Komara Kurdistanê: Cudahiya di navbera guhartoyan de
Content deleted Content added
Piştî li Azerbaycana Îranê Partiya Demokratîk ya Azerbaycanê hate avakirin, baa kurdan jî ket Sovyetan ku alîkariya kurdan jî bikin. (?) |
|||
Rêz 57:
==Avabûna PDKê==
Li wî wextî desthilata Îranê bi taybetî li rojavayê Îranê nemabû, rojavayê Îranê ketibû bin desthilata kurd û azerbaycaniyan. Di vê demê de rûsî jî ketin rojavaya Îranê. Hatina rûsî bo kurd û azerbaycaniyan bû sîwanek li dijî Şahê Îranê. Li sala 1942an de li Mehabadê ku di bin desthilata rûsî de bû bi navê [[Niştiman (kovar)|Nîştiman]] kovarek bi beşdarbûna 11 kesan ava bû<ref>G.Lenczowski, Russia and the West in İran 1918-1948. New York: Ithaca,1949,r.249</ref>. Niştiman di demek din dibe rojnameya fermî ya [[Komeley Jiyanewey Kurdistan]]ê. Di Niştimanê de xwestekên reformê her wisa li ser şerê eşîran û serokên eşîran nivîsar tên nivîsîn. Ji bo yekîtiya kurdan kêmasî û astengiyên eşîran tên gengeşekirin<ref>D. McDowell, Modern History of Kurds, London, Tauris 2000, r. 238</ref>. Piştî li Azerbaycana Îranê Partiya Demokratîk ya Azerbaycanê hate avakirin, baa kurdan jî ket Sovyetan ku alîkariya kurdan jî bikin. Hindek rewşenbîr û serokeşîrên
Di bernameya PDKÎ de xalên girîng ev in<ref>The Political Development of the Kurds in Iran: Pastoral Nationalism- F. Koohi-Kamali-r:106</ref>:
#Kurd dê serbixwe bin di nava xaka Îranê de, di kar û xebatên xwe yên herêmên
#Ji bo karên rêvebirinê dê kurdî were serbest kirin û di kar û xebatan de kurdî dê were bikaranîn
#Rêvebirên dewletê yên li vê derê dê ji nav xelkê deverê were hilbijartin
#Bi lezgînî endamên Konseya Deverî ya Kurdistanê bi dûçûna qanûnên hilbijartinê dê werin hilbijartin ku kar û xebatên deverê bikin
#Bi qanûneke giştî, pirsgirêkên di navbera xwedî-ax û rênçberan de dê werin çareser kirin û ji bo paşerojê rolên wan dê bên aşkera kirin
#Partiya Demokratîk ya Kurdistanê dê kedeke taybet xerc bike ku
#Partiya Demokratîk ya Kurdistanê dê bixebite ku aramiyê ji bo xelkê Kurdistanê pêk bîne
#Em hêvîdarin ku gelên di Îranê de dijîn dê ji bo azadiya xwe û aramiya xwe bi hev re bixebitin
Piştî Almanyayê xwe teslîm kir di şerê cihanê yê duyem de, Îran jî ber bi guherîne ve diçû, ji ber ku hêzên emperyalîst ji ber parastina Îranê ji Almanyayê ketibûn Îranê. Êdî wextê vekêşana hêzên van dewletan hatibû ku meclîsa Îranê jî ev dixwast. Sovyetan jî ji bo piştî vekişînê hêza wana siyasî bimîne, xebatên xwe li Azerbaycanê û Kurdistanê bi awayekê propagandî dewam kir. Tirk û Kurd bihêz dikirin ku li van deran herêmên xweser ên di bin tesîra Sovyetan de bimîne, ava bikin. 28ê îlona 1945ê de Mir Cefer Baxirov ji Stalîn re raporekê dişîne, di raporê de wiha dibêje:
| |||