Ayetula Xumênî: Cudahiya di navbera guhartoyan de

Content deleted Content added
Balyozbot (gotûbêj | beşdarî)
B yekkirina şablonan AWB
Balyozbot (gotûbêj | beşdarî)
B sererastkirin, replaced: rêbendanê → kanûna paşîn, rezberê → îlonê, kewçêrê → çiriya pêşîn (2) AWB
Rêz 20:
Pê bavê dimire re Rûhula, apî xwe Sahebe mezin dike. Ew di 1918an de dihere [[Arak]]ê, ko li ser Dadê perewerde be. Di 1922an de jî derbaza [[Qum]]ê dibe û li wir jî perwerdiyê xwe dewam dike û li wir derceya [[muctehîdî]]yê digire.
 
Ew pê re li Qumê dest bi ders dana [[fiqih]]ê dike. Ew heta 1963an dewama van dersên xwe dike, lê di hevşêwe salê de êdî eşkera dest bi dij derketina [[Şah]] Riza dike. Di [[22'ê22ê adarê]] 1963an de, di salvegera mirina [[îmam]]ê şeşem [[Caferê Sadiq]] de, li Qumê bi eşkera dia kiribû. Go, " Bo şoreşê, cîhad û reformê serxwe bin. Em naxwezina di bin destên gunekaran de bijîn. Ew daxwaza me ye ko, em pexember û îmamên wî teqîp bikin". Xumênî ji hêlê cendirmên Şah tê girtin. Ew di [[Roja Eşûrê|roja aşûreya]] 1963an, di [[3ê hezîranê]] de Şah wek ''Tîranê demê me'' dide nasîn û di 5 hevşêwe mehê de tê hepskirin.
 
Xumênî heta [[7ê nîsanê|7ê nîsana]] 1964an di binçaviyê de û hepsa malê de ma. Pê axaftineke wî ya di [[28ê çiriya pêşîn]] a 1964an re êdî sebra [[Şah]] nema û Xumênî di 4ê çiriya paşîn a 1964an de hate şandina [[Bursa]]yê, li Tirkiyeyê sirgûnê.
Rêz 26:
== Li Sirgûnê ==
 
Ew pê hatina şandina bajarê [[Bursa]]yê re ew di kewçêrêçiriya pêşîn 1965an de çû [[Îraq]]ê. Ew siftê çû [[Bexda]]yê û pê re jî çû bajarê Şiyan mibarek [[Necef]]ê. Wî li wir dewama xebatên xwe kir û di 1970an de pirtûka xweya bi navê ''Dewleta Îslamî'' weşand.
Di 1978an de li bajarê Qûmê det bi raperînên hembera Şah dest pê kirin. Ya di 9ê kanûna paşîn de nêzî 80 mirov hat kuştin. Ji pê vê bûyêrê re çil roj carekê, bo ko Şiyan çil rojan şîn dikir, raperîn hîn mezin dibûn. Ew raperînên ko çil rojan carekê mezin dibûn di 5ê îlonê 1978an de gehişta bilindahiyê xweyê herî mezin. Ew roja wek ''Îniya Reş'' tê navkirin. Di [[Cejna Remezanê]] de li Îranê gişkê protestoyan destpêkir. Di [[8ê îlonê]] de kargeriya pihêtkirî li bajarê Tehranê û 10 bajarên din hat danîn. Di hevşêwe rojê de, yê ko wek ''Îniya Reş'' tê nav kirin, sê-çar hezar mirov li Taranê hatin kuştin. Di [[9ê îlonê]] 1978an de Xumênî bo raperîna hembera Şah ji ordiyê re bang kir, lê ordiyê gura wî nekir.
 
Xumênî di 6'ê kewçêrêçiriya pêşîn 1978an de ji hêla [[Sedam Huseyn]] hat ji İraqê hat der xistin. Xumênî derbaza [[Kuweyt]]ê bû û di wir re jî derbaza [[Fransa]]yê bû.
 
Pê ko Şah di 16'ê16ê [[rêbendanêkanûna paşîn]] 1979an de ji Îranê der ket re wî li Parîsê da zanÎn ko ewê nêzik vegere Îranê. Wê çaxê mihelafet û dijbêrên çep, wek [[tudeh]], [[mile]]yan bo ger kirina Şah tev têkoşîn dikir. [[Mehdî Bezargan]] di [[11'ê11ê şibatê]] 1979an de, pê bêaliya artêşê ewleyî kir re, xwe wek erkdarê dewletê da zanîn û ew ji hêla dijberên her fraksîyonan hat qebûl kirin.
 
== Şoreşa Îslamî û kirinên Wi ==
Di [[1'ê şibatê]] 1979an de Xumênî ji Parîsê de hate Taranê. Ew bi mîlyonan kes li paytextê hat pejirandin.
 
Di [[11ê şibatê]] 1979an de serokwezîrê Şah, îstîfa dike û [[Mehdî Bezargan]] derbaza şuna wî dibe. Du hefteyan ji pê wê re [[Partiya Komara Îslamî]] tê saz kirin. Ji pê referandûma di [[30ê adarê]] 1979an re, ''Komara Îslamî ya Îranê'' tê saz kirin û Xumênî di [[3ê kanûna pêşîn]] de tê [[Meqema Rehberiyê]].
 
Pê dewrîma Îranê re gelek kes welata xwe terk kir. Heta xelasbûna1982an de 2,5 kes ji Îranê der ketibû. Xumênî xwe wek Weleyatî Feqîh dabû zanîn û mihelefata hembera xwe wek mihelefata Îslamê dabû zanîn. Wî di [[7’ê rezberêîlonê]] [[1979]]an de di axaftineka xwe de gotibû::”Raprînekê hembera Weleyatî Feqîh, raperîneka hembera Îslam e''.
Di sala 1980an de Xumênî Zanîngeh girtin. Partiyên ko bo şoreşê bi wî re bûbûn destekdar [[Partiya Demokratik a Kurdistana Îranê]], [[Pêşengiya Netewî]], [[Mucahîdên Xelk]] yek bi yek, bi dawî di 1983an de jî Partiya [[Tudeh]] bi [[fetva]]yên Xumênî hatin qedexe kirin. Yên wek [[Dr. Qasimlo]] ber şoreşê destek dabûn wî pê şoreşê li welatê hatin dûr xistin.