Wêjeya kurdî: Cudahiya di navbera guhartoyan de
Content deleted Content added
Rêz 61:
== Wêjeya kurdî a nivîskî ==
Di wêkjeya devkî û nivîskî de wê destanên kurd ên weke rûstemê zal, şahmaran, destana kawayê hesinkar<ref>[Destana Kawayê Hesinger, destan, 2009, Han, Berlin. ISBN 978-3-942735-01-8 Destana kawayê hesinger pirtûka nivîskarê kurd Abdusamet Yigit] </ref> û her wusa bi dehan destan û çîrokên kurdî wê derkevina li pêş. BI zêdeyî kurdan giranî daya bi devkî û dengbêjên kurd wê destanan wê jiberbikin û wê weke ku ew bûya ji destpêkê heta dawî wê bi awayekê levkirî wê vebêjin.
Çanda nivîskî ya kurdan, li gor çandên cîranan, ji ber ku jiyana nivîskî dereng ketiye nava rojeva kurdan, bandora xwe zêde li ser çanda devkî ya kurdan nekiriye<ref name=":1" />. Berhemên kurdî yên bi çar zaravayan hatine nivîsandin piştî [[Îslam|îslamiyetê]] hatine berhemandin<ref name=":8" />. Herçiqas xanedaniyên kurd ên mîna [[Rewadî]] (845 - 1222), [[Dewleta Hesnewiyan|Hesnewî]] (942 – 1015), [[Şedadî|Şeddadî]] (952 – 1072), [[Merwanî]] (983 – 1085), [[Hezarhespî|Fedlewî]] (1156 – 1424) û [[Dewleta Eyûbiyan|Eyyûbî]] (1172 – 1287) hatibe avakirin û di dîroka îslamê de navdar bûne jî berhemên kurdî ji serdemên wan nemaye yan jî hîç nebûye<ref name=":9">[[Abdurrahman Adak]], "''Kürtler Dil ve Edb. Maddesi''" , [[Ensîklopediya Îslamê ya Weqfa Diyanetê ya Tirkiyeyê|Îslam Ansk]]. https://www.academia.edu/30994719/Kürtler_Dil_ve_Edb._Maddesi_İSLAM_ANSİK._ISAM_.pdf</ref><ref>Hevpeyivîna Mem Wêranî bi Necat Zivingî, rudaw.net: ''Fakat Baba Tahir'den 16’ncı Yüzyıl’a kadar Kürtçe eser bilinmiyor. Her ne kadar Kürt devletleri olarak Rewadî (845 - 1222), Hesnewî (942 – 1015), Şeddadî (952 – 1072), Merwanî (983 – 1085), Fedlewî (1156 – 1424) ve Eyyûbî (1172 – 1287) olmuşsa da, Kürtçe, yazı ve edebiyat dili olamamıştır. Kürt yazar ve bilginler Arapça ile yazmıştır.''http://www.rudaw.net/turkish/interview/02072016</ref>. [[Melayê Cizîrî]] (1567/68-1640), yekem helbestvanê kurd e ku bi terzê edebiyata klasîk a rojhilatî, dîwaneke bi kurdî aniye holê.<ref>Abdurrahman Adak, ''Dîroka Edebiyata Kurdî'', Weş. Nûbihar, Stenbol, 2013.</ref> Destpêka edebîyata modern a kurdî bi [[Hecî Qadirê Koyî]] (1815 – 1897) dest pê dikê<ref name=":23">[[Dilazad Art]], ''Nêrîneke Giştî Li Ser Edebiyata Nûjen Ya Kurdî'', Heftenameya BAS. (ji candname.com, 01/05/2017). http://candname.com/nerineke-gisti-li-ser-edebiyata-nujen-ya-kurdi/</ref>.
| |||