|
| sal destpêk = BZ [[678]]
| sal dawî = BZ [[549]]
| al =Med (Mad)
| nîşan =
| nexşe = Median Empire.svg
| paşê1_rûpel = Împeratoriya Hexamenişî
}}
[[Wêne:Median Empire.jpg|thumb|Împeratoriya MêdîMedî li [[Rojhilata navîn]]]]
[[Wêne:PLATE2BX.jpg|thumb|MêdîMedî li gor wêneyekî almanî (li dora 1860-80)]]
'''MêdîMedî''' an jî '''Madî''' [[îranî|Ariy]]ên berî tên nas kirin ku hezar sala berî zayînê, li rex [[Deryayê Xezer]] (Kaspî, Mazenderan) bi rojavaya [[Asya]] bar kirine. Di pirtûka pîroz a [[Avesta]]yê de hatiye ku ew diyar mîna [[bihuşt]]ê ye.
Mêd'''Med''', '''Medya''' an jî '''Madiya''' navê bereke dîrokî û desthilatdariya wan e. MêdiyanMediyan li xaka ku [[Kurdistan]], [[Îran]] û parçeyek ji [[Anatolî]] û [[Mezopotamya]]yê desthilatî kirine.
Di demên kevn de ji rojhilat, başûrê [[Kurdistan]] û başûrê [[Azerbaycan]]ê re ''MêdaMeda piçûk'' û ji [[Çiyayê Zagros]]ê û cihên wê ye din re jî ''MêdaMeda mezin'' dihate gotin. Paytextê Med bajêrê [[Ekbatana]] bû.
MêdiyanMediyan kari ku, yekemîn Împeratoriya heri mezin a Dema xwe ya Îraniya damezirînin, berî ku [[Kûruş]]ê mezin împeratoriya Îraniya bi têkeliya mediyan û persiyan damezirîtên. Rola MêdanMedan ji ber wê yekê girîng e, ku sebeba desthilatiya Îraniyan ser Rojavayê [[Asya]] bûn.
== Nav ==
Çavkaniya Nav ê ku gel, ziman û niştîmanê MêdiyanMediyan nîşan dide, ji navî Erdnasiya zimanê ariya kevnê yê ye, kîjan di farsiya kevn de wek "Made(h)-" e.<ref name=Tavernier/> Wateya rastiya vê peyvê, ne bi cî de ye.<ref name=Tavernier/><ref>{{harv|Diakonoff|1985|p=57}}</ref>
Zimannas [[Wojciech Skalmowski]] pêşniyar dike ku têkiliya peyva [[Zimanê proto-hind-ewropî|Zimanê proto-hind-ewropiyê]]: "mêdmed(h)-" bi maneya "navend, di nav de ye", bi ya Hindûwa kevn "madhya-" û ya ariya kevn "maydiya-" ê wateyên wek hevin.
Di zimanên neviyên wan de: [[latînî]] "medyum", [[yewnanî]] "meso" û [[almanî|cermenî]] "mittel" ê de jî eynî wate tê dîtîn.<ref name=Tavernier>{{harv|Tavernier|2007|p=27}}</ref>
Gelê MêdîMedî bi vê navî hatûn nîşan kirin, di nivîsên qedîm de.
Gorî "[[Dîroka Herodot]]";<ref name="Herodotus-vii-62">(Herodotus [http://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Hdt.+7.62.1 7.62.1])</ref> "''Hemû gelên qedîm MêdiyanMediyan re digotin Arî, dema [[Mêdêa]], ya Kolxî, ji Atînayê hatû cem wan, wan navê xwe guherandin.''"
== Çavkanî ==
| 