Kelhûrî (Kirmaşanî): Cudahiya di navbera guhartoyan de
Content deleted Content added
B Ghybu navê Kelhûrî (Kermaşanî) guherand û kir Kelhûrî (Kirmaşanî) |
ShewanKara (gotûbêj | beşdarî) Kurteya guhartinê tine Etîket: Betalkirina destî |
||
Rêz 26:
| agahdarî =
}}
'''Kelhûrî''' an '''Kirmaşanî''' an jî '''kurdiya başûr''' bi kurmancî û soranî ve yek ji serzaravayên zimanê kurdî ye . Kelhûrî herêmên [[Kirmanşan]], [[Loristan]], [[Gûran]] û [[Îlam]]ê û li hindek herêmên [[Başûrê Kurdistanê]] wek [[Xaneqîn]], [[Mendelî]], [[Cesan]] tê axavtin. Binavkirina vê zaravayê wek 'kurdiya başûr' nebesî ye. Birastî kurdiya başûr dibin hemî zarava û devokên kurdî yên ji tîpên devokên kelhûrî û lekî. Ev serzarava nêzîkê hev in. Ev dûrayiya navbera xwe ya îroyî ji bandora lûrî û farisî ya li ser lekî re deyndar in.
== Nav ==
Kurdên kelhûrîaxiv ('''Kirmaşanî''') ji zaravaya xwe re [[gûranî]] an tênê kurdî dibêjin. Gelek zimannas vê zaravayê wek 'zarava kurdiya jêrîn' an jî kurmanciya jêrîn bi navkirine. [[Şerefxan Bedlîsî]] di [[Şerefnamê]] de, kurdên kelhûrîaxiv ('''Kirmaşanî''') ji tipa Goranan qetandiye; li gorî wî kurd ji çar tipan pêk tên; [[Kurmanc]], [[Kelhor]] (Kelhûr), [[
== Tîpolojî ==
Zaravaye kelhûrî ('''Kirmaşanî''') wek zaravayen kurdî yên dinê li başûrê welat, bi tîpen [[erebî]] tê nivîsandin. Wan salan dawîn de alfabeyeke alternatîf a latînî ji bo kelhûrî li ser înternetê û di çend kovaran de tê bikaranîn.
== Devokên Kelhûrî ('''Kirmaşanî''') ==
[[File:Zaravayên kurdî yên başûr li parêzgehên loristan, kirmaşan.jpg|thumb|250px|Zaravayên Kurdî li parêzgehên
* [[Feylî]]: Li Îraqê ji aliyê kurdên feylî û li mintika [[Pahla]]yê, [[Bedrê]]yê û li [[Loristan]]e, kurdên [[şiî]] pê diaxavin. Ki wanan re lurên biçûk jî tê gotin. Gerek ev devok bi devoka lurî ya bi hemnavî re neye litevîhevxistin.
* [[Gûranî]]: Ev devok li herêma [[Gûran]], bi girsî ji aliyê kurdên [[Yarsan]] tê axavtin.
* [[Xaneqînî]]: Li derdorê bajarê [[Xaneqîn]]ê tê axavtin. Li Xaneqînê ji devoka soranî ya bajêrî re jî 'xaneqînî' tê gotin.
Line 46 ⟶ 45:
* [[Kûranî]]
== Kelhûrî ('''Kirmaşanî''') ligel zaraveyên kurdî yên din ==
{| border="1" cellpadding="4" class="wikitable"
Line 56 ⟶ 55:
! [[Zazakî]]
|--
|
|--
| tû,
|--
|
|--
|
|--
|
|--
| wet, wit || wût, wit || wit, vit, got ||got, bêt* || vat
|--
|
|--
| hat- || hat- || het- || hat- || ame-
|--
|
|--
| kelin,
|--
| wa || ba|| wa, va || ba || va
Line 80 ⟶ 79:
| waran || baran, waran, werişt || waran, varan, veşt || baran || varan, variş
|--
| gen,
|--
|}
Line 89 ⟶ 88:
! Kelhûrî !! Kurmancî
|-
|
|-
|
|-
|
|-
| Dalêg || Dayik,Da,Dê
|-
|
|-
|
|-
| Bapîr || Bapîr
|-
|
|-
|
|-
|
|-
| Xalû || Xal
|-
|
|-
| Zawa || Zava
Line 117 ⟶ 116:
| Vîv(ڤیڤ) || Bûk
|-
|
|-
|
|-
|
|-
|
|-
|
|-
| Deş || Diş
Line 147 ⟶ 146:
| Mîmeza || Kurmet
|-
|
|-
| Xwarza || Xwarza
|