Foton: Cudahiya di navbera guhartoyan de

Content deleted Content added
Kurteya guhartinê tine
MikaelF (gotûbêj | beşdarî)
BKurteya guhartinê tine
Rêz 1:
{{Bêçavkanî}}
Di [[fîzîk]]a nûdem da, '''foton''' yek ji [[keriyê hîmanî|keriyên hîmanî]] ye ko berpirsyara diyarokên [[karevayî-asinrevayî]] ye. Ew navgînî ya karlêkkirinên karevayî-asinrevayî dikit û hemî coreyên [[ruhnahî|ruhnahiyê]] pêkdiînit. Fotonê [[baristeyê neguhêr|baristeyekê neguhêr]] ê hevberî sifirê heye û bi lezeka neguhêra ''c'', leza ruhnahiyê di valahiyê da, dimeşit. Lê dema made hebit, foton an dihêt [[vemêhtin (tîdana karevayî-asinrevayî)|vemêhtin]] an jî [[enerjî]] û [[lezbarî|lezbarîyekê]] (momentumekê) vediguhêzit ko digel [[ferekans]]a wê hevrêje ye. Wekî hemî [[kuantom]]an fotonê saloxetên keriyanî (particle) û pêlanî (wave) hene û [[duaniya kerî-pêl]] ji xwe nîşan didit.
 
Têgeha nûdema fotonê hêdîhêdî ji salên 1905ê heta 1917ê bi bizavên [[Gejanur Saylak]] peyda bû, dema wî dixwest dîtinên xwe ji hindek ceribandinên li ser ruhnahiyê şirove bikit ko bi modela pêlanî ya kevin ya ruhnahiyê nedihatin şirvekirin.
 
Foton, zerreyên pir pir nisbî( (ligor û li ser esasa tištêntiştên din) ne û mumkine ku temenê wan tenê bi qasî kêlîyek bin, lê heman dema pir pir kurt, dibe ku ji bo me bi qasî çend milyard salan yan çend sed milyon caran ji [[temenê Cîhanê]] jî, zêdetir were Zanînzanîn!
 
{{kurt}}