hemû ew ştaneyeşitaneye ke le gerdundagerdûnda hen. Tallîs û anaksîmandnerEnaksîmandner bo yekemîncar le mêjûy hizrî mrovayetîdamirovayetîda bîryan lewe kirdotewe ke yasa sruştîyekansiruştîyekan cîhan berrêwe deben nek îradewîrade û wîst û arezûy xudawendekan.
[[Dîrok|Mêjûy]] têksitî felsefî nusraw legell anaksîmanderdaEnaksîmanderda destipêdekatdestpêdekat, ew yekemîn kes buwe têzî felsefî beşêwey [https://ku.m.wiktionary.org/wiki/pex%C5%9Fan pexşan] nusîbêt, nêwdartirîn ktêbîpertûkî "derbarey sruşt[https://ku.m.wiktionary.org/wiki/siri%C5%9Ft sirûşt]"e. Em ktêbepirtûk bzire [https://ku.m.wiktionary.org/wiki/berze bizir] buwe buwewû negeyiştote destî ême, bellam bellge heye leser ewey nzîkeynêzîkey 200 sall dwatirdiwatir, le zemanî erestow[[Arîstoteles|eristo]] dwatrîşdiwatrîş syofrastosî cênşînîda[https://ku.m.wiktionary.org/wiki/cihni%C5%9F%C3%AEn cênişînîda] le ktêbxaney[https://ku.m.wiktionary.org/wiki/pirt%C3%BBkxane pertûkxaney] laysyemda kopîyekî hebuwe. Dellên gwayeguwaye le sedey dûhemî zaynîdazayinîda, [https://en.m.wikipedia.org/wiki/Apollodorus epollodoros] be rêkewt kopîyekî ew ktêbeypertûkey berdest kewtuwe. Le sedey bîstemî zaynîdazayinîda, çend bellgeyek le ktêbxanepertûkxane nêwdarekey eskenderîyey mîsirda dozrawnetewe, ke deyselmênin beşêk le ktêbxaneypertûkxaney tawermînay sêsîlî kewtote ewêwe, çend parçewparçe peregrafêkû peregirafêk le keşkollêk dozrawnetewe ke nawî anaksîmanderyanEnaksîmanderyan lesere. TaqeTeniya yek birrge le ktêbîpertûkî derbarey sruşt[https://ku.m.wiktionary.org/wiki/siri%C5%9Ft sirûşt] be destî ême geyiştuwe.
 
Be pêy eresto û syofrastosî qutabîşî, yekemînî feylesufanî yonan le esll yan prensîpî bûnyan kollîwetewe, wek pêştir basman kird lay tallîs ew yekemîn prensîpe aw buwe, welê anaksîmander lay wabuwe ew prensîpe bêpayanî yan nakotayî yaxud bêsnurîy buwe. Argîwmêntekanî dakokîkirdin lem têze le rêgay erestowe geyiştunete destman û dellêt anaksîmander pêy wabuwe ke bêpayanî hîç esllêkî nye, çunke ew xoy esllekeye, leber ewey hîç esllêkîşî nye, kewate hîç snurêkîşî nye, boye le hîç ştêkî trewe peyda nebuwew lenawîş naçêt. Pêştir yonanîyekan aşnay xudawende homîrîye nemrekan bûn, welê anaksîmander dû xeslletî dîkey bo ew çemke zyad kirdu weku prensîpe bnerretîyekey xoy dayna: bêsnurî û peydanebûn le hîçî tir. Herçonêk bêt renge mebestî le eypîron ewe bêt ke matiryallêkî snurnekrawew natwanrêt be hîç core wesfêkî berhest bnasrêtewe, çunke xoy le xoyda le cîhanî pêkhatûda bûnî nye
Ji "https://ku.wikipedia.org/wiki/Enaksîmander" hatiye standin.