Guhartoya 21:08, 25 kanûna paşîn 2020 biguhêre Xwedêda (gotûbêj \| beşdarî) 12.178 guhartin →‎Jînenîgarî Etîket: Guhartina mobîl Guhartina malpera mobîl ← Cudahiya kevntir		Guhartoya 12:46, 28 hezîran 2020 biguhêre betal bike Xwedêda (gotûbêj \| beşdarî) 12.178 guhartin Kurteya guhartinê tine Cudahiya nûtir →
Rêz 14: \| destûrname = [[Lîsteya zanistvanên misilman\|Zanyarên Misilman]] \| eslê xwe = \| pîşe = [[~~Dîrokzan~~Dîroknas]], [[Civaknasî\|Civaknas]] û [[Siyasetmedar]] \| xelat = \| malper = }} '''Îbn Xeldûn''' ({{bi-ar\| ابن خلدون\|Ibn Khaldūn}}, nav bi tûnî: {{ziman\|ar\|ولي الدين عبد الرحمن ابن محمد بن محمد بن أبي بكر محمد بن الحسن\|Abū Zayd ‘Abdu r-Raḥman bin Muḥammad bin Khaldūn Al-Hadrami}}) (z. [[27'ê gulanê\|27ê gulana]] [[1332]], [[Tunis]] - m. [[19'ê adarê\|19ê adara]] [[1406]], [[Qehîre]]), [[~~dîrokzan~~dîroknas]], [[Civaknasî\|civaknas]] û [[siyasetmedar]]ekî misilman bû. Li gorî [[salnameya Hîcrî]] jî ew di 1ê remezana 732an de ji dayîk bûye û di 25ê remezana 808an de jî miriye. == Jînenîgarî == Rêz 26: Malbata Îbn Xeldûn berê li [[Endulus]]ê bû, paş dewleta Endulusê li Ewropayê helweşiya re malbata xwe ji [[Sevilla]] de koça Tûnûsê kir. Li ber Endulusê jî malbata wî digihê [[Hadramut]]ê. Wî di biyografiya xwe de nivisiya ku malbata xwe digihê sehabekî Muhemmed pêxemberê bi navê ''Wail bin Hacer''. Îbn Xeldûn di biçûkiya xwe de bi hevotineka rind mezin bûye. Bi jiber kirinê [[Quran]]ê û fêr kirina [[Tecwîd]]ê dest bi perwerdahiya xwe kiriye. Him li bavî xwe Muhammed Wabilî û him jî li Şemseddîn Ebû Ebdûllah Muhemmed bin Câbir, Ebû Ebdullah Muhemmed bin Ebdullah û Ebû Kâsim Muhemmed Kûsayr dersên [[Hadîs]] û [[Fiqih]]ê hel girtiye. Ji [[matematîk]]zanekî wê demê, El-Abil fêrê [[matematîk]], [[felsefe]] û [[vac]]ê hel girtiye. Bixwe jî berhemên fîlozofên ber wiyên mezin [[Îbn Sîna]], [[Îbnî Ruşd]], [[Fexredîn Razî]] û [[~~Nesîredînê~~Nesredîn Tûsî]] xwendiye. Çaxa ku ew 17 salî de bûye, dê û bavê wî her du tev bi peroka vebayê mirine. Ji ber ku li ber wî malbata wî bi polîtîkayê dixebitiyan, ew jî bi polîtîkayê ve eleqedar bû. Dorî 20 saliya xwe de ew bû sekreterê Siltan Ebû Îshaq Îbrahîm II el-Mûstansîr. Ji bo qezî û îlme xweyê xweş di 1349an de Siltanî [[Fas]]ê Ebû İnân daweta ba xwe kir û erkdara nivîsandîna kanûnan (ketîb el-eleme), wek serokwezirî xwe kardar kir. Lê ji ber ku hesûdên wî di heqê wî de fîtne û fesad belav kirin Siltanî Fasê di 1357an de ew 22 mehan avite girtîxaneyê. Heta Ebû Înan mir ew di girtîxanayê de ma. Pê Ebû Înan mir re serokwezîr, Emr ibn Ebdullah, ew li girtîxanayê azad kir û Ebû Salimê ku niştecîhê bavê xwe Ebû Înanî bû, Îbn Xeldûn şûnda anî wezîfeye berê, qazitiyê. Paş Ebû Selim re serokwezir Emr ibn Ebdullah ê ku hevalê Îbn Xeldûn bû derbaza textê bû. Lê, pê re Îbn Xeldûn jî siyasetmedarî berda û 1362an de çû [[Granada]]ya Endulusê. Di [[1364]]an de Îbn Xeldûn arîkariya aştiyeke navbera [[Pedro I]] yê mîrê [[Kastilya]] û Nasridîn Muhemmed kir. Pedro ser vê ve Îbn Xeldûn bi malbata wî ve tev deweta cem xwe kir jî Îbn Xeldûn va qabûl nekir. Rêz 48: == Pirtûkên Îbn Xeldûn == Pirtûka ~~ibn~~Îbn Xeldûn a herî pêş de ( لباب المحصل في أصول الدين= lûbab el-mûhassal fî ûsûl ed-din, ango Puxte Din) li ser ramanen [[~~Er-~~Razî]] bû. 1351en de dema li Tunis ê bû nivisandî bû. Pirtûkeka li ser sofîtiyê bi navî ( شفاء السائل şifa' es-se'il, ango Lêgerandîna Pîroz) bigumanî [[1373]]an li [[Fas]]ê ji Muhammad V re nivisandî bû. Rêz 67: * [http://www.felsefevan.org/ibni-haldun-1332-1406.html Îbnî Haldûn û dîrok] {{Dîroknasên misilman}} [[Kategorî:Dîrokzan]]▼ [[Kategorî:Jidayîkbûn 1332]] [[Kategorî:Mirin 1406]] [[Kategorî:Kesên sedsala 14'an]] ▲[[Kategorî:~~Dîrokzan~~Dîroknas]] [[Kategorî:Civaknas]]

Îbn Xeldûn: Cudahiya di navbera guhartoyan de