Zerdeşt: Cudahiya di navbera guhartoyan de

Piştvanên Zerdeşt gelek exlaq bilind û kurkûr û giranbuha ne. Li gor lêger û lêkolînên dîroknasan pirtûka wî ya bi navê "[[Avesta]]" di wê demê de, ji 21 beşan û ji hezar bendî pêk dihat. Ew jî sêsed û çil û pênç hezar û hefsed gotin bûn. Û bi awayekî helbestî hatiye nivisandin. Di ser bawerî û ramana Zerdeşt re pir demên dîrokî bihurine...

Çavkaniyên van çar olên mezin jî ji hizr û regezeyên Zerdeşt û Bûda tên. Li gor rêvebirê ola [[Îsa]], ola [[Mihemmed Pêxamber|MihemmedMuhemmed]] pêxember, ola cuhiyan civat bi desthilatiya regezeyên ewan hatiye îdarekirin. Ji aliyê din, di zanyarî û jiyana materyalîstî de felsefa zerdeşt li gor regezeyên dîalektîkê ku sed salan berê pisporên Marksîst bi lêger û lêkolînan derdixin ronahiyê. Ramana Zerdeşt ji bo wan bingeha livîna bingeha jiyanê ye.Divê di xurustê "xwezayî-natur" de her taxlîd di gel hinek sedemên dîalektîkê xwe bi xwe hatiye afirandin. Û ev avahî xwe di guhêrîne, pisporên matêryalîst wek [[Karl Marx]] û [[Friedrich Engels]] lêkolîn û lêgerên xwe berbipaş heya [[Hegel]] dajon. Çaxa ku mirov hizrên Hegel agahdar dibe û ji Hegel bihurî, dibîne ku hebuna cîhanê û huliqandina hemu texlîdan bi çar elementên /"av-hewa-xak û roj"/ Zerdeşt ve girêdeyî ye.ev jî diyare ku bê wan mirov nikare hebûn û tinebûnê ji hev derîne…

Felsefa Zerdeşt ji bo herkesiherkesî û her demê derbaz dibe. ji mêjve muxalifên wê hene û ev zadê xwe ji hizrê Zerdeşt digirin. mixabin li ser rê ji êrişi her tişti vi dikin. ku navê wi ji holê rakin û ji xwere bikin mal. Ola İsa,ola mihemed û olên din bi taybeti ji baweriya Zerdeşt gelek fêde ditine. Piştre êriş û çalakiyên xwe ji bo tunekirin û kavilkirina rêzaniya Zerdeşt dijwar kirine. Çawa ku diroknas ji mere didin fêrbuyinê ji mêjve heya qirnên nêzik jiyana mirovan a civaki di bin desthelatiya oli de bu.İro Îro ji gelên dinê zêdetirin di bin bandur û zagonên oliolî de ne û bi wehş û hovitiyê û bê dadi yê têne idarekirinê.

Di dema Zerdeşt de bingehê jiyanê bi regezeyên hevpar, bi dadi, azad û serbilind hatibûn danin. Demê ku ew olên din ji hatin afirandinê ji xwere ew bingeh esas girtin û serketin. Piştre ji bo meslehatên xwe û yê wan desthelatan der û dor ê xwe, her tişt guhêrandin û nakokiye ke dijwar xistin bingehê jiyanê. Û jiyana civakê xistin taxê dubendiya belengaz ketiyê û dewlemend buyinê,u xirabi xistin nav jiyanê. Ev nakokî bû xwîn kete nav civakê, mirovan ji hevre tehemültehemul nekir in, ked û mafê wan ji holê rabû. yên dewlemend bi heyiya zêr û diravan bandureke tadeyi li civatê kirin. qanunên wan tenê ji bo parastina dewlemendi û malbatên wan bu bu..

Hizrên Zerdeşt, bi teybetî, li ser temenê qancî û neqanciyê ava na. Hizrên wî, bi navê [[Dûalîsm]]ê tên ser ziman. Temenê vê hizrê bi felsefîk wî li gor demê çêkiriîya û hanîya ser ziman. Bandûra wan nivîsên wî, li hemû hiizirvanên demê bûya. Dûalîsm, hizrek ji wan hizrên wî yê navdar a. [[Pirtûk]]a wî navê [[Avesta]] ya. Jê re heta î roîro jî, di nav [[kurd]]an de Zend-avesta jî tê gotin. Di avesta de, ji wî bixwe re jî zarastra jî hatîya bi karhanîn. Zarastra, berî wê deme wî, navê keyekî medî ê kurd jî bûya.

Zend-avesta, li ser bi hezaran ayar(çerm)ên sawalan hatiya nivîsandin û hatiya parastin. Lê ew parastin, heta ku Îskenderê mekedonî ku di deme ku hata [[Kurdistan]]ê û kurdan ji ber kirinên wî yên xadar paşnavê "Zerqerneyn"tiyê pêvekirin, wê bimêne. Îskenderê mekedonî, di deme ku tê kurdistanêKurdistanê, talanaka mazin dike. Hingî, çi dikeve berî wî de di şawitêne û xira dike. Di wê demê de, zend-avesta ji aliyê wî ve tê şawitandin. Piştre, hinek beşên wê yên ku hin oldarna piştî wî re ku di aqilê xwe de girtibûn, nivîsandibûn. Lê di wê demê de, [[Îskenderê Mezin|Îskenderê mekedonî]], hemû nivîsên zend-avesta şawitand.