|
==Li Kurdistanê keştî û dîroka wê==
Keştî, weke amûrekî ku li ser avê re di ahengekê de dikarê bisekinê û herê ya. Bi [[Berbag]]an dikarê aliyê ku wê bi wê de herê bi vir ve berê xwe bidiyê de. Keştî, li ser axa MesopotamyaMezopotamya, berî zayînê heta çar hezar salan jî dîroka wê diçê ku hatiya çê kirin. Di destana [[Gilgamêş]] de, em rastî wê tên ku Gilgamêş bi wê dikeve rêwitiyekê de ku herê û xwe bigihêne [[Utnapîştim]] ku ew nepeniya jiyane nemiriyê bide wî. Di wan deman de, çemê [[Dîcle]]yê jî û yê [[Firat]]ê jî mazin û bilind bûna û li herêmê xwediyê bandoraka mazin bûna. Li ser çemê Diclê û yên Firatê û heta ku ji çemên [[Zêrewar]] çemê [[Merîwan]]ê, û heta ku tê gotin ku li ser [[gola Urmiyê]] bixwe jî bo ku ji aliyekî herina aliyê din keştî hebûna. Ev jî, didina nîşandin ku di demên berê de bandûr û mazinatiya van çem û golan mazin hebûya di demênberê de.
Li [[MisraMisira kevnkevnare]], ji ber ku li ber çemê [[Nîl]]ê ya, li wir jî, tê gotin ku keştî hatina çê kirin. Her wusa, piştî sadsalên piştre, ku li [[Anatolya]] pêşketinên bi şariştanî dibin êdî li wanderan jî li deverên li beravê hatina çê kirin. Piştre, di demên piştre de, wê keştî zêdetir bibin û bo barkirina leşkeran ji herêmekê li herêmeka din wê werina bikarhanîn. Bi vî rengî êdî ketina xizmeta şerên ku hin bi hin zêde dibin û tên dayin de jî. Piştre, wê gelek cudayên keştîyan biafirên. Keştîyên bo barkirin û veguhaztina tiştan, keştîyên bo rêwîtîyê. Weke ku di roja me de jî, keştîyên bo şer ku li ser wan qada balefiran jî hena, hatina çêkirin û li cihanê li ser avê diçin. Lê keştîyên ku bin dibin avê de jî diçin û û tên hena. Ev rengê keştîyan jî, tenê bo armanca leşkerî û hwd tên bikarhanîn. Weke din jî, zêde bo rêwîtîyî pêşketina wan ne hatina kirin.
Di sadsale me de, her welat, dema ku bahse artişa xwe ya bejehî û ya hewayî dike, gelek welat êdî bahse artişa xwe ya li ser avê jî dikin ku bi keştîyan afirandina û bi teknîkên pêşketî ew xemilandina.
Li Kurdistanê di demên berê de, biteybetî li ser çemên weke Dîclê û Firatê keştî hatina avakirin. Keştî, pirr başî hatina naskirin. Di destana Tûfana Nûh de jî bahse kiştê hatiya kirin. Minaq, hatiya gotin ''[[Keştiya Nûh]]''. Lê hertimî li ser rûbarên Kurdistanê ew hebûna.
Di demênberê zayînê û ankû di dema hûrî û mîtaniyan û heta ku berî wan di dema [[gutî]] û berî wan jî di dema qasîtan de dibêt ku bo veguhaztina leşkerên şer jî hatibibin bikarhanîn. Hin bi hin, dema ku dîrok tê kifşkirin, nîşanakê vê jî tên dîtin û kifşkirin. Rûbarên li kurdistanê û golên wê ên weke [[gola Wanê]], gola Urmiyê û hwd, golna mazinmezin ku pirr fireh bûn û weke bahrna bûn. Li ser wan jî, keştî hebûna.
==Keştî li Misra kevn ==
|
