Girê Mirazan: Cudahiya di navbera guhartoyan de

Content deleted Content added
Balyozxane (gotûbêj | beşdarî)
BKurteya guhartinê tine
Balyozxane (gotûbêj | beşdarî)
BKurteya guhartinê tine
Rêz 39:
Ji 200î zêdetir stûn nêzîkî di 20 çemberan de bi rêya lêkolînên jeofîzîkî hatine kişfkirin (heta gulana 2020an). Dirêjiya her stûnan nêzîkî 6 metre ye û giraniya wan digihîje 10 tonan. Li erdî, qulên taybet hatine kolandin û her stûn li wan qulan hatine rûniştandin.<ref name="Smithsonian2008"/>
 
Piştî dema Neolîtîka B ya berî Cervaniyê (NBBC) Girê Mirazan hatiye terikandin. Hûrguliyên armanca avahiyê ne eşkere ne. Ji sala 1996an ve kolandin ji aliyê [[EnstîtuyaÎnstîtûta Arkeolojiyê ya Alman]] ve berdewam dike, lê beşên mezin hîn jî nehatine kolandin. Girê Mirazan di 2018an de ji aliyê [[UNESCO|UNESCOyê]] ve wekî [[Kelepora Cîhanê]] hatiye destnîşankirin.<ref name="Unesco1572">{{Cite web|url=https://whc.unesco.org/en/list/1572|title=Göbekli Tepe|last=Centre|first=UNESCO World Heritage|website=whc.unesco.org|language=en|access-date=2018-07-01}}</ref>
 
== Konteksta kronolojîk ==
Rêz 55:
Girê Mirazan yekem car ji hêla Zanîngeha Stenbolê û Zanîngeha Chicagoyê ve bi rêya lêgerînên arkeolojîk di sala 1963an de hatiye dîtin.<ref>Peter Benedict (1980): ''Survey Work in Southeastern Anatolia''. In: Halet Çambel; Robert J. Braidwood (ed.): ''Prehistoric Research in Southeastern Anatolia I''. Edebiyat Fakültesi Basimevi, Istanbul, pp. 151–191.</ref> Arkeologê [[amerîkî]] Peter Benedict tarîxa amûrên kevirî yên ku ji gir hatine berhevkirin wekî [[Neolîtîka A ya berî Cervaniyê|Neolîtîka berî cervaniyê]] diyar kiriye{{Sfn|Schmidt|2011}} lê perçeyên jorîn ên stûnên bi şiklê T wek kêlikên gorê xelet nîşan daye û bawer kiriye ku goristaneke [[Împeratoriya Bîzansê|Bîzansê]] li serî qonaxa prehistorîk heye.<ref>{{Cite web|url=https://www.newyorker.com/magazine/2011/12/19/the-sanctuary|title=Turkey's Ancient Sanctuary|website=The New Yorker|access-date=2017-08-26}}</ref> Li ser gir ji zû ve çandinî dihate kirin, û çend nifşên niştecihan bi gelemperî ji bo paqijkirina zêviyê kevir bar kiribûn û li cihekî kom kiribûn. Dibe ku loma tebeqeyên jorîn ên gir xirab bûn. Herwiha dibe ku carinan cotkar hewl dabe ku hin stûnan bişkinîn, ji ber ku bi xeletî bawer kiribûn ku ew kevirên normal in.<ref name="Smithsonian2008" />
 
Li çîriya pêşîn a 1994an,<ref>{{Cite web|url=https://www.penn.museum/sites/expedition/cult-as-a-driving-force-of-human-history/|title=Expedition Magazine - Penn Museum|website=www.penn.museum|access-date=2021-03-04}}</ref> arkeologê almanî [[Klaus Schmidt]], ê ku berê li [[Newala Çorî]] dixebitî, li cihekî din digeriya ku bikolîne. Wî lîteratura arkeolojiyê ya li ser wê herêmê nirxandiye, rastî vegotina kurt a lêkolînerên Chicagoyê ya ji sala 1963an li ser Girê Mirazan hatiye û biryar daye ku vî cihî ji nû ve vekolîne. Ji ber ku berê avahiyên bi heman rengî li Newala Çorî dîtibû, wî ihtimala ku wan kevir û stûnan berî dîrokê mane nas kiriye. Wî di sala 1995an de dest bi kolandinê kiriye û di demeke kurt de yekem stûnên mezin ên bi şiklê T derxistiye.<ref name="Smithsonian2008" /> Schmidt li ser navê Mûzeya Rihayê û [[EnstîtuyaÎnstîtûta Arkeolojiyê ya Alman]] heta mirina xwe (2014) kolandinan bi rê ve birine. Ji hingê ve, lêkolîna EnstîtuyêÎnstîtûtê li ser gir ji hêla [[Lee Clare]] ve tê birêvebirin.<ref name="Unesco1572">{{Cite web|url=https://whc.unesco.org/en/list/1572|title=Göbekli Tepe|last=Centre|first=UNESCO World Heritage|website=whc.unesco.org|language=en|access-date=2018-07-01}}</ref> Kolandinên vê dawiyê bi qasî yên Schmidt mezin nînin, bi gelemperî li ser belgekirin û parastina deverên ku berê hatine kolandin disekinin.<ref>{{Cite news|url=https://www.aa.com.tr/en/culture/turkey-conservation-not-excavation-focus-in-gobeklitepe/1758455|title=Turkey: Conservation, not excavation, focus in Gobeklitepe|last=Kazanci|first=Handan|date=2020-03-08}}</ref>
 
==Avahîsazî==