Pişika mirovî: Cudahiya di navbera guhartoyan de

'''Pişik'''<ref name="KURMANCÎ7"> KURMANCÎ, rojnameya taybetî ya enstîtuya kurdî ya Parîsê .Hejmar 7. </ref><ref> Bektaş H, Anatomîya Bedana Mirov.(2004),weşanên Deng.Stembol. ISBN 975-7011-32-0 </ref> , '''sî''' an jî '''siy''' (bi îngilîzî:''lung'') endama bingehin a [[Koendama henaseyê|koendama henasê]] ye.

Alûgorkirina gazan a di navbera [[Xwîn|xwînê]] û hewaya derve, di nav pişikan de rû dide.

Cotek pişikên mirov heye, di nav [[Singekelên|singekelênê]] de. Pişik bi şeweya qoçekî ne. Aliyê jorê pişikê zirav û glover e, binê pişikê fireh û çal e û li ser qoqiza navpençikê de cih bû ye<ref name="Human biology">Sylvia S. Mader, D., & Windelspecht, M. (2015). Biology (12th ed.). New York, NY: McGraw-Hill Education. </ref>. [[Dilê mirov]] di navbera herdu pişikan, nezikê pişika çepê de cih digire. Loma pişika çepê ji ya rastê piçûktir e<ref name=" Anatomy and physiology">Waugh, A., Grant, A., Chambers, G., Ross, J. S., & Wilson, K. J. (2014). Ross and Wilson anatomy & physiology in health and illness 12th ed.</ref>. Pişka rastê sê pil, pişka çepê du pil e<ref name="OpenStax, Anatomy & Physiology"/>. Her pilên(bi îngilîzî:''lobe'') pişkê jî di nav pişikê de dabeş dibin boy pilên hê hûriktir ên bi navê pilok( bi îngilîzî: ''lobule'')<ref name="Anatomy and physiology"/>. Dora pişikan bi perasûyan û [[Navpençik|navpençikê]] dagirtî ye. Pişik pêkhateyek nerm e , dişibe îsfencê<ref name="Villee"/> û hertim bi hewayê tijî ye. Pişik rasterast bi singekelênê ve giridayî nin in, derveyê pişikan bi perdeya pilûr ve dapoşî ye. Perdeya pilûr ji du çînan pêk tê. Çînek pilûrê bi pişikan ve, çîna din jî bi diwarê singekelên û navpençikê ve girêdayî ye. Valahiya navbera çînên pilûrê, wekî kelêna pilûr bi nav dibe<ref name="Villee">Villee, Claude Alvin, et al.( 1989) Biology. 2nd ed., Saunders College Publishing. ISBN 0-03-023417-4 </ref>. [[Xane|Xaneyên]] pilûrê, şileyek der dide nav kelênê, ev şile di navbera pişik û derûdora pişikan de lêkxişandinê kêm dike<ref name="Leland G">Johnson, Leland G. (1987 )Biology. 2nd ed., Wm. C. Brown,. ISBN 0-697-04972-8 </ref>. Liqê borîhewa, [[Sîstema lîmfê|lûleyên lîmfê]], [[xwînber]] û [[Xwînhêner|xwînhênerên]] pişikê di heman cih de dikevin nav pişikê an jî ji pişikê derdikevîn, ev cih wekî devê pişikê kar dike, navê vê beşê, hîlûm e (bi latînî: ''hilum'')<ref name="visualizing-human-biology">Ireland, K. A. (2010). Visualizing Human Biology. Hoboken, NJ: John Wiley & Sons. </ref>.

[[Qilqancik|Borîhewa]] di singekelenê de şax dide boy du liqên borîhewayê. Her yekê liqê borîhewayê dikeve nav pişikek. Liqên borîhewayê di nav pişikan de şax dide boy liqê borîhewayên ziravtir û hê ziravtir<ref name="Leland G"/>. Ev şaxdayîn di nav pişikê de 9-12 car dubare dibe<ref name="Human anatomy">McKinley, Michael P.(2010) Human anatomy.3rd ed. McGraw-Hill Higher Education ISBN 978–0–07–337809–1 </ref>. Bi her şaxdayinek, liqê borîhewayan hê zirvtir dibin. Liqê borîewayên ko tîreya wan ji yek mîlîmetreyê ziravtir e, êdî wekî borîkênhewayê tê bi navkirin<ref name="Human anatomy"/>. Dîwarê liqê borîhewa yên stûr, [[Kirkirag|kirkiragî]] ye, lê borîkênhewa bêkirkiragin. Di kotahiya borîkênhewayê de sikildanokên hewayê hene. [[Sikildanok]] pêkhateyên bi şeweya guşiya tirî ne<ref name="OpenStax, Anatomy & Physiology">OpenStax, Anatomy & Physiology, OpenStax ,2013 [https://openstax.org/details/books/anatomy-and-physiology]</ref>. Bi [[Lûleya xwînê|lûleyên xwînê]] dorpêçî ne. Tîreya sikildonakan 0.25- 0.5 mîlîmetre ye<ref name="Human anatomy"/>. Herdu pişik bi qasî 300 milyon sikildanok lixwe digirin<ref name="Human biology"/>. Ji ber hebûna borîkênhewa û sikildanokan rûyê navî yên pişikan bi qasî 70 m² fireh dibe<ref name="OpenStax, Anatomy & Physiology"/>. Ev rûyê fireh alûgora gazan hêsantir dike.

Guhaztin û alugorkirina gazên [[oksîjen]] û [[Duanoksîda karbon|karbona dîoksîdê]] di navbera xwîn û hewayê de, karê sereke yê pişikan e<ref name="OpenStax, Anatomy & Physiology"/>. Ango oksîjena hewayê di pişikanda derbasî xwînê dibe, herwiha karbona dîoksîd a nav xwînê jî ji pişikan derbasî hewayê dibe<ref name="Human biology"/>. Xwîna kêmoksîjenî, bi navbeynkariya xwînber û xwînberokên pişikê, ji dil digihîje sikildanokan. Xwîna têroksîjenî jî ji pişikan bi rêya xwînhênerok û xwînhênerên pişikê ber bi dil ve tê guhaztin. Pişik ne bi tena serê xwe, lê bi alîkariya navpençik û masûlkeyên parsûyan, guhaztin û alûgorkirina gazan dike<ref name="Anatomy and physiology"/>. Henase girtin û henase dayîn di bin kontrola koendama demarî de rû dide.