Æthelstan: Cudahiya di navbera guhartoyan de

Content deleted Content added
Kurteya guhartinê tine
Kurteya guhartinê tine
Etîket: Guhartina mobîl Guhartina sepana mobîl Guhartina sepana Androidê
Rêz 59:
'''Æthelstan''' an '''Athelstan'''(/Eselstan/ˈæθəlstæn/;Bi Îngilîziya Kevn: Æþelstan an Æðelstān; Norweciya kevn: Aðalsteinn tê wateya "kevirê esîl" z.894-27'a Cotmehê sala 939'an) di navbera salên 924'an heta 927'an şahê anglosaksonan û 927'an heta mirina xwe, yanî sala 939'an şahê hemû Îngilîzan bû.Ew kurê [[Edwardê Kal]] û jina wî ya yekê, [[Ecgwynn]] bû.Dîroknasên nûjen ên Îngilistanê, Edwardê wekî yekem şahê Îngilîzan û yek ji mezintirîn şahên Anglosaksonan dihesibînin. Qet nezewicî û zarokên wî çênebûn.Piştî wî zirbirayê wî [[Edmund I şahê Wessexê|Edmundê I]] rûnişt li ser texta Îngilîstanê.
 
Dema ku [[Edwardê Kal]] mir, Merciayiyan Æthelstanê wekî Şahê [[Keyaniya Merciayê|Merciayê]] qebûl kirin.Dive ku zirbirayê wî [[Ælfweard]] pêşiya wî rûnişta ba textê lê piştî 3 heftê miirna bavê xwe, [[Ælfweard]] jî mir.Tac ket destê Æthelstan. Æthelstan çendîn mehan rastî berxwedanan hat.Bi vê yekê re jî heta îlona sala 925'an nehat tackirin.Di sala 927'an de Keyaniya [[Vîkîngan|Vîkîng]] a herî dawî, York, hate fetihkirin û Æthelstan bû keya anglosaksonî ya hemû Îngilîstanê.Di sala 934'an de Æthelstan Skoçyayê dagir kir û [[Konstantînê IIê]] neçar kir ku xwe teslîmî Æthelstanê bike û gelên Skotlandî û Vîkîng di bin serweriya Æthelstanê de qehirîn.Æthelstan di [[Şerra Brunanburh]]ê de wana têk bir. Ew serkeftin ku di giravên Brîtantayê de û di kîşwerê de Æthelstanê re prestîjên mezin da.Piştî mirina wî Vîkîng dîsa Yorkê zeft kirin û heta 954'an neket destê Anglo-Saksonan.
 
Æthelstan hikûmeta xwe sentralîze kir û wî kontrola xwe li hilberîna peymanan zêde kir û pêşengên deverên dûr vexwend ku werin encûmena wî.Di van hevdîtinan de her weha serwerên ji derveyî xaka wî, bi taybetî padîşahên Welsh, ku bi vî rengî serweriya wî qebûl kirin beşdarî xaka wî bûn.Zêdetir nivîsên qanûnî ji serdestiya wî xelas dibin ji hemû padîşahên îngîlîzî yê sedsala 10-an.Wan gumanên xwe li ser diziyên berbelav û sazûmana civakî anîn ziman.Reformên wî yên zagonî li ser Kalikê wî, Alfredê Mezin ve binyatkirî ye.Æthelstan yek ji şahên ayînperist ên Saksonên Rojava bû û bi komkirina emanetên pîroz û bi afirandina dêran re navdar bû.