|
== Reh ==
Çîroka orîjînalorijînal bi [[suryanî]] an [[yewnanî]] hatibû nivîsandin, bûye mijara nîqaşê, lê îro bi gelemperî ya zimanê yewnanî wekî orijînal tê pejirandin.<ref name="BG5">Bartłomiej Grysa, [http://czasopisma.upjp2.edu.pl/orientalia/article/view/1011 "The Legend of the Seven Sleepers of Ephesus in Syriac and Arab Sources: A Comparative Study"], ''Orientalia Christiana Cracoviensia'' '''2''' (2010): 45–59.</ref><ref name="WW5">Witold Witakowski, [https://gedsh.bethmardutho.org/Sleepers-of-Ephesus-Legend-of-the "Sleepers of Ephesus, Legend of the"], in ''Gorgias Encyclopedic Dictionary of the Syriac Heritage: Electronic Edition'', edited by [[Sebastian P. Brock]], Aaron M. Butts, [[George A. Kiraz]] and Lucas Van Rompay (Gorgias Press, 2011; online ed. Beth Mardutho, 2018).</ref> Berhema ''De situ terrae sanctae'', ku di navbera 518 û 531 de hatiye nivîsandin, behsa ''dêrekê dike'' ya ku ji bo Heft Xortên Razayî hatiye avakirin li [[Efes|Efesê]].<ref name="WW5" />
Çîrok berî Gregoriyê Toursî di gelek çavkaniyên suryanî de hatibû qeydkirin. Nusxeya destnivîs a suryanî ya herî pêşîn di MS [[Sankt Petersburg]] hejmar 4ê de ye, ku digihîje sedsala 5an.<ref name="WW6">Witold Witakowski, [https://gedsh.bethmardutho.org/Sleepers-of-Ephesus-Legend-of-the "Sleepers of Ephesus, Legend of the"], in ''Gorgias Encyclopedic Dictionary of the Syriac Heritage: Electronic Edition'', edited by [[Sebastian P. Brock]], Aaron M. Butts, [[George A. Kiraz]] and Lucas Van Rompay (Gorgias Press, 2011; online ed. Beth Mardutho, 2018).</ref> Çîrok ji hêla [[Symeon Metaphrastes]] ve dîsa hatiye vegotin. Eshabê Kehf di nav berhema Yaqûb Sirûcî (mirin 521) de<ref name="Sabine">[[iarchive:curiousmythsofmi00bariuoft/page/94|Baring-Gould, Sabine. "The Seven Sleepers", ''Curious Myths of the Middle Ages'', London. Rivington's, 1877, p. 94]]</ref> derbas dibe ya ku navê wê ''Acta Sanctorum e''. Guhertoyekê din a sedsala şeşan a suryanî heman çîrokê dihewîne û li Muzeya Brîtanî (Cat. Syr. Mss, p. 1090) parastî ye.
==== Çîrok ====
[[Wêne:Seven sleepers.jpg|thumb|Wêneyekê gazîkirina xwedayî ya sedsala 19an a almanî. Di ser de dinivîse: "Ji me re dua bikin, (ya) Heft Xortên Razayî."]]
Di çîrokê de tê gotin ku di dema [[Romaya Kevnare|împeratorê Romayê]] ''[[Decius''î]] de, di dora sala 250 yê [[PZ]] de, heft xort ji ber baweriya [[Xiristiyanî|xiristiyaniyê]] hatin tawanbarkirin. Çend midet ji wan re hat dayîn ku dev ji wan berdin, lê wan red kir ku li ber pûtên Romayîromayî serî bitewînin. Di şûna wê de wan tercîh kir ku hemû alavên xwe yên dinyayî belav bikin belengazan û xwe vekişînin şikeftekê çiyayî ku tê de dua bikin. Împerator gava dîbînedibîne ku helwesta wan a li hember [[paganî|paganiyê]] baştir nebûye lê berevajiya wê baweriyên wan xurttir bûye, ferman dide ku devê şikeftê were morkirin û wan bi saxî tê de bidefînin. Berî girtina devê şikeftê yekî lewhayek nivîsî diavêje hundir a ku di ser de qala girtinê dike. piştrePişt re heft xort û kuçikên wan di xew re diçin.<ref name=":1">{{Cite web|url=https://www.newadvent.org/cathen/|title=The Seven Sleepers of Ephesus|last=Fortescue|first=Adrian|date=14 March 2015|website=The Catholic Encyclopedia|archive-url=|archive-date=|dead-url=|access-date=22.11.2020}}</ref>
''Împerator Decius'' di 251ê de mir û gelek sal di ser re derbas bûn. Xiristiyanî ji zilmê derbas bû û bû dînê dewletê yê [[Împeratoriya Romê]]. PiştrePişt re bi gelemperî di dema ''Theodosiusê[[Theodosius IIem''II]] (408–450) de û piştî wî di 447an a [[PZ]] de di navbera mezhebên cûrbecûr ên xiristiyantiyê de nîqaşên germ li ser vejîna laşan diqewimin di [[Axret|roja darizandinê]] û jiyana piştî [[Mirin|mirinê]] de. Di wan deman de xwediyê erdekî ji ber hewcedariya xwe biryar dide ku devê morkirî yê şikeftê veke û wan keviran bo karê xwe bi kar bînin. Bi vekirinê dibîne ku tê de kesin raketî hene. ''Heft Xortên Razayî'' şiyar dibin wekî ku tenê rojekrojekê di xew de mane. Ji nav xwe yekî dişînin Efesê da ku xwarinê ji wan re bikire.<ref name="Sabine2">[[iarchive:curiousmythsofmi00bariuoft/page/94|Baring-Gould, Sabine. "The Seven Sleepers", ''Curious Myths of the Middle Ages'', London. Rivington's, 1877, p. 94]]</ref>
Gava ku ew kes digihîje bajêr û avahiyên bi xaçan xemilandî dibîne û navê [[Îsa]] Pêxember dibîhîse ku bi rehetî tê gotin, pê ecêbmayî dibe. Her wiha bazirganên bajêr jî diheyirin ji ber ku ev mêrikê xerîb dixwaze bi pereyên kevn ên dewra ''Decius''î bazariyê bike. Metran tê bangkirin ku bi wan re bipeyive;, ''Heft Xortên Razayî'' çîroka xwe jê re vedibêjin û ji Xwedê re hemd dikin û dimirin.<ref name=":1" />
Di hininhin guhertoyan de bajar Fîledelfiya ye yê ku îro dikeve nav sînorên [[Emman|Emmanê]].<ref name="şenesen">Refiye Şenesen; ''[http://turkoloji.cu.edu.tr/CUKUROVA/makaleler/31.php Pagandan Hristiyanlık ve Müslümanlığa Bir İnanç Merkezi: Ashab-ı Kehf ve Günümüzde Tarsus Ashab-ı Kehf'te Hıdırellez Şenlikleri]''; Çukurova Üniversitesi Türkoloji Araştırmaları Merkezi; Erişim Tarihi: 25 Aralık 2015</ref>
Gelek guhertoyên vê çîrokê bi yewnanî û zimanên din de hene û di ''Bibliotheca Hagiographica Orientalis'' de hatine rêzkirin.<ref>{{Cite web|url=https://archive.org/details/bibliothecahagio00peetuoft|title=Bibliotheca hagiographica orientalis|last=Peeters|first=P.|last2=Société de Bollandistes|date=25 October 2018|publisher=Bruxellis, apud editores [Beyrouth (Syrie) Imprimerie catholique]|via=Internet Archive}}</ref>
|
