|
== Dîroka Şahmaran ==
Dîroka Şahmaranê, pir kevn e. Gava ku mirov li ser dîroka wê dihizire, mirov pir dîrokeke kûr û bi hizir dibîne. Di nava xelkê de dîrok û çirokaçîroka Şahmaranê ji heyemên berê ve berdewam dike. Di nava xalkêxelkê de weke wêne dageriya rûmetê û xweşikbûn, hebûn û rastbûnê, jiyan û esilbûnêesîlbûnê û hwd, tê ser ziman. Di nav xalkêxelkê deçîroka pirŞahmaranê mazin bahsa Şahmarangelekî tê ser zimanzimên. Ji demên berê ve bahsabehsa wê tê kirin. Li ser wêne û dîroka Şahmaranê, di nav kurdan de, ne tenê çîrokek tê ser ziman. Di demên berê de, li ser Şahmaran vegotin û çîrokên ku dihatin vegotingotin, di wan de hinekî "bawerî" jî pir mazinmezin tê ser ziman. Weke ku bahsa hizreke olî bê kirin, bahsabehsa Şahmaranê tê kirin. DemeDema ku bahsabehsa wê tê kirin, bi rêz û hûrmethurmet tê behskirin. Bi vê yekê, bi dîrok û çîroka Şahmaran ve, bi hizreke mazinmezin ye civakî re gelek nirx û kevneşopiyên mazinmezin hatina jiyîn û têne ser ziman. Bi zêdêyêzêdeyî li Herême Botanê, di nav kurdan de, Şahmaran weke hizreke olî tê ser ziman. Weke ku berê lê bawerî dihata anîn tê ser ziman. Ev nêzîkatî, demedema ku mirov diçêdiçe herêmên din yên [[Kurdistan]]ê jî, mirov rastê wê têt. Lê divêt ku me bahsabehsa hebûne şahmaran, me nêht kir, têne bi bêje û wateyên ku di nav xalkêxelkê de tê ser ziman û vegotin bênine ser ziman.
Şahmaran, hizreke civakî ya pir kevn e û dîrokeke mazinmezin di xwe de diafirêne. Deme ku bahsa Şahmaran hata kirin, pê re bahsa gelek nirx û hebûnên civakî yên dimên berê de jîn bûn, tê kirin. Di [[civat]]eka [[kurd]] de, tê gotin ku deme ku bahsa Şahmaran tê kirin û dîrok û çîroke wê tê vegotin, "heft şev û rojan bahs tê kirin û vegotin", lê nayê xilaskirin. Her weha dirêj û bêdawî ye. Pir kur tê vegotin. Deme ku çîroka wê hate gotin, jin û zarok, mêr û jin, malbatitî û hwd gelek nirx bi hev ve tê vegotin. Di nav xalkê de weke vegotinekê tê gotin ku " Şahmaran deh hezar sal jîn bû". Lê deme ku ev vegotin tê vegotin, pêre hineke din jî têne ser zimên. Tê gotin ku Şahmaran ji ber ku nêvî mar û nêvî mirov bû, karîbu ku bi afsûna xwe, xwe bi tememî weke mirov bide nîşandin û herê nava mirovan û bi wan re weke mirov bimêne û jîn bibe. Bi vê vegotinê re, dihata gotin ku Şahmaran pir qancî bi mirovan dikir. Her deme ku derdikete nava mirovan, ku mirovek di rewşeke zor de bidîta, nêzîkî wî/wê dibû û çi ji destê wê bihatana jê re dikir. Bi vê yekê navê Şahmaran bi awayekî din jî derdikeve, bi aliyê wê yê mirov ve. Ji xaynî wê jî, ew hertimî weke Şahmaran, her tim hebûn dihata ser ziman. Li herêma botanê deme ku bahsa wê dihata kirin, weke ku bahsa pîroziyekê bikin, dihata kirin.
Şahmaran, nêvî mirov û nêvî mar bû. Bi vê yekê re, dihata dîtin ku di dinyê de ti kesek weke wê xweşik nebû. Ti kesekkes li ser wê re ne xwediyê xweşikatiyekê bû. Ji vî alî ve, demedema ku bahsbehs dihata kirin, ev vegotin; weke dageriyeke xweşkatiyê dihata vegotin. Deme ku ev vegotin dihata kirin, pê re, wêne şahmaran ye ku hatibû çêkriin li ber çavan dihata zîn kirin. Mirov dikare bêje ku Şahmaran, ne tenê dageriya xweşkatiyê bû, ew dageriya rûmet û hebûnê jî dihata dîtin. Loma, di her malaka kurd de, wêne wê ye ku bidest bi naqşneqş hatî çê kirin, hebû. Ew wêne, bi hêtên hundurû ve dihatine dalaqandin. Mala ku wêne Şahmaran têde bû, ew mal hinek ji xwe bi bawer bû. Hinekî li ser xwe bû. Di nav xalkê de bi rêz bû û bi tifre bû. Her weha mazinmezin bû. Her keçika dihata zewicandin, pê re dayika wê, "xalîçe"yeka ku wêne Şahmaran ku li ser hatî çêkirin didayê de û wê jî bi xwe re dibîr. Ev yek, weke kevnşopîyeka pir bi rêz û bi hûrmet bû. Pir rûmeteka mazin di vê kevneşopiyê de dihata ser ziman. Bi vê yekê girêdayî mirov divêt ku pîroziyê jî bi Şahmaran re bi vê kevneşopiyê re bêne ser ziman.
== Baweriya li Şahmaran ==
|
