Îtalya: Cudahiya di navbera guhartoyan de
Content deleted Content added
→Herêmên Îtalyayê: Min Toscana wekî Toskana nivîsand. Etîket: Guhartina mobîl Guhartina malpera mobîl |
Kurteya guhartinê tine |
||
Rêz 37:
Ji layê dirokî ve ji ciwantrin welat li cîhanê, ji berko welateke pire ji şûnwarên kevin. Welatê padişahê fela ye (hizretî Îsa), welatê muzexaneyan e, welatê muzîkê ye. Welateke xodan dîrokeke herî kevne di warê şaristaniyetiyê da. Çunkî [[Împeratoriya Romayî]] bi dirêjahiya çerxan deshelatdarî li wê deverê di kir. Bi taybetî di warê bînasazî da ya aktîv bu.
Ji ber ku li cihûya erdnîgarî ya navîn li Ewrûpayê Başûr û Mediterranean, Îtalya dîrokî ji bo xerîb û gelan xanî bûye. Ji bilî gelên pirrjimar, di tevahiya rojavayê Îtalyayê de belav kirin, pir girîng e ku mirovên Italya-Ewrûpayê ye ku navê nîvrojava wê, ji destpêka klîmîk ve, navê Phoenix û Carthaginîyan piranî kolonyayên Îtalyayê ava kirin, Yewnaniyên rûniştinên li navê navê Magna Graecia ya başûrê Îtalyayê ava kirin, lê belê Etruscans û Celts bi navendî û bakur Îtalya rûniştin. Eşîra Îtalî tê zanîn ku Latins di Padîşahiya Romayê de, di sala sedsala 8'an de, ku ji dawiyê ve dewletek Senator û Gel e. Komara Rûsyayê dest pê kir û cîranên xwe li seranserî li seranserê cîhanê, piştre dirêjkirin û parçeyên Ewropayê, Afrîka Bakur û Asyayê. Bi sedsala BZ ya yekemîn, Împaratoriya Romayê wekî hêza serdestî ya Mediterranean bû û navenda çandî, siyasî û dînî ya Rojavayîbûna Rojavayê bû, bûye Pax Romana, di dema 200 salan de, ku qanûniya Îtalya Îtalya, teknolojî vekir , aborî, huner û edebî pêşxistin.
Îtalya li welatê Romayî û metropolê ya împaratoriyê dimîne, ku mîrateya di belavkirina globala çand, hikûmetê, xiristî û lîpîteya latînî de tê dîtin. Di dema Agahiyên Navîn ên destpêkê de, Îtalya di hilweşîna sosyalopîtîk û êrîşên berbiçav de, lê ji hêla sedsala 11-ê, bajarokên pirrjimar û welatparêzên maritime, piranî li herêmên bakur û navendî yên Îtalya, bi rêya bazirganî, bazirganî û banking, ji bo kapîtalîzma modern modern. Ev piraniya dewletên serbixwe wekî Asyayê û Rojhilata Navîn, pir caran demokrasî yên feedsal ên ku li seranserê Ewrûpa çêtir bûne demokrasî mezintir dikin. Lêbelê, parçeyek navendî ya Îtalyayê di bin kontrola Dewleta Papal a Nukleer a Nukleer, di dema sedsala 19emîn de, di encamê de bi encama serkeftina serkeftî ya Byzantine, ereb, Norman, Angevin, Aragonese û xelata din ên biyanî yên mezin herêmê.
Renaissance di Îtalyayê de dest pê kir û li dora Ewropayê belav kirin, ji berjewendiya nûjeniyê di însanîzm, zanist, lêgerîn û hunerî belav kirin. Çanda Îtalî dihêle, pisporên hunermend, hunermend û polymediyan çêbikin. Di dema Agahiyên Navîn de, lêgerînên Îtalî ji rêyên nû yên Rojhilata Navîn û New World-yê, ji bo alîkariya ku di Rengdêriya Rûsyayê de Ewrûpa de alîkar dikin. Lêbelê, hêza bazirganî û biyanî ya Îtalya bi veguhestina rêyên bazirganî ya ku li Mediterranean ve hatibû avêtin.
Di heman demê de, sedsala ku di navbera bajêr-Îtalya-Îtalî de, wekî Şerê Îtalî di 15-ê û 16-ê, 16-ê de, dora herêmê veşartî derketin, û wê paşê hatibû vekişandin û ji hêla hêza Ewrûpayê, wekî Fransa, Spanyayê û Awustrîs belav bû. Bi sedsala 19'emîn de, neteweperweriya Îtalyayê bilind dibe û ji bo kontrola biyanî ji berevajoya demokrasî ya sîyasî ya sîyasî yên sîyasî digotin. Piştî sedsala dagirkeriya biyanî û parçebûna sîyasetê, Îtalya bi temamî yekîtî bû 1861-ê, desthilatdariya Îtalya desthilatdariya hêzek mezin.
Ji destpêka sedsala 19'emîn heta sedsala 20'emîn zûtirîn, Îtalya li bakurê zûtirîn pîşesazî kiriye, û împaratoriya kolonyaliyê wergirtiye, dema ku başûrê başûr xurt kir û ji hêla pîşesaziyê ve tê vebirin, dihêle mezin û bandorek mezin.
Tevî ku di yekemîn Şerê Cîhanê de, li Îtalya di demeke krîza aborî de û astengiya sosyal ketibû, di sala 1922ê de dîktatoriya faşîst ketin. Di beşdarî Şerê Cîhanê II de li ser Axa Şerê dawî, têkçûna aborî û Şerê Şerê Îtalî. Piştî azadiya Îtalya û zêdebûna berxwedanê, welatekî padîşah derxistiye, Komara demokrasiyê ava kir û ji bo pêşkeftineke aborî ya welêt dixwest, welateke mezin xurt dibe.
Îro, Îtalya tête welatên yekbûyî yên çand û aborî yên cîhanê tê dîtin, bi rêjeya aborî ya cîhanê ya cîhanê û sêyemîn li Eurozone ji aliyê GDP ve tê navnîşkirin. Îtalya şeşemîn-dewlemendiya netewî ya cîhanê ye, sêyem-herî banka zêrîn ya zêrîn ya navendî ya navendî, û jiyanek mezin e. Welatekî aboriya herêmî û global, aborî, leşkerî û karûbarên dîplomatîk dike. Ew hêzek herêmî ye û desthilatdariyeke mezin e, û leşkerî ya herî mezin a heştê cîhanê ye. Îtalya yekînamek û rêberê sereke ya Yekîtiya Ewrûpayê ye û endamê gelek saziyên navneteweyî, di nav de NY, NATO, OECD, OSCE, WTO, G7, Yekîtiya Ewrûpayê, Giştî, Konseya Ewropayê , Yekbûyî ji bo Consensu
== Herêmên Îtalyayê ==
| |||