Melayê Cizîrî: Cudahiya di navbera guhartoyan de

Content deleted Content added
Xwedêda (gotûbêj | beşdarî)
Kurteya guhartinê tine
Etîket: Guhartina mobîl Guhartina malpera mobîl
Haco (gotûbêj | beşdarî)
Rêz 27:
 
== Jiyan ==
 
Melayê Cizîrî, zanistvanekî kurd yê ku di [[1570]] û wan de hatiye dinê. Weke ku tê gotin ji, di sala [[1640]] wan de çûya li ser dilovaniya xwe. Meleyî Cizîrî, ku mirov behsa wî bike, divêt ku mirov hinekî mezin behsa wî bikê. Ji ber ku ew ji mirovekî kî mezin bû. Bi hizre xwe re di dema xwe de gelek kifş kirinên mezin dana çê kirin.
 
Line 38 ⟶ 39:
Meleyê Cizîrî, li Cizire Botan dimene. Li wir têt nav kirin. Meleyê Cizirî li wir mezin dibê. Ew bixwe, bi [[malbat]]î ji ji wir e. Ji derûdore wî re. Ne ji deştê lê ji torê ya. Ji ber vê yekê ji, ew zû bi pêşdikeve. Malbate wî bi ahlitiye xwe ve ji digihe malbatiye mîr. Nêzîkî hevdû ne. Ya rastî ku mirov bêje, malbate wî ji bi navê heya û mazina û mîrîtiyeke wan ji heya. Bi vê yekê re mazina. Divêt ku mirov wî mazina bêne ser ziman. Malbate wî, ji ber rewş û waxtê wan xweşa, êdî ji bo [[xwandin]] û pêşketinê ji meleyê Cizirî re ji, gelek derfet derdikevine hole. Ew ji wan derfan, mezin bikar têne û û xwe bi pêş dixê. Piştî ku [[zarok]]tiye xwe li malê li [[gunde Hasetê]] Dibuhurêne, êdî ku tê dema [[ciwan]]iya xwe ji, êdî bi pêşavaniya bavê xwe re û xwedi derketine mîre botan rÊ, tê Cizîre botan û li wir bidest xwandina xwe dikê. Li wir ew xwandineke mezin dikê. Di nav ilm (hizir) de diçê. Kur dibe. Û mezina dibe. Bi vê yekê rê di demeke kin de bi [[hiş]]mediye xwe, derdikeve pêş di nav gelê de. Ji ber ku di xwandinê de jîr û bi fêhme, êdî zû bi pêş dikeve.
 
Meleyê Cizirî, bi wê zû pêşketine xwe rê, di demeke kin de xwe digihinê asteke mezine, di zanebûnê de. Bi vê yekê re, ku ew ji digihê wê qinyatê ku di hizir de mezin bûye, êdî dike ku xwe bigihinê [[zanist]]ên dema xwe û bi wan re bide û bistêne. Ji ber vê yekê ji, êdî ew bîryara xwe dide ku ji Cizîre Botan derkeve û herê herêmên din yên [[Kurditanê]]. Di wê demê de, herêmên ku navê wan hen, [[Sêrt]], [[Çemişgezeg]], [[Amed]], [[XizanXîzan]], [[Îdir]], [[Heskîf]] û hwd. Ev der, tenê derne ji wan derên ku navê wan hene. Ew ji dixweze ku xwe bigihinê wanderan.
 
Di mala xwe de, Meleyê Cizirî birayê mezin e. Ji ber vê yekê ji, piştî ku bavê wî diçê li ser dilovaniya xwe êdî divêt ku ew werê dewsa wî. Lê ew vê yekê erê neke û birayê xwe yê ku ji xwe biçûktir didêne dewsa xwe û ji wir diçê. Êdî ew te wan herêmên Kuridstanê yên ku navê wan hene û di wan de zanist wan ji hene. Piştî ku ji Cizirê Botan derdikeve, êdî tê û li gelek deverên kurdistanê dimene û wanderên ku lê dimene de ji, li wanderan, di nav civatên wan de dimene û diaxivê û xwe dide naskirin. Piştî ku diçê gelek deveran, êdî tê û xwe digihinê Heskîfê.
 
Li wir wir ji li cem [[Şêx Hisên]] dimene. Demeke dirêj ji li cem wî dimene. Li wir meleyê Cizirî xwe digihinê asteke mezin. Piştre ku demekê li wir dimen, êdî piştre tê Amede, Li amede di wê demê de mele Taha heye. [[Mele Taha]], bi zanebûn û alimtiye xwe rê mirovekî ku pir mezine û bizane ya. Meleyê Cizirî tê cem wî û li cem wî ji weke demekê dimene. Li wir ji xwe bi pêş dixe. Pir dixwene. Pir eşqa xwandina. Piştî ku demekê li wir dimenê piştre, êdî ku ew di zanebûne xwe de û di ilmê xwe de hê ji mezin dibe, êdî mele Taha qiyantê pê têne ku ew mirovekî ku alime, êdî wî dişene gundekî bi navê Sirba ku li wir [[seydeti]]yê bike û fêran bide [[faqa]]yan. Ew ji ku mele Taha jê re vê yekê dibêje û dixweze, êdî ew ji bidilekî xweşxwêş dibêje erê û piştre rê digirê û diçê wir û li wir demeke dirêj dimene û seydetiyê dikê.
 
Piştre ku demekê li wir dimene, êdî piştre careke di tê Amede û li wir hinekî di ji li Civate mele Taha dimene û dirûnihê û piştre careke dî rêya xwe digirê û tê cem Şêx Hisên Heskîfê. Piştî ku tê wîr êdî li wir ji, wê carê ji demekê dimen. Piştre ku demeke dimen, piştre rêya xwe digirê û tê Cizîre Botan. Piştre ku carek dî tê Cizîre Botan êdî li wir bidest seydetiyê dikê. Meleyê Cizîrî, li herême botana hema bêja hemûkî digerihê û wanderan dibinê. Bi mirovên herêmê yên zanist rê hemûnkan rê dirûnihê û li wan dihisenê û xwe li wan dide hisandin. Bi vê yekê qadr û qiymetê wî hê mezintir dibe.
 
Meleyê Cizîrî, piştî ku vegerihê ji, careke dî derdikeve geran û li herêman digerihê. Lê êdî ne weke berê derdikeve geran. Êdî ew demên xwe bêhtir li Cizîre Botan bi fêrdayina faqayên ji xwe re dibuhurêne. Di wê demê de ji di nivîsene. Biqasî ku em zanin. Wî li ser gelek mijarên hizrî nivîsên mazin nivîsandina. Gelek ji wan nivîsên wî ne gahana roja ma. Lê gelek ji wan ji, yên ku gahana roja ma bidev gahana roja me. Haya dawiya umrê xwe li cizîre botan dimene. Li wir li [[Medresa Sor]] ji, demeke mezin seydetiyê dikê. Gelek faqa jê fêran digirin. Gelek faqayên wî ji, dibine zanistvanên mazina, piştre. Piştre heya ku digihê dilovaniya xwe li wir dimen. Piştre ku digihê dilovaniya xwe, wî ji wî cihê ku wî lê fêr didana faqayan û şîret li mirovan dikirin, na vaqatênin. Mezele wî li wî medrese sor têt çêkirin û ew li wir têt bicihkirin.
 
Hê ji, haya iroiroj mezele wî li wire û haya iroiroj ji dimene.
 
== Pirtûkên Wî ==