Yewnanistan: Cudahiya di navbera guhartoyan de

Content deleted Content added
Mehk63 (gotûbêj | beşdarî)
Agahî kirê.
Etîket: Guhartina mobîl Guhartina malpera mobîl
Kurteya guhartinê tine
Rêz 27:
| nexşe_sernav =
}}
'''Yewnanistan''' (bi fermî '''Komara Yewnanistanê''') an '''Grekistan''' an jî '''Yûnanistan''' [[welat]]eke li başûr-rojhilatê [[Ewropa]] ye û beravê [[Derya Spî]] ye. Axa Yewnanistanê digihêjê [[Albanya]]yê, [[Komara Makedonyayê]], [[Bulgaristan]]ê û [[Tirkiyê]]. Paytextê Yewnanistanê [[Atîna]] ye. Yewnanistan endamê [[NATO]]'ê û ji 1981'ê ve endamê [[Yekîtiya Ewropayê]] ye.Ew delîlên pêşî yên pêşniyarên mirovên li Başûrê Balkansê, ji 270,000 BC ye, di navenda Yewnanistanê de li Petroftona cave tê dîtin. [30] Her sê qonaxên temenê kevir (Paleolîtîk, Mesolîtîk û Neolîtîk) di Yewnanistanê de, wek mînak di Franchthi Cave de têne nîşandan. [31] Rûniştiyên neolîtîk li Yewnanî, ji BZ-7 millennium dostî, [30] gelek welatan li Ewropayê ye, ji ber Yûnanî li ser rêya ku çandiniya ku ji Rojhilata Navîn ve ji Ewropayê ve belav dibe. [32]
 
Fresco rizualeya Minoan nîşan dide "le leaping", di Knossos de hat dîtin
Yûnanî ku li Ewropa pêşîn pêşerojên pêşerojên pêşîn di Ewrûpa yekemîn de ye û li cihê şaristaniya rojavayî ye, [33] [34] [35] [36] destpêkê bi bi kulturî çolclîkî li ser deryaya Aegean li nêzîkî 3200 BC, ] Şemitiya Minoan li Crete (2700-1500 BC), [36] [38] û hingê hingê şaristaniya Mycenaean li ser bingeha (1900-1100 BC). [38] Ev şaristaniyên nivîskî hene, nivîskî Minoans di nivîskî ya Rêzar A û Mycenaeansan a Linear B, bi awayekî Yewnanî ve têne nivîsandin. Mycenaeşan bi destûra Minînan hêdî hûr kirin, lê li ser dora 1200-aqûb BC, di dema demekê devera herêmî de tê zanîn ku wekî Çaxê Zindana Dijminê winda dibe. [3] Ev di demeke dirêj de wekî Daneyên Agahiya Deryaya Navîn tê zanîn, ji kîjan nivîsgehên nivîskî nixwe ne.
 
Zeviyên Yewnan û kolonyayê di dema dema Archaic (750-550 BC)
Dawiya dawiya tarên kevneşopî bi 776 BC, salê lîstikên Olîmpîk yên yekem dihat e. [40] Îliad û Odyssey, nivîsarên bingehîn yên rojnamevanên rojavayî, tê bawer kirin ku ji Homer di 7 -7-an-an-anî de BZ-Homer têne çêkirin. [41] [42] Bi dawiya Dîra Ages, li seranserê Yûnanîya Yewnanî û dewletên cuda yên dinyayê, ku li deryaya Black Sea, Îtalya Başûr ("Magna Graecia") û Asyayê Minor belav kirin. Ew dewlet û kolonyayên xweşfiraziyek mezin çêbûne ku ji ber ku berbi çandî ya bêwateya bêhempa hebû, ji Yewnanistana klasîk, di armanca avahiyê, drama, zanist, mathematics û felsefeyê de tê gotin. Di 508 BZ de, Cleisthenes pergala yekemîn a sîstema demokrasî ya hikûmetê di Athenê de saz kir.
 
 
 
Paytext û bajarî herî mezina Yewnanistanê [[Atîna]] ye, vî bajarî [[Tesalonîkî]] teqîp dikê.