Cengîz Xan: Cudahiya di navbera guhartoyan de

Tê gotin ku ji qebîleya Kiyatê ye û bavê wî navê Temûçîn daye wî. Tê gotin ku dema ku hatiye dinê çengê wî de xwîn hebûye û ji bo wê gotin e wê bibe şervanekî mezin.

Cengîz Xan ji aliyê bavê xwe de xizmê Kabûl Xan, Ambagaî û Kûtûla Xan e. Dewleta Mongolan bindestê Xanedana Jîn de bû û dema ku ji aliyê wan de hate hilweşandin, bavê wî Yeşugey derbasê li ser qebîleyên Mongolan bû.

Jina wî ya yekemîn Borte ye. Borte, dema ku Temûçîn re nû mêr kiribû ji aliyê qebîleya Merkîtan hatibu revandin lê paşê ji aliyê Temûçîn ve dîsa hate rizgarkirin. Borteyê 4 zarzarok anîye dinê.Navê wan; Cûcî, Çaxatay, Ogedey, Tolûy e. Xêncî van a gelek jin û zarênzarokên wî hebûne û hejmara keçên wî jî nayê zanîn.

ZarokyiyaZarokatiya Temûçîn gelek dijwar derbas bûye. Hê 9 salî yê wî de bavê wî ji aliyê Tataran ve hatiye jehrandin û 9 salîyê xwe de derbasê li ser qebîleyê bûye. Lê qebîleya wî ji bo ku serokatiya zarokekî qebûl nekin ew terk kirin. Nêçîrê de biramariyê wexwe yê bi navê bekter kuşt û bû reîsê malê.

Sal a 1190'ê de Konfederasyona Mongolan yek kir û ji bo hakimiyeta xwe bi navê ''Yasa'' qanûnek da nivîsandin.Paşê şerekî de Tûxrûl xanXan û destbirakê xwe Camûka têk bir û hemû konfederasyonên Mongolîstanê yek kir. Li pey wê re komcivîn dîsa kombû û navê ''Cengîz Xan'' dan Temûçînwî.

Sal a 1227'an de di rêya sefera Çînê de jiyana xwe ji dest tada. Li gorî kevneşopên Mongolan cihê gora wî hatiye weşartin û nayê zanîn.