Proteîn: Cudahiya di navbera guhartoyan de

Content deleted Content added
wêneyek lê zêde kir.
BKurteya guhartinê tine
Rêz 7:
Zanyariyên genetîk ên li ser [[ADN]]yê, cureya proteînan dîyar dike Proteînên her cureya zîndewer ji boy wî taybet e. Tenê cêwiyên yekhêkê bi hemû cureyên proteînên xwe hevyek in.
 
Di her xaneyek mirov de proteîn heye. Lê cureya proteînên di nav [[Şane (biyolojî)|şane]] û endamên(lebatên)[[endam]]ên mirov jî ne wekhev in. Wekî mînak proteînên [[xane]]yên masûlkeyan ji yên [[kezeb]] û mejû cuda ye. Proteîn di nav [[rîbozom]]an de li gor fermana ADNyê tê çêkirin
Xaneya hişk(zuha) bi %50yê giraniya xwe ji proteînan pêk te. Di laşê mirov de bi dehhezaran proteinên cur bi cur heye. Ne tenê xaneyên mirov lê di xaneyên hemû zîndeweran de proteîn heye. Bi gelemperî, proteînên xaneyên riwekan ji yên ajal û karokan kêmtir e. Asîdên amînî bi benda peptîdê bi hevre girê dibin. [[Benda peptîdê]] di navbera koma karboksîlî ya [[asîda amînî]] ya pêş û koma amînî ya asîda amînî ya paş ve tê avakirin. Du heb asîdên amînî bi dehîdrasyonê bi hev bên girêdanê molekulek dîpeptîdê çê dibe. Sê hev asîdên amînî bi dehîdrasyonê bi hev bên girêdanê molekulek trîpeptîdê çê dibe. Gelek molekulên asîdên amînî bi dehîdrasyonê bi bendên peptîdê bên girêdan, wekî [[polîpeptîd]] tên bi nav kirin.
 
Rêz 15:
! Cureya Proteînan. !! Erka Proteînan !! Mînak
|-
| Proteînên enzîmî || Lezandina reaksiyonên kîmyayî|| [[Pepsîn]], [[amîlaz]] enzîmên ji proteîn çêbûyî ne. Ji boy [[dehandin]]aherisîna adanên polîmer kar dike.
|-
| Proteînên binyatî || Destek || Aktîn û tubulîn proteînên [[kakûtê xaneyê]] ne. Di nav hestî û kirkirokê de proteîna kolojenê heye. Proteîna keratînê por û neynokan çê dike.
Rêz 21:
|Proteînên enbarî || Enbarkirina asîdên amînî || Spika hêkê ji proteîna bi navê albûmîn çê bûyî ye. Embrîyo di hundirê hêkê de bi asîdên amînî yên albûmînê xwedî dibe. Kazeîn proteîna şîr e û ji bo dergûşan çavkaniya asîdên amînî ye.
|-
|Proteînên hilgir ||Guhestina madeyan || Proteînên hilgir ên li ser [[parzûna xaneyê]], navbeynkariya veguhastina madeyan dike ku wê bikevin xaneyê an jî ji xaneyê derkevin. Di xaneyên sor yên xwînê (erîtrosîtXiroka sor|xirokên sor) de proteîna [[hemoglobîn]]ê oksîjenê ji pişik dikşîne xane û şaneyan.
|-
| Proteinên sehker||Li hember hişyarkerên kîmyayî bertek nîşan dayin. ||Proteînên li ser parzûnê li hember hormonan hişyarî didin xane û lebatokan[[endamok]]an.
|-
| Proteînên hormonî || Mînak |Rêkirina çalakiyên xane û şaneyan || [[Însulîn]] hormonek proteînî ye, ji xaneyên pankreasê avzê dibe û çavdariya asta [[Nexweşiya şekir|şekira xwînê]] dike.
|-
| Proteînên girjbûnî û motorî || Livîn || Aktîn û mîyozîn proteînên xaneyên masûlkeyan e. Rîşik(cilium) û dûçik(flagellum) ên xaneyê bi alîkariya mîkrotubulan dilivin. [[Mîkrotubul]] proteîn e.
|-
| Proteînên berewaniyî || Li hem ber nexweşiyan, parastina zîndeweran || Antîkor[[Dijeten]] ji proteîn çêbûyî ye, xwe li rûyê bakterî û vîrusan digirin û mîkroban tune dikin.
|}