Selcûqî: Cudahiya di navbera guhartoyan de

Content deleted Content added
MikaelF (gotûbêj | beşdarî)
MikaelF (gotûbêj | beşdarî)
Rêz 5:
 
== Dîrok ==
Selcûqiyan navê xwe ji [[Selcûq Xan]] (dor 1000), yê ku ji [[Oxûz]]an mila [[Kinik]]an bû, di [[sedsala 9'an9an]] de li rojhelata [[Gola Aral]] (îroj [[Qezexistan]], [[Ûzbêkistan]]) dijî bû, girtî bû. Selcûq Xan ji pê bavê xwe [[Dukak Xan]] mir re bû kargerê Oxûzan. Di [[985]]an de Selçûq Xan bi Xanêdana xwe ve derbaza ola [[Îslam]] bû. Selcûq Xan cara pêşin di bin kargeran [[Qaraxan]]an de bû. Çar lawên [[Selçûq Xan]] Mikaîl, Îsraîl, Mûsa û Yûnûs hê bûn.
 
Di bin serdariya lawên Mîkaîl, Tûxrûl Beg (1038–1063) û [[Çaxri]] (1038–1060) de, SelçûqîSelcûqî di [[1030]]an de ji [[Xorasan]] derketin û di [[1040]]an de [[Cenga Dandanakan]] de [[Gaznawiyan]] bin xistin. Ji pê [[Tûxrûl Beg]] û Çaxrî Beg re dewleta Selcûqiyan bû du paran. [[Tûxrûl Beg]] rojavaya Keyîtî ji [[îsfehanÎsfehan]] de, Çaxrî Beg jî ji [[Merw]] de rojhelata [[Keyîtî]] karger kir. Tûxrûl beg keyîtiya xwe li îran û îraqê fireh kir. Ji pê Bûyîdan hilwaşiyan re wî bandora xwe li ser [[Ebasî]]yan ra kir. Tûxrûl beg li [[Bexdad]] ji [[Xelîfe]] unvana Siltan girt.
 
Di bin kargera [[Alp Arslan]] (1060–1072) de keyîtî yek bû û ji pê serfiraziya di [[Cenga Malazgirt]] de di [[1071]] hembera [[Bîzans]]ê re dagir kirina Anatoliya û Sûrî dest pê kir. Di dema Alp Arslan de wan [[Fatimî]] yên li [[Meke]] û [[Medîne]] bin xistin û [[Xelîfetî|xelîfetiya]]ya Ebasî li BexdadBexdayê şun şundada saz kir. Di bin kargera Alp Arslan û paşwerê xwe [[Melik Şah I]] (1072–1092) û [[wezîr]]ê xweyê [[Farsî]] [[NîzamNizam el-MûlkElmulk]] (1065–1092) de keyitîye dema xweya herî baş dîtî bû. Di wê demê de [[medrese]]yên NîzamNizam el-MûlkElmulk hatin sazandin. Di wê demê de [[selcûqiyên Kerman]] li [[Oman]] hat sazandin.
 
Ji pê wezîr NîzamNizam el-MûlkElmulk ji aliya [[Xaşxaşiyanxaşxaşiyan]] hat kuştin û mirina Siltan Melik-[[Şah]] (1092) re di keyîtîye de li ser textê ceng der ketin. Vê cengê heta [[1118]]an dewam kir û keyîtî Xorasan û [[îraq]] de bû du paran.
 
Ji pê [[sedsala 11'an11an]] li Anatoliya [[selcûqiya Anatoliya]] bi paytexta [[Qonye]] (demekî, Iconum) hat sazkirin re, li Sûrî jî selcûqî bûn çend paran mirnişiyan. Ew mirnişiyên li Sûrî ji pê re ji aliya [[Zengî|zengiyan]] di [[sedsala 12'an]] de hat yekkirin û li şûnê [[Eyûbî|eyûbiyan]] hat sazandin.
 
== Waxte Tirkîn Anatoliyê ==