Herêma Kurdistanê: Cudahiya di navbera guhartoyan de

Content deleted Content added
MikaelF (gotûbêj | beşdarî)
BKurteya guhartinê tine
MikaelF (gotûbêj | beşdarî)
B Çavkanî pêwîst in!
Rêz 5:
'''Başûrê Kurdistanê''' yan jî bi fermî: '''Herêma Kurdistanê''' ji bo evê parçeya [[Kurdistan]]ê te gotin ku di nav sinorên [[Iraqê]] de ye. Li Başûrê Kurdistanê bajarên [[Hewlêr]], [[Silêmanî]], [[Mûsil]], [[Kerkûk]], [[Duhok]], [[Xaneqîn]] û [[Zaxo]] hene. Ji aliyê [[Hikûmeta Herêma Kurdistanê]] ve tê rêvebirin.
 
Li navenda Silêmaniyê qasî 900.000 kes dijîn{{Çavk}}. Parêzgeha Kerkûkê, ji Çemçemal, Leylan, Sen gawSengaw, Qadirkerem, Daquq, Tûzxûrmatû, Pirdê, Teq teq, Axçeler, Şûwan û Heskerê pêk tê. Li navenda Kerkûkê qasî 11001.100.000 kes dijîn{{Çavk}}. 5.Pêncem Parêzgeha Xaneqînê, ji Nefitxane, Kelar, Kifî, Celewla, Qêretû, Bemû, Hecîler û Şakilê pêk tê.
 
Li Başûr bi tenê riyeke hesin heye. Ew ji bajarê [[Hewlêr]] ber bi [[Kerkûk]], [[Tûzxûrmatû]], [[Celewla]], [[Bakûbayê]] ve diçe [[Bexdayê]]. Di van salên dawîyê da [[dewleta Iraqê]] vê riya hesîn xirab kir.
Rêz 17:
Lê medî demeka dirêj namênina ser desthilatdatiyê. Li qasrê şer û pevçûnên ku dibin, piştre ku êdî gihiştina asta bûna xadanadatiyê pers jî tevlî dibin. Bi piştgiriya harpagos darîus ku ji aliyê bav ve kurd û ji aliyê dê ve pers bû tê ser keyîtiyê. Ew wê destihalatdariya Mediya ji holê rakê. Piştre wê dîsa kurd weke xwe bimênin. Kurd, wê desthilatdariya wan bimêne. Lê ew hêzîtiya wan nemêne. Piştî mediya bi dusadsalî re wê xanadana pers Aqamanîşan, bihêz bibe ku derkeve pêş. Ku kurd piştgiriyê ne dinê de wê nikaribe derkeve pêş û mezin bibe. Peymanaka wan bi kurdan re dibe û bi wê re ew êdî derdikeve pêş. Lê di qasrê de û di ji derve bi hêzî kurd serwerê wê na. Wê hebûna qamanîşan hate deme Sasaniyan were. Wê rêveberiya aqamanşan temenê Sasaniyan biafirne. Sasanî jî bê kurd wê nikaribin mazin bibin û xwe li ser lingan bigirin. Di deme Aqamanîşan da hatina Îskenderê Mekedonî ya li Kurdistanê, wê hingî kurd li ber wî bisekinin. Wê xwe bisipêrina Zagrosan. Bi zagrosan û [[Çiyayê Araratê]] wê kurd, pişta wî li Kurdistanê bi hêza wî re bişikênin.
 
Di van deman de başûrê Kurdistanê bi rojhilatê Kurdistanê re li pêş a. Di deme Sasaniyan de wê başûrê kurdistanê hê bêhtir derkeve pêş. Herêmên wê, nêzî herêma botanê ya bakûrê kurdistanê wê pêşketinê bijîn û li herêmên din jî belav bike. Herême Kurdistanê ya ´''[[korak]]´'' ku î ro jê re ´[[Kerkuk]]´ tê gotin jî, wê demê de derkeve pêş. Lê piştî hatina misilmanetiyê re wê pirr seferên araban lê bibin. Bi wan seferan re wê pir aşîrên wan werin li wan herêman bicih bibin. Lê wê herêm, piştre jî, weke xwe bimêne. Wê herême başûrê Kurdistanê di deme Misilmantiyê de bi rûveberiya îslam ya li Baxdayê re pêşketinaka wê bibe. Piştî derketina ´mezhebê şîa`, wê bi rojhilatê Kurdistanê re di xatekê û wekhevîyekê de pêşketina wê bibe. Bakûr û başûr rojava jî bi hev re ku Cizîre bota navende wan e pêş dikevin. PIştî şerê çardiranê, wê baxtê başûrê Kurdistanê bi rojhilatê Kurdistanê re di xatekê de bê. Şerê çardiranê, wê kurdan bike du qat. Piştî wî şerî re wê hate sadsalên 17. min û 18. min, wê pêşketinna ku hin bi hin desthilatiya kurdan li ser herêmên wan kêm dikin wê bibin. Bi wê re wê serhildanên kurdan bibin. Serhildana, Şêx Mahmudê Rawandûzî, di vê yekê de destpêkaka mazin ya dîrokî ya. Wê başûr û rojhilatê Kurdistanê bike qada xwe ya serhildan û wê Şêx Mahmudê Rawandûzî wê serî hildê. Çend ku ew hêze sefevî bi Osmaniyan re dibe yek û piştre wê têk dibin jî, wê bandûra wî mazin bê li pêşketinên piştre yên Kurdistanê.
 
Osmaniyan û sefeviyan, piştî şerê çardiranê re levkirina wan ya pêşî li ser temenê şerkirna wan ya li ber kurdan, di cara pêşî de di deme Şêx Mehmudê Rawandûzî li ber wî dibe. Şêx Mahmudê rawandûzî zagrosan ji xwe re dike navend. Lê ew jî bi hîleyan tê têkbirin. PIştî wî re Şêx Abdullarhman, serhildana wî wê başûrê Kurdistanê bike rewşa dî ya nû de. Hate ku dem tê deme şêx Mahmudê Berzencî, wê başûrê Kurdistanê wê di pêşketinaka mazin de bê. Di deme şêx Mahmudê berzencî de Ingiliz hatina Kurdistanê û serdest bûna. Deme ku Şêx Mahmudê Berzencî doza keyîtya xwe ya li kurdistanê ardê dike ji ingilizan û ku ingiliz ji wî re dibêin ´na´, êdî ew li ber wan dikeve şer de. Lê têk diçê. PIştî têkçûna wî re wê kurd, êdî bi rêveberîyaka arab ku kurdan di bin de bi bê statû têne hiştin, wê bêne bicihkirin. Kurd, wê di wê demê de hate demên piştre jî wê li ber wê rêveberiyê di tekoşînê de bin, hate ku dem tê deme rêveberiya baasê ya ku wê komkujiyên mazin li ser serê kurdan bide çêkirin. ..