Wêjeya kurdî: Cudahiya di navbera guhartoyan de
Content deleted Content added
B sererastkirina zimanê gotarê. |
|||
Rêz 6:
Ji bo edebiyata devkî Celîlê Celîl wiha dibêje<ref name=":2">Hasan Karacan , Rasim Başar, ''Di Kilamên Evdalê Zeynikê de “hezkirina jîyanê û daxwaza mirinê”'', International Journal of Kurdish Studies, 1/2 ( July 2015 ) http://dergipark.gov.tr/download/article-file/90136</ref>:
{{jêgirtin|Edebiyata devkî şêwe û awayê ‘vegotina çandî’ yê xelkê ye. Ji ber vê yekê ye ku li Kurdistanê, dengbejî û çîrokbêjî pir pêşketî ye û li her derê, dengbêj û çîrokbêj hene. Ev dengbêjên ku piraniya wan xwendin û nivîsînê nizanin,
Wêjeya gelerî, ji du beşan pêk tê: vegotina gelêrî û helbesta gelêrî.
Rêz 15:
'''[[Çîrokên Gelerî|Çîrok]]''' (bi zazakî ''çîroke~hikaye''), cureyek ji folklora kurdî ya devkî ye. Çîrok ji aliyekî de hînkar in, ji aliyekî de mirovan difikirîne, ji aliyekî jî şîretkar in. Di çîrokan de bi piranî kes/leheng (carcaran lehengên çîrokan ajel in) derasayî ne, xwedî hêzên derîaqil in. Herçiqas mijara çîrokên kurdî xeyalî be jî cardin bingeha xwe ji jiyana civaka kurd girtiye. Çîrok, di şevên zivistanan de li ser lêvên çîrokbêjan bi sedan sala ne ji nifşekî digihêje nifşekî din û bi vî awayî hetanî îro hatine. <ref>Mehmet Bozkoyun, ''Beşek Ji Folklora Kurdî: Çîrok'', Bingol Universitesi Yaşayan Diller Enstitusu Dergisi, Kasim 2015]</ref>
Motîfên curbicur û efsûnî derdikevin pêşberî me. Qesrên li ser ewran, bajarên heft tebeqan di binê erdê de, hûtên wekî çiyayan bilind, keçikên pêriyan, postên efsûnî, hewzên nemiriyê, beranên qemer yên dûvên wan wekî zinaran mezin, qehremanên birim, kevirên biefsûn, ajelên rê û rêberiyê nîşanî mirovan didin û her wekî din tiştên ecêb di çîrokan de cihê xwe yên taybet digirin. Di çîrokên gelêrî de, zimanekî, heta
[[Mela Mûsayê Hekarî]] di sedsala XVII. de zêdetirî 50 çîrokên kurdî yên gelêrî berhev kirine û ew bi navê [[Duru’l Mecalîs|''Duru’l Mecalîs'']] wekî pexşankî nivîsîne. Ji aliyê berhevkarî û tomarkirinê xebata herî berfireh di salên 1850î de ji aliyê [[Mele Mehmûdê Bazîdî|Mela Mehmûdê Bazîdî]] (1797-1867) hatiye kirin. Pirtûka wî ya bi navê ''[[Camiayê Rîsale û Hikayetê Ekradiyye]]'' li ser edebiyata kurdî ya gelêrî ye. Tê de 3 meqale û 40 çîrokên gelêrî hene.<ref>Ramazan Pertev, ''Edebiyata Kurdî ya Gelêrî'', [[Weşanên Avesta|Weş. Avesta]], Stenbol 2015</ref>
Rêz 70:
Tekstên wêjeyi yên herî kevn ku gehiştiye îro bi zaravayê hewramî hatine nivîsîn<ref name=":6">Ji bo nêrîna rexneyî bnr. [http://www.rudaw.net/kurmanci/interview/110720161<nowiki> rudaw.net]: </nowiki>''Ji Harvardê: Zimanên Kurdan 5 in'' ( 11-7-2016).[https://nelc.fas.harvard.edu/people/amr-ahmed<nowiki> Dr. Amr Taher Ahmed]: </nowiki><sub>''"Îcar kesê ku neteweperest be, dê wê axiftinê wekî rastiyeke vebir werbigire, bipejirîne û gelek pê dilxweş jî bibe ku edebiyata me kurdan ew qas kevnar e. Lê di nivîsîna Borekeyî de ji aliyê akademîk û zanistî ve gelek gotinên şaş û berguman hene ku ti bihayekî ji bo nivîsîna wî nahêlin."''</sub>
Heman hevpeyivîn: Mem Wêranî, ''Zimanên Kurdan'', Kanîzar, hejmar 7, 8 – 9/2016. https://zimannas.files.wordpress.com/2016/07/hejmar7.pdf </ref>. Bi gelemperî [[pehlewanî]] û bi taybetî jî hewramî di demekê da xwediyê statuyek gelek bilind û gewre bûn. Di eslê xwe da
==== Kilamên yarsanî ====
| |||