Îmadedîn Zengî: Cudahiya di navbera guhartoyan de

Content deleted Content added
Avestaboy (gotûbêj | beşdarî)
Kurteya guhartinê tine
Etîket: Guhartina dîtbarî Guhartina mobîl Guhartina malpera mobîl Guhartina mobîl a pêşketî
Xwedêda (gotûbêj | beşdarî)
Kurteya guhartinê tine
Etîket: Guhartina mobîl Guhartina malpera mobîl Guhartina mobîl a pêşketî
Rêz 1:
{{Gotara bê çavkanî}}
{{Kêm}}'''Zengî''' bi tunî '''Imadedîn Zengî I bin Qesîm ed-Dewle Aq Sunqur''' (zayîn [[1087]], mirin [[1146]]), lawê [[Aq Sunqur el-Hecîb]], emîrê [[tirkmen]] yê [[Heleb]]ê ku bi [[Melikşah I]] ve girêdabûbû. Bavê wî di sala 1094'an de hatibû kuştin û ew ji hêla [[Kerbûq]], emîrê [[Mûsil]]ê, hatibû mezin kirin. Ew di sala [[1127]]'an de bû emîrê [[Mûsil]]êMûsilê, di sala [[1128]]'an de jî bû yê Helebê û ew damezrênerê xanêdana [[Zengiyan]] bû.
 
Di sala 1130'yan de wî bi [[Tac el-Mûlk Bûrî]] ve piştgirî li hembera [[xaçperest]]an kir jî pê re ewna bi hev ketin. Wî lawê Bûrî heps kir û [[Xims]] dorpêç kir, lê nekarî ku wî bajarî dest xwe bixe. Wî bi xelîfe [[el-Musterşid]] re jî micadele kir. Wextê ku di 1132'an de ew li [[TîkrîtTikrît]]ê bi el-Mûsterşîd re cengê dike dikeve zorê, lê emîrî Tîkrîtêyî wê çaxê [[Necmedîn Eyûb]], bavê [[Selahedînê Eyûbî|Selahedîn]] wî ji zordariyê difilitîne û ewna dibine dostê hev. Di sala 1135'an de Îsmaîl, yê ku pê bavê xwe Tac el-Mûlk Bûrî re bûbû emîrê [[Şam]]ê, ji Zengî alîkariyê dixwaze. Lê ji malbatê wî de kes wê naxwaze û ew ji hêla dayikê xwe [[Zûmrûd]]ê tê kuştin û şûna wî birayê Îsmaîlê biçûk Şîhab eddîn Mehmûd tîne emîrîtiyê Şamê. Dîsa jî Zengî dihere û Şamê dorpêç dike, lê ew bê serkeftî dorpêçê ra dike. Zengî di vegera Helabê de Ximsê jî dorpeç dike jî Şîhab eddîn Mehmûd, Mûînedîn Nûr dişîne wir û Zengî li wir jî bi serkeftî der dikeve. Zengî di sala 1137'an de Ximsê dîsa dorpêç dike jî Mûîneddîn Nûr bi Xaçperestên [[Orşelîm]] re piştgiriyê dike û Zengî nikare bajêr dest xwe xe. Lê bo ku artêşa [[Bîzans]] tê Sûrî ew dorpêçê radike û vedigere Helabê. Di sala 1137'an de [[împeratoriya Bîzansê]] û xaçperest [[Şeyzer]]ê dorpêç dikin jî va dorpêça bêserkeftî xelas dibe. Di sala 1138'an de Zengî bi emîrîtiyê Şamê ve li hev tê û bi Zûmrûdê ku lawê xwe Îsmaîl bi destên xwe kuştî re dizewice û wek cihêzê zewacê jî Ximsê heldigire.
 
Di sala [[1139]]'an de [[Şîhabedîn Mehmûd]], emîrê Şamê tê kuştin û Zengî bo ku bajêr dest xwe xe dihere ser Şamê. Lê Mûînedîn Nûr bi xaçperestên Qûdisê re piştgiriyê dike û bajêr teslîma Zengî nake û [[Cemaledîn]] wek paşewarê Şîhab derbaza textê Şamê dibe. Zengî bajarê ku Cemaledîn lê berê emîrîtî dikirî Balbêkê dorpêç dike û wê derê dest xwe dixe û teslîma [[Necmedîn Eyûb]] bavê [[SilhedînêSelahedînê Eyûbî|SilhedînSelahedîn]] dike.
 
Di sala [[1144]]an de Zengî bajarî [[Riha]], yê ku navê xwe ji hêla xaçperestan wek [[Edessa]] dihat navkirin, dorpêç kir û ew dera di 24'ê [[berfenbarê]] 1144'an de dest xwe xist{{Çavk}}.
 
Wextê ku ew di sala 1146'an de Şamê dorpêç dike ji hêla xûlamekî frank ve tê kuştin. Li Mûsilê lawê xweyê mezin [[SeyfeddînSeyfedîn Qazî]], li Helabê jî lawê xwe [[Nûredîn]] derbaza şûna wî dibe.
 
==Binihêre==