Asîda rîbonukleyî: Cudahiya di navbera guhartoyan de

Content deleted Content added
MikaelF (gotûbêj | beşdarî)
BKurteya guhartinê tine
BKurteya guhartinê tine
Rêz 7:
=== Asîda ribonukleyî ya peyamber (Asîda rîbonukleyî ya mesajvan-ARNm) ===
Her sêmendê nukleotîdên li ser ADNyê, wekî [[KOD]] tê binavkirin. KOD ji boy asîda amînê şîfre dide ARN ya peyamber. Li ser ARN ya peyamber sêmendê nukleotîdan wekî [[KODON]] tê binavkirin. Her KODON ji boy asîdek amînî şîfre ye (ango her KODON navêkî asîda amînî ye). [[Proteîn]] ji asîdên amînî pêk tên. Proteîn li gor hejmar, cure û rêza asîdên amînan cure bi cure ne. Zanyariyên [[genetîk]]<nowiki/>î ênyên li ser ADNyê, cureya proteînaproteînan diyar dike. Di [[Xaneya navik dirustî|xaneyên prokaryotînavik dirustî]] (xaneyên êkaryotî) de ARNm di nav dendikê de ji aliyê ADNyê tê çêkirin. Ji %5ê ARNyên xaneyê ARN ya peyamber e. ARNm ya nû çê bûyî wekî peş-ARNm bi nav dibe. Bi aliyê ARN ya piçûk a dendikî û hînhin enzîman ve tê sererastkirinê. ûPaşê wekî ARNm ji dendikê derdikeve û diçe nav sîtoplazmayê. Ji zîncîrek ADNyê çêkirina ARNm wekî nivîsandin ([[transkrîpsiyon]]) tên binavkirin. Enzîma bi navê ARN polîmeraz çêkirina ARN ya peyamberê hesan dike. ARN ya peyamber bi [[ribozom]] ve girê dibe. Xwendin ([[translasyon]]) a KODONan li rîbozom pêk tê. Li gor KODONên li ser ARNm, ARNt ji [[sîtoplazma]]yê asîda amînî vediguhezîne rîbozomê. 64 cureyên ARNm heye. ARN ya peyamber ne ji boy carek, lê dibe ku gelek caran li pêş hev ji aliyê rîbozoman bên xwendin.
 
=== Asîda ribonukleyî ya rîbozomî (ARNr) ===
ARNr li dendikoka xaneyên eukaryotiyannavik dirustî, ji hêla ADNyê tê çêkirin. ARNr tevlê pêkhateya rîbozoman dibe. Giraniya rîbozom bi %40î ji proteîn û %60î ji ARN ya rîbozomî pêk tê. ARNr ya li binebeşa gir ya rîbozomê wekî enzîma rîbozîm tê bi nav kirin. Rîbozîm di navbera asîdên amînî de bendên peptîd ava dike û asîdên amînî bi hev re girê dide. Di nav xaneyê de ARNya herî zêde ARNr ye. Ji %80yê ARNya xaneyê, ARNr ye.
 
=== Asîda ribonukleyî ya hilgir (ARNt) (Asîda rîbonukleyî ya transfer) ===