Zimanê kurdî: Cudahiya di navbera guhartoyan de
Content deleted Content added
B Guherandina Xortekê Kurd (gotûbêj) hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya 85.106.78.121 Etîket: Vegerandin |
BKurteya guhartinê tine |
||
Rêz 38:
| agahdarî =
}}
'''Zimanê kurdî''',
Çend zaravayên kurdî hene; [[kurmancî]] li bakur, başûr, rojhilat û rojavayê Kurdistanê, [[soranî]] li başûr û rojhilat tê bikaranîn. Kurmancî bi piranî bi [[tîpên latînî]] tê nivîstin û [[soranî]] bi [[tîpên erebî]].
== Zimanê kurdî ==
Rêz 54:
* [[Goran]]
Di nav zaravayên kurdî de zaravayê ku herî zêde pê tê axaftin kurmancî ye. Kurmancî li hemû deverên ku kurd lê dijîn pê tê axaftin.
<ref name="Mehmed Uzun 1992">Mehmed Uzun, ''Kürt Edebiyatına Giriş'', Ithaki Publishing, r.38, 1992.</ref>
<ref name="Mûrad Ciwan 1992">Mûrad Ciwan, ''Türkçe Açıklamalı Kürtçe Dilbilgisi (Kurmanc Lehçesi)'', Weşanên Jîna Nû, Çapa Yekemîn,
Rêz 62:
<ref name="Ziya Gökalp 1992">Ziya Gökalp, ''Kürt Aşiretleri Hakkında Sosyolojik Tetkikler'', Sosyal Yayınlar, Çapa Yekemîn, Stenbol 1992.</ref>
<ref name="Emîr Hesenpûr 1992">Emîr Hesenpûr, ''Nationalism and Language In Kurdistan'', Mellen Research University Press, Kanada 1992.</ref>
=== Kurmancî ===
{{Gotara bingehîn|Kurmancî}}
Kurmancî jî yek ji zaravayên kurdî ye. Ji bo kurmancî, kirdasî, şikakî û
Zaravayê kurmancî ew zaravayê kurdî ye ku herî zêde pê tê axaftin. Lê herî zêde li bakur û rojavayê Kurdistanê pê tê axaftin.
Line 127 ⟶ 125:
=== Zimanê kurdî di dema Şadadî û Merwaniyan de ===
Tê zanîn ku, beriya komarê, kurd wek qewmekî cihê û zimanê wan jî wek zimanekî serbixwe dihate dîtin. Ji bo nimûne, [[Ewliya Çelebî]] di berhema xwe ya navdar ‘[[Seyahatname]]yê de behsa zimanê kurdî û zaravayê wê dike<ref>Martin Van Bruinessen, ''Evliya Çelebi’nin Seyahatname’sinde 16 ve 17. Yüzyıllarda Kürdistan''.</ref><ref>M.V.Bruinessen & H.Boeschoten, ''Evliya Çelebi̇in Diyarbekir: the relevant section of the Seyahatname'', Brill Archive, 1988.</ref>. Evliya Çelebi, dide xuyakirin ku zimanê kurdî zimanekî dêrin ango qedîm e û ji zimanên mîna farisî, dêrî û îbrî cuda ye. Her wiha, [[Şemsettin Sami]], di pirtûka xwe ya bi navê
Hemû zanyarên ku li ser zimanê kurdî lêkolînên zanistî kirine didin xuyakirin ku, kurdî zimanekî serbixwe ye û tu têkilî û pêwendiya wê ne bi tirkî û ne jî bi erebî re heye. Li hêla din, kurd arî ne û ew farisan lêzimên hev in, zimanên wan jî, ji heman koma zimên e. Lê her yek jê zimanekî serbixwe ye. Ji mêj ve kurdan bi zimanê xwe perwerde û hîndekariyê dikirin. Li medreseyan li ser mijarên wekî [[matematîk]], [[mentiq]], [[gramer]], [[fiqih]] û hwd perwerdehî bi zimanê kurdî û erebî dibû.<ref>Mehmed Uzun, ''Kürt Edebiyatına Giriş'', Ithaki Publishing, r.36, 1992.</ref> Ev [[medrese]] piştî avakirina komarê hatin qedexekirin. Her wiha ligel vê yekê, weşan û nivîsandina bi kurdî jî hatin qedexekirin. Îro, rewş piçek guheriye, wekî berê bi tundî înkara kurdan û zimanê kurdî nayê kirin. Hejmara kesên ku vê yekê dikin, hindik e. Kesên statukoparêz, hebûna zimanê kurdî qebûl dikin, encax zimanê kurdî wek zimanekî paşvemayî û cîgehî (mehelî) bi nav dikin û hebûna zarava û devokên di zimanê kurdî de jî wek asteng li pêşiya perwerde, hîndekarî û weşanê didine nîşandan. Rast e ku di kurdî de zarava û devok hene, lêbelê ev rewş, ne tenê [[xweserî]] zimanê kurdî ye. Di hemû zimanan de zarava û devok hene.
| |||