Komara Kurdistanê: Cudahiya di navbera guhartoyan de

Content deleted Content added
Rêz 133:
 
== Rûxana Komarê ==
Bi dûçûna hevpeymana li Çileya 1942an de ji aliyê Îran-Sovyet û İngilîzan hatiye destnîşan kirin diviyabû ku İngilîz û Sovyet piştî şerê cîhanî, di 6 mehan de ji Îranê derbikevin. Lê berî vekişînê Sovyetan li gel Îranê hevpeymanek dî destnîşan kiribû ku têkiliyên sovyet û îranê ên aborî dê her dewam bikin û her wisa hatibû gotin ku pirsgirêka Azerbaycanê(Kurdistan jî di nav de) pirsgirêka navxweyî Îranê ye û divêt îran bi awayek aştiyane vê pirsgirêkê çareser bike.24ê Adara 1946ê de leşkerên Sovyetan dest bi vekişandinê kirin. Dema vekişîna hêzên Sovyetan li rojavayê Îranê xelas bû hêzên leşkerî yên Îranê berfanbara 1946an de bi alikariya hêzên DYAyê êrîş bir ser Azerbaycan û Kurdistanê<ref>McDowell,Modern History of Kurds,London,Tauris 2000, r.242</ref>. Hêjayî gotinê ye ku givaşa DYA tesîrbar bû li ser vekişîna Sovyetan.
 
Piştî îlankirina Komarê, Yekîtiya Sovyetê desteka ku dida Qazî Mihemed û Azeriyan paşve hêdî hêdî kişand û dest bi vekişîna leşkerên xwe kirin. Ev vekişîn atmosfereke sar di navbera gelên Kurd û Azerî de. Her çend reşbînî ketibe nav van her du gelan de jî, hê jî hêviya wan hebû ku pirsgirêkên wan werin çareser kirin. Piştî vekişîna Sovyetan, Kurd û azeriyan li derê Tahranê dida ku pirsgirêkên wan werin çareser kirin. Bi serokatiya Pîşeverî di nav heyetê de Seyfî Qazî jî hebû ku nûnerê Kurdan bû, çûn Tahranê û 13ê xizîrana 1946ê de hevpeymanek di navbera heyetê û hikûmeta îranê de hate destnîşan kirin. Bi dûçûna vê hevpeymanê <ref>Soğuk Savaşın İlk Çatışması İran Azerbaycanı, Cemil Hasanlı, r. 450</ref>;
*Dahatûyên li Azerbaycanê û Kurdistanê tên kom kirin dê %75ê li herêmê bimîne, %25 jî dê biçe Tahranê.
Line 141 ⟶ 143:
Her çend ev hevpeyman hatibe destnîşan kirin jî, hikûmeta Îranê li ser gotina xwe nema û serokwezîrê Îranê Kavam di 21ê mijdara 1946ê de got ku ji bo ewlehiya hilbijartinên 7ê berfanbarê li Îranê, dê leşkerên Îranê biçin her derê Îranê. 4ê berfanbara 1946an de hêzên Îranê êriş li ser Azerbaycanê dan destpê kirin. Di 14ê berfanbara sala [[1946]]'an de, hêzên Artêşa Îranê Paytexta [[Azerbaycan]]ê bi destxistin û ber bi Mehabadê ve meşiyan. Hêzên Rejîma Îranê, bi desteka [[Brîtanya]], di 17'ê berfanbara sala 1946'an de, Komara Kurdistanê ya li Mehabadê hilweşand.20ê berfanbarê de hemû Kurdistan û Azerbaycan hate dagir kirin. Serokê Azerbaycanê Pîşeverî ber bi Sovyetan ve reviya lê Qazî Mihemed soza anî cih. Li Mehabadê di merasîma sazkirina Komara Kurdistanê de, Qazî Mihemed wiha sond xwaribû{{çp}}:
{{jêgirtin|Bi mezinahiya Xwedê, rumetiya Qur'ana Kerîm, li ser welat û ala min, ez sond diwxim, heta dilopa dawî ya xwîna min û nefesa min a dawî, bi can û malê xwe, di rêya azadiyê de, ji bo alên me li azamanan pêl bidin, ez'ê têbikoşim}}
 
Piştî rûxandina Komara Azerbaycanê ji layê dewleta Îranê ve bi awayeke xerab, di nav Komara Kurdistanê de jî tirs çêbû. Gelek eşîrên piştgirî didan Komarê ji komarê veqetîn. Piştî ku hate zanîn Kurdistan nikare xwe li dijî dewleta Îranê biparêze; Serokayetiya Komara Kurdistanê li Miyandûabê xwe teslîmî General Humayunî kirin.
 
Qazî Mihemed, Wezîrê Parastinê [[Seyfî Qazî]] û birayê wî [[Sadrî Qazî]], li meydana Çarçira ku lê Komara Mehabadê hatibû îlankirin, di 31'ê adara [[1947]]'an de hatin dardekirin.
 
 
Bi dûçûna hevpeymana li Çileya 1942an de ji aliyê Îran-Sovyet û İngilîzan hatiye destnîşan kirin diviyabû ku İngilîz û Sovyet piştî şerê cîhanî, di 6 mehan de ji Îranê derbikevin. Lê berî vekişînê Sovyetan li gel Îranê hevpeymanek dî destnîşan kiribû ku têkiliyên sovyet û îranê ên aborî dê her dewam bikin û her wisa hatibû gotin ku pirsgirêka Azerbaycanê(Kurdistan jî di nav de) pirsgirêka navxweyî Îranê ye û divêt îran bi awayek aştiyane vê pirsgirêkê çareser bike.24ê Adara 1946ê de leşkerên Sovyetan dest bi vekişandinê kirin. Dema vekişîna hêzên Sovyetan li rojavayê Îranê xelas bû hêzên leşkerî yên Îranê berfanbara 1946an de bi alikariya hêzên DYAyê êrîş bir ser Azerbaycan û Kurdistanê<ref>McDowell,Modern History of Kurds,London,Tauris 2000, r.242</ref>. Hêjayî gotinê ye ku givaşa DYA tesîrbar bû li ser vekişîna Sovyetan.
 
Piştî rûxandina Komara Azerbaycanê ji layê dewleta Îranê ve bi awayeke xerab, di nav Komara Kurdistanê de jî tirs çêbû. Gelek eşîrên piştgirî didan Komarê ji komarê veqetîn. Piştî ku hate zanîn Kurdistan nikare xwe li dijî dewleta Îranê biparêze; Serokayetiya Komara Kurdistanê li Miyandûabê xwe teslîmî General Humayunî kirin.
 
===Sedemên Rûxanê===