'''Serhildana [[Şêx Seîdê Pîran]]''' yek ji [[serhildan|serhildanên]] mezin a kurdanKurdên di sedsala 20'emîn de ye.
Li gundê [[Pîran]] a beldeyabajeroka [[EgîlEgil]] ya navçeya [[GencDarahênê]] Erxaniyê[[Erxenî]]yê, di sala 13 sibata sala [[1925]]'an de dengên çekan, xebera yek ji serhildanên girîng ên dîroka Kurd dida. Ev Serhildana ku weke '''Serhildana Şêx Saîd''' derbasî dîrokê bûye, wiha destpêdest pê kir:
Jendirmeyên Tirkan hatin gundê Pîranê û navê 10 kesan dan. JendirmeyênCendirmeyên Tirk, ji gundiyan xwestin ku 10 kesên li wan digerin werin teslîmkirinradest kirin. Lê belê gundiyan 10 kesên ku jendirmeyancendirmeyan dixwest teslîmradest nekirinne kirin û şer derket. Piraniya lêkolîneran hem fikirraman in ku [[serhildan]], jiberji ber vê bûyerê berî wextê xwe destpêkiriyedest pêk kiriye. Piştî vê çurûska yekem, Serhildana li herêmeke berfireh belavbû û di dirêjahiya 3 heftiyênhefteyên destpêkêdest pêkê de, hêzên Şêx Saîd li hemberî hêzên hukumetê serweriya xwe sazkirin. Hêzên Şêx Saîd, di 17 Sibatê de avêtin li ser beldeyabajeroka Darahênê ya navenda bajarêbajerê GencêDarahênê û walîparêzgar û rayedarên din girtin. [[Şêx Saîd]] di demeke nêz de [[GencDarahênê]], [[Maden]], [[SêweregSêwreg]] û [[Erxanî|Erxaniyê]] bi destxist û ber bi [[Amed|Amedê]] ve meşiya. Komeke din jî Wartoyê[[Gimgim]]ê bi destxist û berê xwe da [[Mûş]]ê. Hukumetê di 21 Sibatê de li bajarên Kurdan rêvebiriya leşkerî îlan kirragihandin. Lê belê yekîneyên artêşê di 23 sibatê de li hemberî serhildêran paş ve kişiya Amedê. Dotira rojê jî Elezîz kete destê berxwedanvanên Kurd. [[Enqere]] tevlî hev bibû: [[Mustafa Kemal]], di destpêkadest pêka meha adarê de (îstîfaya) dest-ji-kar-kişandina Serokwezîr [[Fethî Okyar]] xwest. Piştî ku hukumetêhikumetê îstîfa kir, di 3 adarê de erka serokwezîriyê dan [[İsmet İnönü]]. Di 4 adarê de hukumetêhikumetê ji parlemenê dengê ewlebûnê wergirt û û di heman rojê de [[Qanûna Teqrîrî Sukûn]] derxist. Ev qanûna ku sala destpêkêdest pêkê di pratîkênerîtê ma, destura rewşa awarte dida hukumetêhikumetê.
Hêzên [[Şêx Saîd]], di 7 adarê de dorderûdorê li Amedê girtin. Lê belê bêyî ku bajêr bi destbixin, naçar man ku paşpeş ve bikişinbikişîn. Piştî ku li herêma Serhildanê tijî leşker kirin, yekîneyên artêşa Tirk di 26 adarê de ji hewayê û ji erdê ve êrîş da destpêkirindest pêkirin. Êdî serweriya şer diket destê hêzên hukumetêhikumetê. Di naverasta meha Nîsanê de Şêx Saîd li nêzînêzîk VartoyêGimgimê û yek ji pêşengên din ên Serhildanê Şêx Şerîf jî li Palûyê teslîmradest bûn. Li ser biryarabîryara [[Dadgeha Şerqil Îstîklalê]] Şêx Saîd di [[29'ê pûşperê|29 Hezîrana]] 1925an de hate dardekirin. Şêx Saîd ku li Palûyê ji dayikbibû, neviyê Şêx Septî û kurê [[Şêx Mehmud Fewzî]] bû.
