Wêjeya kurdî: Cudahiya di navbera guhartoyan de

Wêja kurdî, demne wê yên berî zayinê, demne pêşketinê yên pirr mazin û dirêj hene. [[Kurdî]], hê di wan de, bi awayekî pêşketî, weke zimanê helbestî tê bikarthanîn. Weke naveneka çandî ya wêjeya kurdî jî, Cizîra bota heya. Li dora nivîsêbinê Mîtanî û li Dora Cizîrê jî Gûtiyan demên xwe yên zêr jîn kirin. Ku di wêjeya kurdî de xwediyê giringîyeka bêhempa ya, destana [[Şahmaran]] jî, wê ne kêmî oleka yek xwûdayî, wê weyn û rol bileyizê. Li ser Şahmaran û dîroka wê re dahûrkirina çanda kurd û kurdî û bi wê re dahûrkirina civaktîya kurdî, wê aliyekî wê yê pirr giring bêne li holê.

 

Ji dema [[sûmerîyan]] .<ref>Abdusamet Yigit, ''di wêjeya kurd de jin û cihê wê, Pene-kurd'', ji pene-kurd</ref>

 

Bi destanî, hanîna li ser ziman, minag, weke vegotinên gilgamêş û hwd, wê demeka ku bi aqil ku pêş dikeve wê bi me bide têgihiştin. Wêjeya kurdî, bi vê yekê re, weke ku êdî weke ku di nav kurdan de hê jî tê ser ziman, bi civatan re wê pirr zanistên xwe yên ku mirov wan weke wêjavan bi navkê û ku bênavbûn, wê bi afirêne. Vegotinên ku di civatan de dihatina gotin, wê "li ser navê civatê" wê biman. Hin bi hin, êdî gotinên weke ên mal, jin, mêr, malbatîtî, rêz, mazinbûn û hwd, wê bêne salixkirin. Ev dem, bi vî rengî demeka giring a di wê heya kurdî de. Wê, heta ku dem were dema Gût û Hûrîyan û hwd, wê êdî bi zihniyetî pêşketineka mazin bi destanên weke yên Şahmaran û hwd re wê bi afirê û derkeve li holê.