Tê zanîn ku nêzikî 5000 hezar salê ku kurd li meletiyê dijîn. KraliyetaKeyaniya kevnar a komangane (nemrut) di nav gel de bi navê ne-mir ango ne mirî ilahi tê qebûlkirin hikûm kiriyê. KralêKeyê asur Sanherib (p.z. 705-p.z. 681) li meletiyê hukumdar bûye. B.Z di sedsala 4'an de kralêKeyê mekedon a aleksendır[[Îskenderê Mezin]] Meletiyê dagir kir piştrê bi rêzê ve med, faris, Bizans u selçûqî bi rê ve kiriye. Her çiqas hikûmdar gûheriye jî gel çand û ola xwe winda nekiriye.dema osmaniyan de sultanê zulumkar ê Yavuz Sultan Selim kurdên elewî qetilkiriye lê heman minteqê kurdên elevielewi û hewvelatiyên ne misilmanan di nav xwe de xwedî derketiye wan veşartiye û parastiye. Eşîra herî mezin a li meletiyê dirêjan te zanin wexta osmaniyade xwasteka asimilekırına dirêjan de çen eşirên turkuman bı hatiye cıhkırın lê heman eşir kurd bine çanda tırk bı ber kurde hunda biye dırêjan kırşehir konya haymana polatlı veji iskan hatibi kırınjı çogu koçerbun bı serhev hatin u nıha çend qeza u derveyê meletiye semsur sêvas u teybeti lı meletiyê dıjın manaya navê heman eşiretê dı-rê-jan Di ango duvıgê kırın pêkanin çıkırın têt bı karanin RÊ manaya sıkak kolan cahde ango rê hatiye gotın a dawiji JAN ku manaya wê kul dert xem çiik tê bı karanin ango daku herkes bı zanit bı tirki DI (yapma eki ) RÊ (yol)JAN (dert) anlamındadır ango rê dıçe dert gırıt (yol gider dert )(alır )mana wê ewe nawê eşire ê tê zanin rodi bu pişti ku kanunên iskanın ê osmanliya bı nave dırêjan hate bı naskırın hejmara van niziki 800,000 kesiye.
