Xedîce bint Xuweylid: Cudahiya di navbera guhartoyan de

Content deleted Content added
B Ghybu rûpela Xetice bint Huweylid ji Xetice bint Xuweylide re barkir
Xwedêda (gotûbêj | beşdarî)
Kurteya guhartinê tine
Etîket: Guhartina mobîl Guhartina malpera mobîl
Rêz 1:
'''Xetice bint Xuweylid''' ([[erebî]] : خَدِيجَةُ بِنْتِ خُوَيْلِدٌ‎, derdorê 555 - 619), jina [[Mihemed|Mihemed Pêxember]] e, Dema hîna nebûbûye [[misilman]] navê wê TâhireTahire bûye.
 
Di dîroka [[Îslam]]ê de cihekî gellek girîng digre. Ew bi îffet û exlaqê xwe û bi paqijiya dilê xwe di nav pîrekên Mekkê[[Meke]]yê de gellek cuda ye. Ew bi van taybetiyên xwe yên xweş di dema nezaniyê de tê naskirin.
 
Xetîce di nav ereban[[ereb]]an de ji qewmê Qureyşê ye. Malbata wê di nav Mekkê de bi dewlemendî û bi camêriya xwe tên naskirin. Navê bavê wê Huweylîd, navê diya wê Fatima ye. Xetîce bi nifşa xwe him ji alî dê, him jî ji alî bav digihîje Mihemed
 
Xetîce beriya bi Mihemed re bizewice, du car zewicîbû. Pêşî bi Atîk kurê Ezîz re zewicîbû. Ji Atîk keçikekî wê çêbibû. Atîk demek paşê miribû. Piştê mirina Atîk Xetîce ji qebîla kurên Temîma bi Ebû Hale re zewicî. Ji Hale jî keçikek û kurek wê hatin dinyayê. Lê demek paşê ew jî mir. Û Xetîce jinebî ma.
Rêz 12:
Lê rewşa Xetîce mîna wan pîrekên xizan nebû. Ew piştê her du mêrê xwe jî, neket bin destê yekê. Lewra him malbata Xetîce -wek apên wê- lê xwedî derketin û nehîştin Xetîce bibe bindestê yekê, him jî ji her du mêrên wê jî jê re mîratek baş mabû. Ji aliyek din jî jixwe . Xetîce pîrekekî pirr bi aqil û serwext bû û dikaribû ji heqê xwe derketa. Ji ber van sedeman Xetîce zehmetiyên ku pîrekên Mekke yên xizan dikşand, nekişand û nedît.
 
Lê piştê mal û milk êdî li ser milên wê mabû, ew bi bazirganiyê re mijûl dibû. Mekke welatekî girtî bû. Aboriya gelê Mekkê ji du tiştan dihat. A yekemîn ji mala Xwedê (Ke'be[[Kabe]]) dihat. A duyemîn jî ji bazirganiyê bû.
 
Gelên biyaniyên ku ji bo serlêdana Ke'bê dihatin Mekkê, Mekkiyan di wan demsalan de him li nava Mekkê him jî li derveyê Mekkê sûkan çêdikirin. Bi vî awayê him bazirganî dikirin him jî heciyan dihewandin. Di mehên din de jî qafileyên mezin kerwanê bazirganiyê bi hev re amade dikirin. Û ji bo bazirganiyê dişiyandin derveyê Mekkê wek [[Şam]] û Besra. Û li van deran malên xwe difirotin. Di van karwanên bazirganiyê de her malbat ji bo malên xwe serokek diyar dikirin û dianiyan serê karwanê. Wek [[Ebû Sufyan]]. Di pirê karwanê bazirganiyê de ew pêşengê qebîlan bû û gel di şopa wî de diçûn. Xetîce jî di van deman de bi vî karê mijûl dibû. Xetîce jî bi bazirganan re malên xwe dişiyand derveyê Mekkê. Xetîce dîsa dixwest ku malê xwe bi karwana ku diçû Şamê re bişîne. Ji bo vî karê mirovekî bi ewle digeriya ku, bi dilrehetî malên xwe emanetê wî mirovê bikirana.
Di wî demê de jî qala Hz. Muhemmed (s.X.l.) jê re hat kirin. Hz. Muhemmed (s.X.l.) di nava Mekkê de bi exlaqê xwe yê xweş, bi duristî û bi ewlebûniya xwe dihat naskirin.
Rêz 20:
Piştê ku Hz. Xetîce, Hz. Muhemmed (s.X.l.) bihîst xwest ku bi wî re peymanekî li ser bazirganiyê çêke. Hz. Muhemmed (s.X.l.) jî ji vî rewşê agahdar kir. Û pê re li ser vî mijarê axivî. Hz. Muhemmed (s.X.l.) vî pêşniyara Hz. Xetîce pêjirand û bi karwanê re çû alî Şamê. Hz. Muhemmed (s.X.l.) di vî bazirganiyê de gellek kar kir. Û bi qezencekî mezin vegeriya Mekkê. Hz. Xetîce ji vî qezencê para Hz. Muhemmed (s.X.l.) da û bi dilekî rehet wî şiyand. Li ser vî bazirganiyê bi bendê xwe Meysere re jî axivî. Lewra Meysere di vî rêwîtiyê de bi Hz. Muhemmed (s.X.l.) re bû. Û wî çi kiribû çi nekiribû tev dîtibû. Di vî rêwîtiyê de çi kiribûn hemî yek bi yek ji Hz. Xetîce re qal kir. Piştê ku Hz. Xetîce guhdariya Meysere jî kir meyla wî li ser Hz. Muhemmed (s.X.l.) ji berê pirtir çêbû. Jixwe roja ku wî dîtibû bi exlaq û rastiya wî, wî pirr ecibandibû. Ji ber vî yekê xwest ku bi Hz. Muhemmed (s.X.l.) re bizewice. Vî fikra xwe ji hevalê xwe Nesîbe re qal kir. Nesîbe bi vî agahiyê pirr kêfxweş bû. Lewra wî Hz. Xetîce pirr baş nas dikir. Û zanibû Hz. Muhemmed (s.X.l.) jî çiqas mirovekî baş e. Piştê Nesîbe bi vî fikra Xetîce agahdar bû jê re got "tu vî karê ji min re bihêle."
Nesîbe rabû û rast çû cem Hz. Muhemmed (s.X.l.) û pê re li ser fikra Hz. Xetîce axivî. Li ser vî yekê Hz. Muhemmed (s.X.l.) bi apên xwe re axivî. Apên wî, vî daxwazê pêjirandin û çûn keça Huveylîd, Xetîcê ji Hz. Muhemmed (s.X.l.)Mihemed re xwestin. Pêncsed dîrhem qelenê Hz. Xetîce dan û daweta wan li gora adetên wî demê li mala Hz. Xetîce kirin. Tê ragihandin ku dema ew zewicîn Hz. Muhemmed (s.X.l.)Mihemed bîst û pênc, Xetîce jî çil salî bû. Ji vî zewacê Qasim, Zeynep, Ummu Kulsum, Rûqiye, Fatima û Ebdullah hatin dinyayê. Lê ji van zarokan her du kurên wân, hêj pirr biçûk bûn rehmet kirin. Bi mirina van zarokên xwe Hz. Xetîce pirr xemgîn bû. Lê bi piştgiriya mêrê xwe li piya sekinî û xemgîniya wî hinek kêm bû. Piştê zewacê, Hz. Xetîce êdî bi karên dervê re mijûl nedibû. Wan karên derve êdî Hz.Mihemed Muhemmed (s.X.l.) dikir.
 
Gava Hz.Mihemed Muhemmed (s.X.l.) bû çil salî jê re ji Rebbe aleman wehy hat û ew bi peywira pêxemberiyê hat erkdarkirin. Dema wehya yekemîn ji Hz. Muhemmed (s.X.l.)Mihemed re hat ew pirr şaş bibû û tirsiyabû. Lewra hêj nû tiştekî wusa didît. Ji ber vî yekê bandorekî mezin li ser wî çêkiribû. Hz.Mihemed Muhemmed (s.X.l.) piştê wehyê hat cem Hz. Xetîce û rewşa xwe jê re qal kir. Gava Hz. Xetîce li wî guhdarî kir bi dilekî rehet jê re wusa got:
"Hey lawê apê min, qet xemgîn nebe û metirse. Bi sond dibêm, Xweda qet ewdekî mîna Te nade şermê. Lewra Tu qet derew napeyivî, emanetan diparêzî, bi merivên xwe re eleqedar dibî, cîranên xwe qet aciz nakî û bi xweşikî bi wan re rojên xwe derbas dikî. Ji xizanan re alîkarî dikî û deriyê mala xwe ji wan re vedikî. Û Tu di dema tengasiyê de alîkariya gelê xwe dikî."
 
Bi van gotinên Hz. Xetîce tirs û tengezariya Hz. Muhemmed (s.X.l.)Mihemed hinek kêm bû û dilê wî rehet bû.
Hz. Xetîce ji ola nû re bawerî anî û bû misliman. Ew di dîroka Îslamê de beriya hemî sehabeyên jin û mêr bûye misliman. Ango mislimanê yekemîn e. Û bi vî taybetiya xwe navê xwe di dîroka Îslamê da nivîsandiye.
 
Lê ji wî roj pê ve êdî rojên dijwar ji bo wan dest pê kirin. Lewra muşrîkên Mekkê ola nû nedipêjirandin. Û ji bo li ba gel jî neyê pêjirandin çi ji destê wan bihata dikirin.
Rêz 32:
An bi heqaretan an jî bi îşkenceyan mirovên bawermend aciz dikirin. Bi vî awayê dixwestin ku wan ji baweriya wan vegerînin.
 
Ji van heqaret û îşkenceyan Hz. Muhemmed (s.X.l.)Mihemed û malbata Wî jî nesîbê xwe distendin. Jixwe muşrîk jî bi taybetî li ser wan disekiniyan.
 
Di van rojên teng de û ji serî heta dawî Hz. Xetîce alîkarê Hz. Muhemmed (s.X.l.)Mihemed bû. Lewra ew ji Hz. Muhemmed (s.X.l.)Mihmed pirr hez dikir û wî baş fam dikir. Di mala xwe de, bi axaftinên xwe yên xweş jê re dibû alîkar, ji aliyek din bi mal û dewlemendiya xwe jê re dibû alîkar û piştgir. Xeynê vana malê xwe di rêya tekoşîna Îslamê de bi kar dianiya. Bi van tevgerên xwe yên xweş ew him hezkirina Resûlûllah (s.X.l.) him jî hezkirin û riza Xwedayê aleman qezenc kiribû. Lewra Hz. Xetîce hêj li dinyayê bû mizgîna bihiştê û silava Xwedayê aleman bi qasidiya Hz. Cebraîl sitendibû.
 
Rojekî Hz. Cebraîl hat cem Hz. Resûlûllah (s.X.l.) û wusa got:
"Ji Xetîce re silava Rebbê xwe bibêje."
Li ser vî yekê Hz. Resûlûllah (s.X.l.) ji Hz. Xetîce re:
"Ya Xetîce, viya Cebraîl e û ew ji te re silava Xwedê aniye." (Îbnî Hîşam)
 
Hz. Xetîce bi vî silavê Xwedê pirr kêfxweş bû û ew jî ji Rebbê xwe re silav şiyand.
Hz. Xetîce her dem peywirên xwe yên Îslamî dianiya cih û ji bo ola Îslamê çi ji destê wê bihata dikir.
Gava muşrîk li ser mislimanan boyqotê çêkirin, di wî demê de Hz. Xetîce malê xwe hemî ji bo pêwistiyên mislimanan xerc kir.
 
Ew boyqota li ser mislimanan sê sal berdewam kir. Misliman di vî demê de bi her awayê zehmetî kişandin. Piştê sê sal di dehsaliya pêxemberiyê de boyqot ji ser mislimanan hat helanîn. Lê piştê boyqotê mehkî şûn de umrê Hz. Xetîce jî bidawî bû û çû cem Rebbê xwe. Hz. Xetîce di dehsaliya pêxemberiyê de di şêst û pênc saliya xwe de çû ba rehma Xwedê.
 
Hz. Xetîce li cem Resûlê Xwedê pirr binirx bû. Gava mir, ji ber mirina wê him Resûlûllah (s.X.l.) him jî bawermendên din pirr xemgîn bûn û ji ber vî xemginiyê ji vî salê re gotin "Sala Xemgîniyê". Lewra cihê wê cuda bû. Ew bi îman û emelên xwe yên salih jî cuda bû. Bi her awayê alîkarê Resûlûllah (s.X.l.) bû, li pişta wî bû û Wî qet tenê nehiştibû. Her dem bi îman û sebr tevgerên xwe derxistibû holê. Bi van taybetiyên xwe yên xweş jî ew li cem Resûlûllah (s.X.l.) pirr binirx bû.
 
Ji ber van sedeman piştê mirina wê jî Hz. Resûlûllah (s.X.l.) her dem qala wê dikir û wê bi hesret û dilxweşî dianiya ziman. Carna wusa qala wî dikir ku vî qalkirina Resûlûllah (s.X.l.) xweşa Hz. Aîşe nediçû û ji van gotinan aciz dibû.
 
Rojekî Hz. Aîşe êdî tehamul nekir û ji Resûlûllah (s.X.l.) re wusa got:
"Hûn her dem qala Xetîce dikin. Lê Xwedê piştê wê pîrekê ji wê ciwantir û xweşiktir daye we."
 
Rêz 57:
"Na Xwedê ji wê bixêrtir yekê nedaye min. Lewra ew gava her kes di nav kufrê de bû, ji min bawer kir. Dema kes min nedipêjirand, wê min pêjirand. Dema kes tiştekî nedida min, wê min bi malê xwe re hevpar kir. Û Xwedê ji wê ji min re zarokan îhsan kir."
 
Piştê vî bersivê êdî Hz. Aîşe tu car qala wê nekir.
Hz. Xetîce (X.j.r.) bi îmana xwe û bi xebatên xweyên xweş di nava sehabeyên jin de gellek li pêş e ye. Lewra ew hêj nemiribû silavê Xwedayê aleman û mizgîna bihiştê sitendibû.
 
Hz Resûlûllah (s.X.l.) wusa dibêje:
"Xetîce di baweriya Xwedê û Muhemmed (s.X.l.) de hemî pîrekan derbas kiriye." (Feyz'ul Qadîr)
 
Dîsa Qasidê Xwedê wusa dibêje:
"Ji pîrekên bihiştê yên herî bixêr Xetîce, Fatima, Meryem û Asiye ne" (Îbnî Îshaq)
Xwedê wê bi rehma Xwe şa bike. Û me jî bi îman û emelên salih bigihijîne wê… (Amîn) SUNA ACET