'''Metafizîk''' yek ji şaxên [[fîlozof]]îyêiyê ye. Di dema Şarezayiya [[Yewnana kevnare|Grek a Kevnkevn]] de fîlozofan mijarên ku li derê tixûbên fîzîkêfizîkê diman bi vî navî binavdikirin. Wê demê zanîstî wekî îro nepêşketî bû. Di dema nûjen de wate û mijarên metafîzîkê hatine guhertin. Lewra zanîstî gelek pêşketiye. Metafîzîk pirranî bu mijarên ontolojîk (ango afirandinê) re bilî dibe.
Peyva matafîzîk ji "ta '''meta''' ta '''fîzîkfizîk'''a" yê tê. Fîlozofê Grek a Kevn [[Arîstoteles]] bi navê "fîzîkfizîk" rêzepirtûkan dinivîsîne û mijarên ku tê de zehmetiyê dikişîne dihêle paşê û wan di grûbekê de kom dike. Piştî mirina wî şagirtên Arîstotales wan bi navê "metafîzîk" binavdikin, ango "yên piştî fîzîkêfizîkê" nivîsiye, "ên ji fîzîkêfizîkê wê de".
Herçendî zanîstiyên pozîtîv bipêşdikevin mijar û tixûbên metafîzîkê jî teng dibe yan tê guhertin. Niha metafîzîk bi mijarên wekî, [[hebûn]], [[afirandin]], [[têkilî]], [[dem]], [[Xwedê]], [[kozmoz]] hwd re bilî dibe.
