Ekspresyonîzm: Cudahiya di navbera guhartoyan de

Content deleted Content added
BKurteya guhartinê tine
Etîket: Guhartina dîtbarî Guhartina mobîl Guhartina malpera mobîl Guhartina mobîl a pêşketî
BKurteya guhartinê tine
Etîket: Guhartina dîtbarî Guhartina mobîl Guhartina malpera mobîl Guhartina mobîl a pêşketî
Rêz 1:
'''Ekspresyonîzm''' an jî bi kurdî Derbirînxwazî an '''Derbirînerî''' bizav û arasteyeke hunerî-wêjeyî ye ku li destpêka çerxa bîstê sala 1905 zayînî li Almanya peyda bûye. Ev rêbaze, rehendeke xudgerayî û derûnî bi ezmûngeriya nîvîser û [hunermendan] dide٫ berovajî EmpersiynîzmêEmpresyonîzmê ku derbirrînê ji layenê derveyî mirov diket. Koşkayê Nemsayî dibêjît: "pêdivî ye hemî yasayan ji bîr bikeyn .... bi tinê giyanê me rengvedana rasteqîneya jiyanê dike" . Derbirrînxwazî berî her tiştekî,derbirîneke ji nestên hunerî, xo eger bihayê wan nestan kirêtkirina siruştî û berçavkirina zêderewiyê di ketwarî da be, ta ku digehîte astê tiranepêkirinê. Derbirînxwazî bo du arasteyan hate dabeşkirin: 1. arasteya pratîkî ku alîgirên wê , girîngiya edebî bi çalakkirin û wijdana mirovî dibîne û ya 2. arasteya neeqlanî ku alîgirên wê dibêjin: " me'qûl ew e ewa xelk li ser rêkevtî,lê li ser şanoyê pêdivî ye çareya wan dozan yên xelk hêj li ser rê nekevtî, bihête kirin"
 
lê karîgeriya rasteqîneya Derbirînxwaziyê di şanogeriyên (Rêk bo Dîmeşqê 1898, Xewn 1902, Sonata Hepareyî 1907) yên Ogist Strendbirg ê Siwêdî diyar dibît.
 
Derbirînxwazî wekû şorişekê bû dijî Naturalîzm û EmpersiyonîzmêEmpresyonîzmê ku wan her du rêbazan zêdetir derbirîn ji ketwarî[rastiya heyî û berçav,emrê waqi' ?] dikir. Naturalîzmê bi hûrbînane derbirrîn ji ketwarê civakî[waqi'ê îctima'î ?] dikir û EmpersiyonîzmêEmpresyonîzmê jî derbirrîn ji ketwarê takekesî û hewacisên derûniyê wî/wê dikirin lewra Derbirrînxwaziyê,edeb bi wênekirineka dubarkirî bo ketwarî red kir, ji ber ku xelkî her dem viyana resenatiyê nek ya wênekirî dixwazît.
 
Henrî Matîs li deqeke belavkirî ya li Parîsê sala 1908 da dibêjît: ez neşêm siruştê kopî bikem, ji ber ku neçar im wan lêkbidim û bêxime jêr karîgeriya ruha tabloyî, bi vî rengî huner bû amrazek ji bo DERBIRÎNÊ neku kopîkirina ketwarî.