Coga henaseyê: Cudahiya di navbera guhartoyan de
Content deleted Content added
BKurteya guhartinê tine |
BKurteya guhartinê tine |
||
Rêz 1:
'''Coga henaseyê''' beşek ji koendama henaseyê ye. Guhaztin û alûgora gazan a li navbera hewa û [[koendama dilelûleyê]], erka wê ya sereke ye.
Hemû [[Xane|xaneyên]] mirov ji boy çalakiyên xwe, molekula ATPyê wekî çavkaniya enerjiyê bi kar tînin<ref name="Campbell">Campbell, Neil A., and Jane B. Reece. Biology. 8th ed., Pearson Education, Inc., 2008. ISBN 978-0-8053-6844-4</ref>. [[ATP]] (Adenozîna sê fosfatî) di xaneyan de ji hilweşandina xurekên wekî, [[Glukoz|glukoz]], [[glîserol]], [[asîda çewrî]], [[Tirşeya amînî|asîda amînî]] tê bidestxistin<ref name="OpenStax, Biology"> OpenStax Biology. 2013. [http://cnx.org/content/col11448/latest] </ref>. Ji boy hilweşandina [[Xurek|xurekan]], li gel [[endamok]] û [[Enzîm|enzîman]], pêdiviya xaneyê bi molekula [[Oksîjen|oksîjenê]] jî heye. Hewa 21% oksîjen lixwe digire<ref name="Human Biology.">Starr, C., & McMillan, B. (2010). Human Biology. Boston, MA: Cengage Learning. </ref>. Divê ev oksîjena hewayê bigîhije hemû [[Şane (biyolojî)|şane]] û xaneyên laş. Gava xurek bi navbeynkariya oksîjenê tê hilweşandin boy ATPyê, gaza karbona dîoksîd jî wekî madeya paşmayî peyda dibe<ref name="Human Biology.">Starr, C., & McMillan, B. (2010). Human Biology. Boston, MA: Cengage Learning. </ref>. Divê karbona dîoksîda nav xaneyan, ji xaneyên kurahiya laş de bê avêtin boy derveyî laş. Ji boy
== Pêkhate ==
Rûyê navî ya coga henaseyê bi [[Rûkeşexane|rûkeşexaneyan]] ve dapoşî ye. Di nav rûkeşexaneyan de hin xaneyên derdanî hene, navê van rûkeşexaneyan [[Xaneya goblet|xaneyên goblet]] e<ref name="Human biology"/>. Xaneyên goblet lîncemade (bi îngilîzî: ''mucus'') derdide. Ji ber derdana xaneyên gobletê, rûyê rûkeşexane jî bi lîncemade dapoşî ye û rûyê coga
== Beşên coga henaseyê ==
[[Wêne:
Li gor cihên pêkhate û [[Endam|endaman]], coga henaseyê dabeş dibe du beşan.
Rêz 16:
Borîhewa, liqeborîhewa û pişik jî wekî beşa xwarê ya coga henaseyê tê bi navkirin (bi îngilîzî: ''lower respiratory tract''). Pişik, borîkên hewa û sikildanokên hewayê lixwe digire.
Li gor guhaztin û
[https://openstax.org/details/books/anatomy-and-physiology]</ref>.
=== Devera gihandinê ===
Devara gihandinê (bi îngilîzî: ''conducting zone''). Di vî beşa coga
=== Devera henasedanê ===
|